Chủ đề thế hệ nhà văn mới của Việt Nam quan tâm là tình yêu, tình dục, việc làm

BBCVietnamese.com xin giới thiệu bài viết cùng quý vị.

Khi Việt Nam giao thương rộng hơn với thế giới bên ngoài, ít nhắc tới các tàn dư cay đắng của của cuộc chiến trước đó, các nhà văn trẻ Việt Nam cũng đi tìm các chủ đề mới. Họ viết nhiều về cuộc sống thường ngày của người dân.

Chủ đề mà thế hệ nhà văn mới này của Việt Nam quan tâm là tình yêu, tình dục, việc làm. Và bất bình của người dân trước sự thay đổi quá nhanh của xã hội, khiến nhiều người luyến tiếc quá khứ.

Một số nhà chỉ trích, trong đó có các cây viết thời chiến của Việt Nam, than phiền rằng tác giả thời nay không sắc bén về chính trị.

Một vài người khác nói rằng nhà văn trẻ đang đáp ứng đòi hỏi của độc giả, người chỉ muốn đọc câu chuyện bình dân của cuộc sống thường ngày. Họ không quan tâm đến cuộc chiến ngày xưa nữa.

Nguyễn Việt Hà, người được xem như anh cả của nhóm nhà văn trẻ thế hệ mới, nói: "Trong cuộc sống của giới trẻ ngày nay, chính trị chỉ đóng một vai trò rất nhỏ.”

Ông Hà viết nhiều về cuộc sống tại Hà Nội.

Nhà văn đổi mới

Việc Việt Nam phát động chính sách đổi mới năm 1986 đã giúp tạo ra một thế hệ nhà văn mới. Nhiều người trong số này đã đừng đi bộ đội, và chính họ từ bỏ ‘trách nhiệm’ truyền thống viết các câu chuyện về lòng yêu nước.

Cuộc sống có thể giàu hơn trước, nhưng đời sống tinh thần trở nên trống vắng hơn. Nó trở thành điều thách thức trên các trang tiểu thuyết.   Nhà phê bình Nguyễn Chí Hoan

Chẳng bao lâu sau đó, họ cũng chẳng được chính quyền cộng sản ưa thích.

Và mỗi người đi một hướng. Trong đó có Bảo Ninh, Nguyễn Huy Thiệp, và Dương Thu Hương.

Nhóm nhà văn này làm cho người đọc ngạc nhiên với câu chuyện kể về chiến tranh, hoặc bất mãn của người dân sau cuộc chiến. Và các sai lầm của chính quyền cộng sản.

Về sau họ trở thành các nhà văn có tên tuổi ở trong nước và quốc tế.

Dương Thu Hương vừa cho công bố tiểu thuyết "Au Zénith," (Đỉnh cao chói lọi). Đây là cuốn truyện gây tranh cãi về đời tư của chủ tịch Hồ Chí Minh. Nay nó đang được dư luận trên mạng bàn tán sôi nổi.

Nhà phê bình văn học Đoàn Cầm Thi nói người đọc Việt Nam ngày nay, với nhiều người sinh sau 1975, không biết nhiều về ‘hy sinh’ của cuộc chiến. Họ chỉ muốn đọc truyện với nhân vật giống như trong cuộc sống của họ mà thôi.

Bà Thi nói: "Cuộc chiến Việt Nam mỗi ngày lùi sâu về quá khứ, và tác phẩm của các nhà văn yêu nước ‘lão thành’ không giúp cho thế hệ trẻ hiểu thế giới họ đang sống”.

Bà nói thêm rằng nhóm nhà văn trẻ hiện giờ đang nói và viết về kinh nghiệm của họ một cách rõ ràng.

Nguyễn Việt Hà viết sách về khoảng trống tinh thần dành cho những ai sống ở Hà Nội. Cuốn tiểu thuyết ‘Khải huyền muộn’ là cuốn sách lồng trong cuốn sách kể về quá trình viết sách về một người mẫu.

Lảng tránh

Thuận, tác giả sống ở bên Pháp, sẽ sớm trình làng bản tiếng Pháp cuốn Chinatown (Phố Tàu). Đây là cuốn nửa tự truyện về hành trình của một Việt kiều, từ Hà Nội sang Paris, qua đường nước Nga.

