Giải quyết Hoàng Sa dễ hơn Trường Sa

Mặc dù Hoàng Sa và Trường Sa từ lâu đã là điểm nóng ở Đông Nam Á, nhưng tranh cãi nổ ra vì ba diễn biến trong vài tháng qua dường như cho thấy cả Việt Nam và Trung Quốc đều có lập trường cứng rắn hơn về chủ quyền đảo.

Thứ nhất, vào tháng 11.2007, có tin Trung Quốc – chính phủ không chính thức thừa nhận hay phản đối – đã sát nhập các hòn đảo này vào tỉnh Hải Nam.

Thái độ cứng rắn

Sau sự thay đổi hành chính này, một đơn vị trên đảo Phú Lâm (Woody Island) thuộc Hoàng Sa được nâng cấp thành thị xã Tam Sa, quản lý Tây Sa (Hoàng Sa), Nam Sa (Trường Sa) và Trung Sa.

Trong một dấu hiệu bày tỏ giận dữ, Việt Nam sau đó để mặc cho xảy ra các vụ biểu tình sinh viên hiếm hoi ở Hà Nội và TP. HCM. Sự kiện đã khiến Bắc Kinh yêu cầu nước láng giềng có “thái độ trách nhiệm” để “tránh gây tổn thương quan hệ song phương”.

Trước đó, cũng có tin nói Trung Quốc tiến hành tập trận quanh Hoàng Sa mà không hề báo cho Việt Nam. Những chuyện này xảy ra trong khi chủ nghĩa quốc gia Việt Nam được khuếch trương nhờ lần đầu tiên nước này có ghế không thường trực trong Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.

Thứ hai, Trung Quốc, trong tháng Bảy năm nay, đòi ExxonMobil rút khỏi hợp đồng khảo sát với PetroVietnam tại vùng biển ngoài khơi miền trung và nam Việt Nam.

Còn nhớ hồi đầu năm 2007, Việt Nam ký thỏa thuận trị giá hai tỉ đôla với BP để phát triển mỏ khí ở vùng trũng Nam Côn Sơn.

Nhưng vào tháng Sáu 2007, Trung Quốc buộc BP ngừng hợp tác với Việt Nam. Vẫn cứng cỏi đối chọi, Việt Nam tuyên bố sẽ tái tục thỏa thuận với BP.

Tháng Chín 2008 cũng đánh dấu 50 năm ngày Thủ tướng Bắc Việt Phạm Văn Đồng gửi công hàm cho Thủ tướng Chu Ân Lai thừa nhận tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông.

Trung Quốc đã dùng lá thư, cùng nhiều bằng chứng khác, để biện hộ cho lập trường của mình.

Nhưng quan điểm ngày nay của Việt Nam đã khác. Hội nghị Geneva 1954 đã phân đôi lãnh thổ Việt Nam ở giới tuyến 17. Cả Hoàng Sa và Trường Sa khi ấy nằm trong sự kiểm soát của Nam Việt Nam.

Nhằm bảo đảm được Trung Quốc giúp đỡ trong cuộc chiến chống miền Nam, chính phủ Bắc Việt đã có động thái chính trị tán thành lập trường của Trung Quốc về Biển Đông. Nhưng sau cuộc nội chiến, Việt Nam bắt đầu tuyên bố Hoàng Sa là của mình.

Và trong dịp kỷ niệm lần thứ 50, những người theo chủ nghĩa dân tộc đã đòi chính phủ Việt Nam bác bỏ công hàm kia.

Lối ra?

Làm thế nào để tranh chấp Biển Đông có thể được giải quyết trong hòa bình? Mặc dù Trung Quốc đã ký Tuyên bố về Cách ứng xử của các bên tại Biển Đông với các nước Đông Nam Á năm 2002, nhưng căng thẳng nhanh chóng tái diễn mỗi khi một nước nào đó lại có hành động củng cố tuyên bố chủ quyền.

Tranh cãi không chỉ cản trở khả năng hợp tác khai thác tài nguyên cá và năng lượng, mà nó còn kích động thái độ bài ngoại trong người dân ở các nước dính líu.

Vấn đề chủ quyền sẽ không giải quyết được trong tương lai gần vì không nước nào chịu từ bỏ đòi hỏi chủ quyền. Một tạm ước hứa hẹn hơn là các nước tranh chấp đồng ý với nhau về một bộ luật hành xử để khai thác cá và năng lượng.

