Quốc Phương www.bbcvietnamese.com

	Chuyên gia sử học cho rằng cần quan tâm hơn tới ruộng đất cho nông dân

Hôm nay, Việt Nam kỷ niệm Quốc khánh 63 năm gắn liền với sự kiện tuyên ngôn độc lập 2-9 và cuộc Tổng khởi nghĩa dành Chính quyền thành công vào ngày 19/8 năm 1945.

Nhân dịp này, Giáo sư Đinh Xuân Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, đã dành riêng cho BBC Việt ngữ một cuộc phỏng vấn dưới đây:

BBC: Thưa Giáo sư, ngoài những giá trị lớn mà Bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 của Việt Nam đã nêu, đặc biệt đi kèm với mục tiêu chính của cuộc Cách mạng Tháng 8 là giải phóng dân tộc, người cày có ruộng, thì đến nay, một mục tiêu khác mà Tuyên ngôn Độc lập nhắm tới là 'công bằng xã hội' cho người dân đã đạt được chưa?

GS. Đinh Xuân Lâm: Cuộc cách mạng tháng 8 diễn ra, Việt Nam dành độc lập chưa được bao lâu, đã phải chống chọi với hai cuộc chiến tranh chống xâm lược là chiến tranh chống Pháp và sau đó là chống Mỹ ở Miền Nam.

Do đó nhiều mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội và kiến thiết nhà nước xã hội chủ nghĩa phải kéo dài mới đạt được. Nhiều mục tiêu trong đó chưa đạt được như mong muốn hoặc vẫn còn hạn chế.

Và đây vẫn là một câu chuyện mà cần phải tiếp tục lâu dài sau này.

BBC: Ngoài thực dân Pháp, thì trước ngày 2/9/1945, Việt Nam còn phải đương đầu với phát-xít Nhật. Đây là lực lượng đã gây ra nạn đói nghiêm trọng năm 1945 ở Việt Nam, làm thiệt mạng hàng triệu người. Theo ông vì sao, không như Trung Quốc và một số quốc gia khác, Việt Nam hiện chưa yêu cầu Nhật Bản xin lỗi chính thức?

Trách nhiệm người Nhật

GS. Đinh Xuân Lâm: Thực tế, chúng tôi thấy Nhật Bản có trách nhiệm lớn trong năm 1945. Đã gây ra nạn đói, thiệt hại rất to lớn về con người, về tài sản cho nhân dân Việt Nam lúc đó. Sau đó, cuộc Cách mạng tiếp tục tiến lên và đã thành công.

Tôi cho rằng [Nhật Bản] không cần thiết phải có lời xin lỗi chính thức vì việc đó có thể thực hiện thông qua các việc làm cụ thể.   GS. Đinh Xuân Lâm

Chính phủ Việt Nam chưa bao giờ đặt vấn đề là bắt Nhật Bản phải xin lỗi như một số trường hợp trong lịch sử thế giới mà chúng ta biết.

Như Hàn Quốc chẳng hạn. Trong một hội thảo gần đây mà tôi có dịp dự, người Hàn Quốc đã nói là họ rất hổ thẹn về việc quân đội Đại Hàn đã tham gia vào cuộc chiến tranh do quân đội Mỹ đứng đầu ở Miền Nam Việt Nam trước đây chống lại nhân dân Việt Nam.

Nhưng ở Việt Nam chưa đặt vấn đề đó bao giờ và chúng tôi thấy rằng cũng không cần thiết. Chúng tôi thấy Nhật Bản hiện nay vẫn quan hệ tốt với Việt Nam thông qua đầu tư và bằng những công việc trao đổi khoa học, kỹ thuật, trao đổi sinh viên, văn hoá.

Chúng tôi thấy đó là thể hiện thiện ý của Nhật Bản. Qua đó, thấy rằng Nhật Bản đã nhận thức được lịch sử trong thời gian vừa qua.