Trong cuộc sống của giới trẻ ngày nay, chính trị chỉ đóng một vai trò rất nhỏ.   Nhà văn Nguyễn Việt Hà

Giới phê bình và thậm chí một số nhà văn hiện đại thừa nhận thế hệ nhà văn mới ít khi viết về chính trị, vì chế độ độ kiểm duyệt cứng nhắc, và việc bỏ tù nhà văn, hay bất đồng chính kiến mà chính quyền cho là ‘phản động’.

Nhà văn Bảo Ninh, người nổi tiếng hồi thập niên 1990 với tiểu thuyết "Nỗi buồn chiến tranh," nói giới nhà văn trẻ của Việt Nam đã bị ‘thuần hóa’, lảng tránh các chủ đề gây tranh cãi.

Theo ông, "nhà văn trẻ có xu hướng bỏ cuộc sớm" và “né tránh những khó khăn Việt Nam đang đối diện”.

Tuy nhiên nhà phê bình văn học Nguyễn Chí Hoan, người viết cho tuần báo Văn Nghệ, nói hai thế hệ nhà văn Việt Nam có những điểm tương đồng, vì tác phẩm của họ đều nói đến cuộc vật lộn của con người.

Ông Hoan nói: "Trong thời chiến, cá nhân không được phép tồn tại, cá nhân buộc phải hy sinh vì tập thể.”

Và ngày nay, người Việt bắt đầu được hưởng chút quyền phát biểu, ông Hoan nói, điều này dẫn tới thách thức trên các trang tiểu thuyết – đó là cuộc sống có thể giàu hơn trước, nhưng đời sống tinh thần trở nên trống vắng hơn.

"Một mặt ai cũng muốn có cuộc sống tiện nghi và ấm no hơn, thích gì được nấy. Mặt khác, người Việt nào cũng muốn có một cuộc sống gia đình, và đời sống tâm linh.”

"Rõ ràng đây là điều gây mâu thuẫn, một cuộc vật lộn hàng ngày chúng ta thấy trên các trang tiểu thuyết về Việt Nam hiện đại.”

PH, Đồng Nai
Xin hỏi các quý vị độc giả: hơn ba thập kỷ ca ngợi cuộc chiến từ góc nhìn cộn sản vẫn chưa đủ hay sao? Vì sao cứ phải viết về cuộc chiến đau thương của dân tộc này? Nhà nước Cộng sản đã thực hiện chính sách nhồi sọ nhiều thế hệ thanh niên, nên trước đây chỉ biết có Đảng CS, có chiến tranh giãi phóng dân tộc vĩ đại.

Ngày nay, khi hội nhập với thế giới, thế hệ thanh niên VN cũng cần có quyền tự do quyết định mình sẽ nghĩ gì, viết gì và đọc gì. Không cần phải đào sâu thêm nữa vào cuộc chiến đã hao tổn quá nhiều xương máu của dân tộc VN (rồi chỉ để thấy những điều đã được ca tụng, thần thánh hóa suốt hơn ba thập kỷ qua).

Sài Gòn
Tôi nghĩ một nguyên nhân của việc không có nhiều nhà văn trẻ viết về chiến tranh vì họ sinh ra sau thời chiến và không cảm nhận được hết những cảm xúc từ các cuộc chiến đó.

Thực tại ảnh hưởng tới họ nhiều hơn. Tôi chỉ đọc vài tiểu thuyết chiến tranh, trong nước và ngoài nước (chủ yếu là nội chiến 45-75).

Có thể mỗi tiểu thuyết đều thiên về một phía và chỉ trích phía bên kia ? Tôi không thích các tiểu thuyết nhuốm quá nhiều nét chính trị và thù hằn trong đó. Vẫn còn nhiều khía cạnh của cuộc chiến rất đáng khai thác, dù là ở phía nào trong cuộc chiến đó.

Tôi tin cả hai phía đều có những mẩu chuyện đáng đọc và đó đều là Việt Nam cả, không phân biệt Nam Bắc. Nhưng có lẽ văn học trong nước và hải ngoại vẫn chưa tìm được tiếng nói chung?