Tháng 12.2007, Trung Quốc công bố Bạch thư đầu tiên về chính sách năng lượng. Trong đó, Trung Quốc kêu gọi các nước giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại và tham vấn.

Một mặt, Trung Quốc nhấn mạnh họ không dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp lãnh thổ - đây là nỗ lực thể hiện rằng đây là một đại cường yêu chuộng hòa bình và ôn hòa.

Nhưng mặt khác, Trung Quốc cũng nói rõ rằng họ chống đối mọi bước đi đơn phương nào trong việc khai thác ở vùng này.

Có vẻ như Bắc Kinh đang khuôn Hà Nội vào việc chấp nhận thỏa thuận cùng khai thác và phát triển ở quần đảo Hoàng Sa, tương tự một thỏa thuận Bắc Kinh đạt được với Tokyo. Sau các vòng đàm phán từ năm 2005, Trung Quốc và Nhật Bản, hồi tháng Sáu, đã có thỏa thuận, theo đó các công ty Nhật sẽ đầu tư vào mỏ khí Chunxiao/Shirakaba mà Trung Quốc quản lý.

Hai nước sẽ tiến hành khai thác chung ở khu vực phía nam của mỏ khí Longjing/Asunaro. Nhưng thỏa thuận không chính thức phân định ranh giới của đặc khu kinh tế của hai nước tại Biển Đông Trung Hoa.

Bóng trên sân Hà Nội

Tại buổi họp báo nói về định ước Nhật – Trung, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Võ Đại Vĩ có thông điệp ngầm cho Việt Nam: “Chúng tôi cũng hy vọng thực tiễn (thể hiện qua thỏa thuận Biển Đông Trung Hoa) sẽ giúp giải quyết những khác biệt vùng biển giữa các nước, cũng như giữa Trung Quốc và các quốc gia khác.”

Trung Quốc đang theo đuổi giải pháp cho phép chia sẻ tài nguyên ở các vùng lãnh thổ tranh chấp.

Nếu nhìn theo hướng này, tranh cãi quanh Hoàng Sa có khả năng giải quyết dễ hơn tranh chấp Trường Sa, nơi có tới sáu nước cùng tranh giành.

Nhưng do mối quan hệ không cân xứng giữa Việt Nam và Trung Quốc, phần lớn nó phụ thuộc liệu Việt Nam có sẵn lòng chấp nhận giải pháp chính trị mà Trung Quốc cổ vũ hay không. Giải pháp đó kêu gọi gác lại khác biệt, gác lại sự giải quyết toàn diện về chủ quyền tại các đảo ở Biển Đông.

Nay quả bóng ở trên sân của Hà Nội.

Về tác giả:Tiến sĩ Pak Kuen Lee đã từng dạy ở Đại học Macau và Đại học Mở Hong Kong. Hiện ông dạy ở Khoa Chính trị & Quan hệ Quốc tế ở Đại học Kent, Anh quốc.

Cô Lai-Ha Chan viết luận án thạc sĩ về Biển Đông, và vừa hoàn tất bằng tiến sĩ ở Đại học Griffith của Úc. Hiện cô làm việc ở Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc, Đại học Công nghệ (University of Technology), Sydney.

Ken, Singapore
Trung Quốc đang dùng chiến lược vừa đấm vừa xoa với Việt Nam. Nếu Việt Nam không đồng ý khai thác chung cùng TQ, VN sẽ không có quyền lợi gì.

Nhưng nếu VN khai thác chung cùng TQ, tức là thừa nhận chủ quyền của TQ tại Hoàng Sa. VN đang khó khăn trong việc giải quyết,cứ tiếp tục đàm phán, lòng dân không theo, ắt gánh hậu quả của một làn sóng dư luận nhân dân.

Tiếp tục cứng rắn thì bị TQ ép cho bằng phải nhường. Đảng sẽ chọn gì đây. Chọn Đồng minh hay chọn dân tộc.

Chúng ta có sức mạnh mà TQ luôn phải nhượng bộ, nếu Đảng có thái độ mềm mỏng hơn trong vấn đề biểu tình thì coi như chúng ta có được lợi thế. Đảng nên mềm mỏng, vì đó là dân chủ. Dân chủ là của nhân dân.