BBC: Tuy vậy, theo ông, nếu Việt Nam có lời yêu cầu Nhật Bản xin lỗi chính thức, thì Chính phủ Nhật sẽ ứng xử ra sao?

GS. Đinh Xuân Lâm: Không thể đoán được, nhưng tôi cho rằng không cần thiết phải có lời xin lỗi chính thức vì việc đó có thể thực hiện thông qua các việc làm cụ thể như vừa nói.

Tư tưởng xuyên suốt

	Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập 2/9

BBC: Bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam DCCH ra đời ngày 9/11/1946, được cho là có tính hợp hiến cao, chấp nhận mô hình nhà nước dân chủ, đa đảng phái, đa tư tưởng và thành phần chính trị chia sẻ quyền lực. Đến nay nó được thay đổi bằng các bản hiến pháp quy định vai trò độc tôn tối cao của Đảng Cộng sản lãnh đạo Nhà nước. Liệu cố Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ đầu đã nghĩ đến vai trò toàn trị của ĐCS được quy định trong các bản hiến pháp đó?

GS. Đinh Xuân Lâm: Tư tưởng đó theo tôi vẫn luôn là tư tưởng xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chúng tôi muốn nhấn mạnh tư tưởng chính trị trong suốt cuộc đời hoạt động của Hồ Chí Minh. Đó là tinh thần dân tộc. Từ khi còn bôn ba nước ngoài, ông luôn nhấn mạnh tới tinh thần đoàn kết dân tộc.

Hiện nay trong quá trình thực hiện công cuộc xây dựng đất nước, tiến hành các giai đoạn cách mạng sau này, cũng có những lúc nhà cầm quyền, nhà nước, chính sách, đường lối đại đoàn kết dân tộc chưa đảm bảo một cách chặt chẽ, hoàn chỉnh.

Nên cũng có những tác hại, ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của Việt Nam.

Người cày có ruộng

BBC: Bản tuyên ngôn độc lập 2-9 và cuộc Cách mạng Tháng Tám đặt ra giá trị và một mục tiêu là "người cày có ruộng". Nhưng hiện nay, có nhiều nông dân Việt Nam không có đất hoặc mất đất, đang biểu tình, khiếu nại ở nhiều nơi. Nhiều người bức xúc vì bị mất đất, bị mua đất với giá rẻ mạt, hoặc bị đối xử không công bằng. Không ít nông dân đang đứng trước nguy cơ không còn công cụ, phương tiện sản xuất để làm việc, sinh nhai. Ông có bình luận gì?

GS. Đinh Xuân Lâm: Mục tiêu đưa lại ruộng cày cho người nông dân là một mục tiêu vô cùng chính đáng. Mục tiêu này xuyên suốt cuộc Cách mạng Việt Nam, cho tới tận ngày nay.

Trong chừng mực nào anh không thực hiện được nhiệm vụ cao quý đó, thì tất nhiên là chính quyền đó sẽ gặp khó khăn, trở ngại trên con đường tồn tại của nó.   GS. Đinh Xuân Lâm

Nhưng gần đây, rõ ràng trong việc thực hiện đường lối ấy còn có một số điều chưa được tốt. Cho nên, không thể phủ định được việc hiện nay có những cuộc đấu tranh của nông dân để đòi lại ruộng đất v.v...

Chính vì nhận thức được chính sách ruộng đất với nông dân trong thời kỳ vừa qua chưa được thực hiện một cách tốt đẹp, nên Trung ương Đảng CSVN vừa họp một hội nghị quan trọng, quyết định những chính sách lớn, trong đó có chính sách đối với nông dân.

Muốn nâng cao đời sống của người nông dân, phải đảm bảo được vấn đề ruộng đất cho người dân cày. Nên trong chính sách hiện nay, đang rất chú ý việc này.