Chính trường nào mà chẳng đen tối, cuộc chiến nào mà bản thân nó là sạch sẽ. Trong chiến tranh người ta không phải đều tận dụng mọi cách để tồn tại và tiêu diệt kẻ thù sao. Phía nào mà không dùng tới súng đạn, bom mìn, tù tội. Phía nào cũng gây ra đau thương, và phía nào cũng cho rằng mình tuyệt đối đúng.

Tôi chỉ hy vọng rằng bên cạnh các tiểu thuyết mang tính chỉ trích sẽ có những tiểu thuyết chiến tranh mà qua đó, những thế hệ sau có thể xích lại gần nhau bằng sự đồng cảm và trân trọng các giá trị của những người bên kia chiến tuyến và những cảm xúc chung từ cuộc chiến đó.

Nobody
Ngưòi VN hầu hết đều tự hào với các chiến thắng trong lịch sử bởi nó khẳng định tinh thần độc lập dân tộc, khẳng định sức mạnh VN, nhưng lớp trẻ hiện nay không muốn nhắc đến cuộc chiến chống Pháp, chống Mỹ bởi nó có quá nhiều đau thương và sai lầm từ cả hai phía.

Họ không quên lịch sử nhưng họ quan tâm sự đi lên của đất nước trong dòng chảy của nhân loại, giới trẻ hiện nay nhận thấy không phù hợp với cách nghĩ cách làm, trách nhiệm của Nhà cầm quyền với đất nước hiện nay. Họ muốn đổi thay hơn là đổi mới bởi họ biết rõ sức mạnh của VN trong thời đại không chỉ có vậy.

Mai Nam
Thưa các bạn; tôi vẫn thấy có tiểu thuyết viết về cuộc chiến vừa qua, rất hay, rất giá trị. Tôi vừa đọc xong cuốn của nhà văn Hoàng Minh Tường nhan đề Thời Của Thánh Thần. Phải đọc hai lần mới thoả. Nhưng người được tôi cho mượn đã chuyền tay nhau làm nát quyển sách.

Tuy vậy, tôi chỉ mua được ở dang photocopy thôi. Nghe nói trên mạng cũng có. Nói nhà văn trẻ quay lưng lại cuộc chiến có lẽ đúng, nhưng ông Tường tuy hết trẻ nhưng chưa già. Có lẽ nếu viết không hay thì không dám viết về cuộc chiến.

Rocket
Nói về cuộc chiến mà dân tộc này gánh chịu lẽ dĩ nhiên không thể chỉ có cuộc chiến chống Pháp và nội chiến 1975. Cuộc chiến 1954 có ý nghĩa giải phóng dân tộc khỏi ách thực dân nhưng ngay sau đó lại là cuộc cải cách ruộng đất oan nghiệt cướp đi sinh mạng của dân vô tội.

Tai hại thay sau cuộc cải cách sản lượng lượng thực đi xuống thậm tệ. Cuộc nội chiến 54-75 đến nay ý nghĩa của nó vẫn chưa rõ ràng khi miền bắc vẫn nhân danh giải phóng miền nam để tiến hành cuộc chiến dẫn đến triệu dân chết và sau cuộc chiến là thời kỳ bao cấp kéo dài.

Trong bối cảnh như vậy ta nên nhắc đến cuộc chiến giành độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của ông cha ta mấy ngàn năm chứ 2 cuộc chiến do Đảng lãnh đạo nên nhắc đến trong các văn kiện biểu gi! ơng của Đảng mà thôi chứ không nên đưa vào văn học làm chi.

Conhi, Saigon
Có khá nhiều lý do khiến lớp trẻ ngày nay tại VN thờ ơ với quá khứ. Đầu tiên là lỗ hổng kiến thức, chế độ cs rất chú trọng nhồi nhét chính trị mỵ dân, nhưng càng nhồi nhét càng bị phản tác dụng trong thời kỳ bùng nổ thông tin như hiện nay, kết quả học vào tai này ra ngay tai khác.