Tang
Tôi không đồng ý với anh Nobita, hông thể có việc thỏa thuận chung với TQ về việc chủ quyền hay khai thác chung.

TQ nếu làm căng vấn đề này quá hay đơn phương khai thác sẽ là cớ để cho CSVN cắt đứt chiêu bài "Anh em" và kết mối duyên mới với các nước chông đối, còn nếu CP VN không làm như thế thì tình hình trong nước sẽ không có lợi cho CSVN.

Phúc
Khi bạn có một anh hàng xóm mạnh về kinh tế và quân sự. Bạn phải luôn thận trọng. Cần có những biện pháp ngoại giao không khéo. Vấn đề HS-TS của VN và TQ là vấn đề cực kỳ khó giải quyết.

Về cơ bản thì HS-TS là của VN, nhưng khi TQ đã có mặt ở đó rồi thì không dễ để họ tự nhiên đi.

Vấn đề là VN cần phải kéo dài thời gian tranh chấp, ngoại giao khéo léo, xây dựng kinh tế, quân sự, thiết lập các mối quan hệ song phương, đa phương với các nước mạnh. Khi tiếng nói có trọng lượng hơn trên trường QT thì giải quyết vấn đề HS-TS VN mới bớt thiệt thòi.

Linh Hoa
Tôi nghĩ hai anh Tommy và Trần Hải có ý đúng đấy: (TQ) vào nhà người ta lấy đồ/hay ăn cướp đồ người ta xong rồi bảo là chúng mình cùng dùng chung thì coi sao được! Có lẽ cũng nên cảnh giác cái kiểu phát ngôn dùm chính quyền TQ của các học giả Trung Quốc hay gốc Trung Quốc!

18
Hãy tưởng tượng, một anh hàng xóm đậu lấn hết parking của bạn. Khi láng giềng đến khuyên phải trái, anh hàng xóm bảo nhường cho anh đậu chung để anh ta được độc quyền cùng vào bếp của anh, cùng anh ăn mâm cơm của anh! Chắc mọi người đều thấy phải quấy ở đâu.

Người Việt
Gởi 2 anh Tommy, Trần Hải, Hoa kỳ. Dù anh ở phe nào cũng phải dẹp qua 1 bên để có thể đối chọi với kẻ thù ngọai xâm như Trung quốc.

Chuyện Thái Hà là chuyện nội bộ giữa người VN. Lời phát biểu của 2 anh làm tôi nghĩ là 2 anh đặt quyền lợi đất nước dưới tôn giáo của anh. Hai anh có nghĩ như vậy không?

Nobita
Về vấn đề Hoàng Sa, VN nên cân nhắc và chấp nhận hợp tác cùng khai thác với TQ, vì đằng nào mình cũng khó lấy lại được. Nhưng phần đảo còn lại ở Trường sa bằng mọi giá phải giữ.

Hải Phòng
Vừa rồi Nga đã trao trả cho TQ vài hòn đảo đó cũng thể hiện một cường quốc yêu hòa bình. TQ nên làm điều này với VN để thể hiện một cách hòa bình và ổn định trong khu vực trong xu thế đa cực.

Tommy
Nếu TQ cương quyết giành HS-TS, Chính quyền CSVN sẽ cho dân chúng biểu tình để đòi lại. Sau đó còn dọa kiện lên toà quốc tế. Trước nhiều áp lực, TQ sẽ cho xây dựng HS-TS thành hai cái công viên trong vòng 10 ngày để cho mọi người có thể vào đó vui chơi. Đó gọi là "nhân quả".

Kick
Quy luật muôn đời " Cá lớn nuốt cá bé ". Nhưng trong thực tế có những con cá bé mà khi cá lớn nuốt vào sẽ bị chết hoặc ít ra cũng làm tê liệt cả bộ hàm háu đói : VN chính là con cá bé mà con cá Tàu rất sợ.

Nguyễn Cường
Trung Quốc phải thể hiện thành ý bằng cách trao trả một phần hoặc toàn bộ, cùng đóng quân ở Hoàng Sa. Một vài thông điệp phát đi không có ý nghĩa gì.

Trần Hải, Hoa Kỳ
Đây cũng là giải pháp đánh bùn sang ao của Cộng Sản Trung Hoa dập khuôn với hành động nhà cầm quyền Hà Nội đã biến đất Toà Khâm Sứ và Giáo Sứ Thái Hà thành hai vườn hoa công cộng.