Vì thấy rõ có một thời gian, không phải là ngắn, việc thực hiện chính sách với nông dân, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân theo đúng mục tiêu cao quý của cuộc Cách mạng đề ra từ đầu, đã có một thời kỳ bị sao nhãng. Cho nên bây giờ phải rút kinh nghiệm

BBC: Trở lại với chính phủ và hiến pháp đầu tiên của Việt Nam, vì sao thể chế đa đảng phái, đa thành phần chính trị cùng chia sẻ quyền lực này đã được thay thế bởi hệ thống được cho là 'độc đảng và toàn trị' như hiện nay?

GS. Đinh Xuân Lâm: Không thể nói Chính phủ và Nhà nước lúc đó là đa đảng, đa nguyên. Song ngay từ đầu, đã có một số đảng phái bên cạnh Đảng CSVN như là Đảng Xã hội, Đảng Dân chủ. Nhưng sau này các đảng phái này không còn.

Theo tôi, không thể đặt vấn đề đa đảng đa nguyên với hoàn cảnh và đặc điểm Việt Nam, mà quan trọng nhất là quán triệt tinh thần và nguyên tắc thống nhất, đoàn kết dân tộc.

Không thể dự đoán

Ở Việt Nam, theo cách chúng tôi hiểu, là đặt vấn đề thu hút tất cả các lực lượng dân tộc trong việc xây dựng Chính quyền vững mạnh, đi theo các mục tiêu bảo đảm quyền lợi cho tất cả tầng lớp nhân dân, trong đó có nông dân.

	Ngày càng có nhiều vụ khiếu kiện của nông dân nói họ bị cướp đất

Tôi nhắc lại, riêng về bảo đảm quyền lợi cho nông dân, là phải đem lại ruộng đất cho nông dân. Nên nếu ở địa phương nào có sai trái về chính sách, thì dưới sự lãnh đạo của Đảng, cần phải uốn nắn, cần phải sửa chữa và đi đúng với chiến thuật, chiến lược và đường lối của Nhà nước.

BBC: Có những thể chế chính trị và nhà nước trong lịch sử có thể tồn tại ngắn dài tuỳ theo, có nơi từ vài vài chục tới vài trăm năm. Nhưng cũng có thể có những thay đổi. Theo giáo sư, thể chế chính trị độc đảng như ở Việt Nam hiện nay có thể tồn tại vĩnh viễn được không, hay là sẽ có thay đổi trong tương lai?

GS. Đinh Xuân Lâm: Không thể đoán được, nhưng chúng tôi cho rằng, nói một cách đơn giản, một thể chế chính trị, chế độ chính trị, nếu thực hiện tốt được nhiệm vụ chính trị của mình đối với nhân dân, mang lại những quyền lợi chính đáng cho tất cả các tầng lớp nhân dân, tất cả các bộ phận nhân dân, thì chính quyền đó sẽ tồn tại lâu dài.

Trong chừng mực nào anh không thực hiện được nhiệm vụ cao quý đó, thì tất nhiên là chính quyền đó sẽ gặp khó khăn, trở ngại trên con đường tồn tại của nó.

Giáo sư Đinh Xuân Lâm là chuyên gia đầu ngành của Đại học Quốc gia Hà Nội về lịch sử Việt Nam cận, hiện đại. Ông đồng thời từng chủ trì nhiều đề tài quan trọng về lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và Hồ Chí Minh học. Một số công trình của ông: "Đại cương lịch sử Việt Nam"; chuyên đề "Đặc điểm của chủ nghĩa thực dân Pháp tại Đông Dương"; "Lịch sử Việt Nam 1897 - 1914" (1957); "Hoàng Hoa Thám và phong trào nông dân Yên Thế" (1958); "Lịch sử Việt Nam cận đại" (1959 - 1961); "Danh nhân văn hoá Hồ Chí Minh"; "Tư tưởng Hồ Chí Minh về Độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội; "Phan Bội Châu (1867-1940), con người và sự nghiệp"…

XTVN, Việt Nam
Người Việt Nam không cần Người Nhật nói xin lỗi vì nó quá ngoại giao và chính trị, chỉ cần người Nhật thể hiện bằng hành động rằng họ đã sai trong quá khứ (trong vòng 2 năm 1944 và 1945). Có bao nhiêu người VN ở nước ngoài biết Nhật đầu tư các dự án FDI, ODA và vốn không hoàn lại là bao nhiêu không?

