22 Tháng 1 2008 - Cập nhật 16h59 GMT
Cao Văn Viên, Ðại tướng, tổng tham tham mưu trưởng QLVNCH (1967-1975) sanh ngày 11 tháng 12-1921 tại Vạn Tượng, Lào.
Tốt nghiệp trường trung học Pavie, làm huấn luyện thể thao tại một trường trung học sau khi tốt nghiệp trung học.
Bị quân đội Nhật bắt giữ khi chính quyền Pháp ở Ðông Dương thất thủ.
Trốn về Việt Nam, theo học trường sĩ quan Vũng Tàu và ra trường năm 1950.
Lần lượt giữ những chức vụ như sĩ quan phòng tuyển mộ nhập ngũ và phòng báo chí bộ quốc phòng, trước khi đi thụ huấn khóa chiến thuật để về làm tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn tác chiến năm 1952 ở Bắc Việt.
Năm 1954 làm sĩ quan Ban 2, rồi Ban 4 ở tiểu khu Hưng Yên; năm 1955-56 về làm sĩ quan Ban 4 ở BTTM, trước khi được theo học trường Command and General Staff College ở Fort Leavenworth, tiểu bang Kansas, Hoa Kỳ năm 1956-57.
Trở lại Việt Nam, với cấp bực trung tá, ông được vào làm phòng tham mưu quan sự đặc biệt ở phủ tổng thống năm 1959.
Tháng 11-1960, sau cuộc đảo chánh thất bại của đại tá Nguyễn Chánh Thi, ông được chỉ định thay đại tá Thi làm tư lệnh lữ đoàn Nhảy Dù.
Trong cuộc đảo chánh tổng thống Ngô Ðịnh Diệm của các tướng la?nh vào tháng 11-1963, ông b? tạm giam tại bộ tổng tham mưu vị không đồng ý ủng hộ trung tướng Dương Văn Minh, người lãnh đạo cuộc đảo chánh.
Bị mất chức tư lệnh Nhảy Dù tạm thời, nhưng ngay sau đó được phục hồi.
Ðầu tháng 1-1964, với cương vị tư lệnh Nhảy Dù, tướng Viên là thế lực chính phía sau cuộc chỉnh lý hạ bệ tướng Dương Văn Minh.
Tháng 3-1964 được thăng chức thiếu tướng sau khi bị thương ông khi đích thân chỉ huy cuộc hành quân nhảy dù vào căn cứ cộng sản ở Giồng Bầu, Hồng Ngự; tháng 10-1965 được Ủy Ban Lãnh Ðạo Quốc Gia bổ nhiệm làm tổng tham mưu trưởng QLVNCH với chức trung tướng.
Trong thời gian biến động của hai năm 1966-67, tướng Viên tham dự vào nhiều quyết định quân sự và chính trị trong nội bộ của Ủy Ban Lãnh Ðạo Quốc Gia.
Tháng 2-1966, ở hội nghị thượng đỉnh Honolulu, tướng Viên đã đề nghị với tổng thống Lyndon Johnson về một chiến lược cô lập CSBV bằng cách lập một hàng rào phòng thủ dọc theo vĩ tuyến 17, hoặc là đánh thẳng qua các cơ sở hậu cần của CSBV ở Hạ Lào và Quảng Bịnh-Vĩnh Linh.
Phía Hoa Kỳ không chánh thức trả lời, nhưng tài liệu cho thấy đầu năm 1967 đại tướng William Westmoreland đã ra lệnh cho MACV soạn thảo dự trù một kế hoạch tấn công qua Lào có tên là Hành Quân El Paso.
Năm 1967 một lần nữa ông được sự tin tưởng của hội đồng các tướng lãnh là một sĩ quan không chánh trị khi được thăng chức đại tướng.
Vào năm bầu cử 1967 ông là sĩ quan đại diện cho Hội Ðồng Quân Lực giải quyết sự bế tắt giữa trung tướng Nguyễn Văn Thiệu và thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ, khi cả hai đều muốn tranh cử chức tổng thống trong và dưới sự ủng hộ của liên danh quân đội.
Từ năm 1969 trở đi, vai trò của tướng Viên như một tổng tham mưu trưởng bị lu mờ đi khi tổng thống Thiệu bắt đầu trực tiếp điều khiển quân đội thẳng qua lệnh tổng thống thay vị qua hệ thống quân giai của BTTM.
Theo những gị o đại tướng Viên viết, là ông đã đệ đơn từ chức năm lần nhưng đều bị tổng thống Thiệu bác đơn.
Trong những năm cuối của VNCH, vai trò tổng tham mưu trưởng của đại tướng Viên chỉ còn là một hư vị.
Ngày 28 tháng 4-1975 tổng thống Trần Văn Hương chấp thuận đơn từ chức của tướng Viên. Ông rời chức vụ và Việt Nam một ngày sau đó.
Trích trong Từ Ðiển Chiến Tranh Việt Nam của tác giả Nguyễn Kỳ Phong [Tài Liệu: Cao Văn Viên, The Final Collapse (1985); Những Ngày Cuối Của VNCH (2003); Vietnam: What's Next? The Strategy for Isolation (1972); Lewis Sorley, Vietnam Chronicles: The Abrams Tapes, 1968-1972 (2004).]