Đất nước Mỹ tự do và công bằng mà nhiều bạn tôn thờ cùng với liên quân 'tàn phá' VN trong 30 năm, sử dụng các vũ khí huỷ diệt hàng loạt như khí độc Dioxin để tàn phá cả mấy thế hệ mà Chính phủ Việt Nam đã kiện, sao không thấy "những người yêu nước" như các bạn ủng hộ và đấu tranh?

Vũ Quốc An, Sài Gòn
Nhiều giáo sư thuộc tầng lớp "trí-thức" nhưng theo tôi lại chưa là kẻ sĩ theo đúng nghĩa được. Vì làm kẻ sĩ thì phải rất có lòng tự trọng. Nhất là nhà sử học. Phát biểu theo kiểu "nhờ có sự lãnh đạo tài tình của đảng...." mà hầu như anh "cán" nào cũng thuộc lòng, sẽ được an-toàn. Có cảm giác có học thì nhiều nhưng tìm "kẻ sĩ" ở đất nước này sao khó quá, ít quá.

Tuấn, Hà Nội
Nên thông cảm cho người làm khoa học ở Việt Nam.Mặc dù Giáo sư né tránh nhiều vấn đề, nhưng điều đó cũng dễ hiễu thôi, vì ngoài làm chính trị thì còn phải lo cho cuộc sống của mình nữa chứ. Nếu không né tránh, Giáo sư có lẽ mất hàm vị rồi.

Khanh, Nghệ An
Tôi rất thông cảm với GS Đinh Xuân Lâm. Tôi nghĩ Giáo sư hiểu biết rất nhiều về Nhà nước Việt Nam từ sau CM tháng 8 năm 1945 đến nay cũng như sự lãnh đạo độc quyền, trên pháp luật của ĐCSVN. Tuy nhiên vì hai chữ "bình yên" cho bản thân và gia đình mà ông không thể nói ra sự thật được. Ông chắc thừa biết điều gì sẽ xảy ra nếu nói thật lòng mình.

Thomas
Những ai yêu quí sách chắc có cùng một quan điểm: có những quyển nâng niu, đọc mãi không chán, có những quyển chỉ đọc một lần xong rồi không muốn sờ tới lần thứ hai. Khác với sách khoa học đôi khi chỉ có giá trị tạm thời hoặc co cụm theo thời gian, sách về lịch sử càng nói nhiều về sự thật khách quan càng có giá trị lâu dài và trở nên quí hiếm.

Viết sử như thế đôi khi gặp những khó khăn, tác giả phải trả giá cao cho sự thật nhưng đồng thời tên tuổi tác giả sẽ cùng sống mãi với sách, người đời ngàn sau sẽ còn nhắc đến. Phải chăng nhiệm vụ đích thực của nhà sử học là tìm cho được sự thật và viết lại đúng sự thật như vốn dĩ nó đã có và nếu không đạt được những điều kiện khắt khe như vậy thì liệu sách sử có còn đáng được gọi là tài liệu lịch sử theo đúng ý nghĩa nguyên thủy của nó nữa chăng?

Langthang, Saigon
Từ rất lâu tôi nghe tiếng tứ trụ Lâm Lê Tấn Vượng. Nhưng đọc các bộ sử do các ông viết hoặc chủ biên, thú thật cực kỳ thất vọng. Đó không phải là các cuốn sử đúng nghĩa, mà là các tập sách tuyên truyền, giá trị khoa học quá kém. Nghe cách ông trả lời phỏng vấn thấy nản cho trí thức VN. Nếu không nói được, thà tìm cách thoái thác trả lời còn hơn.

Youngstudent, Hà Nội
Cháu còn nhỏ tuổi nên không dám phê phán cụ, chỉ xin đóng góp vài ý kiến nho nhỏ. Phàm là sử gia thì phải có suy nghĩ, nói và viết trung thực, nhưng cháu thấy phần trả lời của cụ cho BBC hình như né tránh câu hỏi quá nhiều. Những vấn đề tính đến nay đã hơn 50 năm rồi kể từ năm 1945 mà cụ không dám nói sự thật thì tính xác thực khi cụ viết sử VN làm sao đảm bảo được?

Giả dụ về Bác Hồ, như cháu có nghe chuyện tình của Bác với Bà Tăng Tuyết Minh bên Trung Quốc. Nếu bà ấy là người đàn bà "bình thường" như những phụ nữ khác thì chuyện tình của bà có ai bỏ công ra bàn đến chi cho mệt? Là một sử gia có tiếng tăm, đã từng trải qua nhiều thế hệ, chắc cụ "có biết" chuyện Bà Tuyết Minh kể trên. Nói thẳng ra, mang danh là sử gia tiếng tăm cụ có dám nói hết sự thật không?

Truthman
Khi nào ông GS sử học dám phê phán thẳng những tiêu cực, dám mổ xẻ những ung nhọt tồn tại trong xã hội, trong Đảng (vì đã là người ngoài cái tốt, ai cũng có khuyết điểm cần sửa chữa) thì lúc đó ta mới tin ông trả lời thật lòng.

Ông chỉ nói chung chung, nói những điều mà không cần phải một nhà sử học có tiếng như ông mới trả lời được.

Sử gia thế hệ ông và những sử gia tiếp theo ông thì cũng thế thôi, từ đó ta có thể nghi ngờ tính trung thực của những người viết sử ở VN (từ năm 1945 trở đi). Chừng nào ông dám nghĩ và dám nói lên những suy nghĩ đứng đắn của mình, chừng đó ông sẽ là một sử gia "thực thụ"!

TN
Những câu trả lời của GS Đinh Xuân Lâm tôi thấy không có gì mới lạ, hình như tôi có hân hạnh đọc ở đâu đó rồi. Mục tiêu của XHCN đã kéo dài bao lâu rồi và còn cần đến bao lâu nữa để có "công bằng xã hội" và người cày có ruộng đã thực hiện ở miền Nam trước 75, miền Bắc cũng có nữa sao?

Phải chăng ruộng đất đều thuộc về "nhân dân" cho nên "người cày có ruộng" hiểu theo nghĩa này. Nếu lý thuyết CS mà thực hiện được thì thế giới này "đại đồng" từ lâu rồi.

Cũng vậy, bản Hiến Pháp của nước VNDCCH có rất nhiều điều hay, những quyền tự do cơ bản cho con người thế nhưng đáng tiếc thay nó cũng giống như con ruột của lý thuyết CS, nặng phần trình diễn hơn là thực thi mà các lãnh tụ CS lâu lâu đem ra trưng bày hoặc phát biểu, màu mè với thế giới.

Bill
Phải thông cảm cho GS Lâm thôi, bất cứ ai (đang ở VN) nếu trả lời các câu hỏi về hệ thống chính trị hiện nay do ĐCS lãnh đạo thì các câu trả lời đều mang tính bao biện, chung chung, có lợi cho ĐCS và không thành thực trừ phi họ thật sự dũng cảm.

Pathfinder
@ Pinochio: Các nước Bắc Âu không có lỗi gì với VN để phải giúp đỡ VN, song trong quan hệ kinh tế thị trường, thực dụng của các nước bây giờ, không có thứ gì cho không, giúp không. Họ không được lợi trước mắt thì sẽ có lợi lâu dài, không có lợi hữu hình sẽ có lợi vô hình.

Đối với Nhật, Hàn, Mỹ (những nước có "nợ" với VN), việc vận động trực tiếp hay gián tiếp để họ thừa nhận trách nhiệm đều tốt. Chính trị là thủ đoạn. Ai không hiểu, chớ làm chính trị!

Kính
Hồ Chí Minh quả là có công trong cuôc cách mạng giải phóng dân tộc và thống nhất nước nhà. Nhưng vì suốt đời phải đối phó với chiến tranh nên ông không có thời gian để tìm hiểu thể chế dân chủ của phương Tây.

Ông bị ám ảnh bởi chủ nghĩa Mác-Lê, cộng thêm sự ảnh hưởng của Trung Cộng nên ông không thể thoát ly khỏi cái bóng cộng sản.

Nếu sau hiệp định Geneve mà VN được thống nhất thông qua tổng tuyển cử thì chắc là ông đã có cơ hội tiếp cận với nền văn minh phương tây.

Lỗi này cũng do người Mỹ, họ đã không để cho tổng tuyển cử xảy ra. Nếu thời điểm đó người Mỹ chịu hy sinh miền Nam và mở cửa với miền Bắc như bây giờ thì có thề HCM đã thức tỉnh

Pinochio
Vị GS này đã có phát biểu khiến tôi thắc mắc: theo như Ông nói thì những chuyện nước Nhật đang làm cho VN cũng là một cách bồi thường cho VN, vậy thì ở các nước khác như các nước Bắc Âu thì sao? Họ đâu có lỗi gì với VN để phải giúp đỡ VN như vậy? Nó cho thấy ý kiến của Ông không đúng hoàn toàn.

Kế là chuyện Hiến Pháp của VN, theo cách biện hộ của Ông thì việc để Đảng CSVN lên trên Hiến Pháp và nắm giữ toàn bộ quyền cai trị đất nước là nhằm để giữ đại đoàn kết dân tộc!

Vậy ra dân tộc VN không thể đoàn kết nếu thiếu Đảng CSVN toàn trị? Vậy ra trước khi có Đảng CSVN thì dân tộc VN luôn mất đoàn kết? Có lẽ Ông là chuyên gia lịch sử Cận & Hiện Đại nên không biết rõ Dân Tộc VN trong thời xa xưa đã biết đoàn kết như thế nào mà không cần Đảng CSVN toàn trị như bây giờ.

Kaka
VN cũng muốn người ta xin lỗi đó chứ, nhưng vì đang ở thế yếu nên không dám lên tiếng. Hơn nữa, lúc bấy giờ phát xít Nhật chỉ gây tổn hại cho dân chúng VN chứ không gây hại cho chính phủ Việt Minh. Do vậy, chính quyền hiện nay cũng không muốn làm mất lòng nhà giàu

Boong
Cụ GS có nhiều câu trả lời lập lờ, thiếu dứt khoát của người làm khoa học. Có thể ông cũng nhận thấy hay nhìn thấy mà không thể phát biểu được.

Thiện
Khi CS đã chiếm được toàn miền Bắc do ông Hồ lãnh đạo thì CS không những đã không thực thi đa đảng hay đa thành phần mà còn tiêu diệt các đảng phái kh́ác, như Việt Nam Quốc Dân Đảng hay Đại Việt chẳng hạn.

Câu "người cày có ruộng" thoạt mới nghe thì ai cũng tưởng rằng người nông dân sẽ có ruộng riêng do mình làm chủ và mọi thu hoạch trên những thửa ruộng đó sẽ là của mình, nhưng trên thực tế thì người nông dân cũng chẳng có gì ngoài hai bàn tay.

Giấu tên
Một nhà sử học có cách trả lời phỏng vấn như một chính trị gia. Có lẽ ông là đảng viên CS nên ông nói năng giống các vị bộ trưởng quá.

Tôi không thấy thỏa mãn cuộc phỏng vấn này, nhờ kiến thức từ mạng toàn cầu mà tôi có cách nhìn khác với GS.