Kế đến là tâm trạng chỉ coi trọng những gì thuộc về thực tại, vì thực tại bây giờ là thứ thực tại đã hoàn toàn nghiêng hẳn về vật chất, đầy ganh đua cám dỗ.

Và nguyên nhân nữa không kém quan trọng là sự đe dọa rõ ràng của chế độ với mọi ý kiến bất đồng, được nhấn mạnh bằng những vụ thanh trừng dựa trên lý lẽ" vi phạm luật pháp", làm những người gan góc nhất phải đi tù hoặc ngầm bị thủ tiêu, kẻ nhát gan, an phận đành tặc lưỡi né tránh những đề tài tuy lôi cuốn nhưng gai góc để dạt sang các đề tài vô thưởng vô phạt, thậm chí từ đó đã hình thành nên cả một trào lưu, thị hiếu chi phối giai đoạn thưởng thức nghệ thuật hiện nay của người dân...

CVM Hà nội
Aude Genet đã có một nhận xét sai lầm. Các nhà văn VN không bao giờ ngoảnh mặt với cuộc chiến, khi những năng lượng của lý trí, của cảm xúc ở họ được nuôi lớn bằng mồ hôi và xương máu của Nhân dân. Họ sẽ còn viết nhiều về cuộc chiến, để trả nợ cho những người đã nằm xuống, mà trên bia mộ không dòng tên hay địa chỉ, trong khi thân nhân những người này phải sống kiếp cơ hàn của Dân oan.

Họ sẽ viết về lòng yêu nước nhưng chân chính, mà ĐCS không thể lợi dụng được để phục vụ cho những mục đích "tốt đẹp". Họ sẽ viết về những món nợ to lớn đối với Dân của ĐCS mà chỉ Lịch sử mới trả hết được và còn nhiều điều nữa. Nhưng giờ đây, họ phải "Lảng tránh" bởi ĐCS chưa đủ tầm lớn để chấp nhận những sự thật tất yếu mà họ sẽ viết.

TT
Các cây bút trẻ của VN không quan tâm tới chính trị,vì thông tin đâu mà họ quan tâm. Nhiều nhà báo còn cho BBC là văn hóa phản động. Họ khai thác tiền của độc giả mới lớn, như những phim VN, hài kịch sân khấu trong nước...

Hoàng Trung
Tác giả bài này tôi thấy chưa tham khảo hay ý kiến còn quá chủ quan. Tuy văn phong bây giờ không có xu hướng gợi nhớ về Chiến tranh như những năm 90 trở về trước, nhưng trong các bài giảng : Xin thưa học sinh lớp 6 trở đi đã biết thế nào là căm thù và yêu nước rồi.

Nếu sai xin tác giả xem lại Lịch sử cấp 2. Còn chúng tôi, thế hệ 8x nhớ rõ số lượng quân Mỹ, nguỵ và các nước chư hầu đã có những nợ máu với Việt Nam thế nào!

PPT, Vietnam
Thực ra Aude Genet chỉ phân tích trên nét đại thể, chưa thể đi sâu vào tâm thức người Việt từ hơn chục năm nay, bao gồm văn thi sĩ và người bình dân. Đó là họ đã nhận ra một cuộc chiến phi lí, một cuộc chiến không đáng có, một cuộc chiến mà hàng triệu người nằm xuống không phải vì nền độc lập đất nước sau khi đã đánh đuổi người Pháp, mà là để vun vén quyền lợi cho tập đoàn thống trị vốn sử dụng chiêu bài "thiên đường cộng sản".

Nhiều nhà văn nổi tiếng là thương binh, và chính họ đã từ bỏ chủ đề chiến tranh sau khi đầy đủ những bằng chứng cho thấy đảng Cộng Sản đã đánh lừa họ. Và giới trẻ càng xa rời đề tài chiến tranh sau khi tiếp cận những tư liệu ngụy tạo của các ban tư tưởng văn hóa, cốt để cho người Việt tiếp tục nghi ngờ, gây thêm chia rẽ hận thù.

Phương pháp chia để trị đang được thể chế khai thác triệt để nhằm giữ vững quyền bính cho một nhóm người. Và vì vậy, họ đặt mọi người trước một mặt trận ảo, rằng "kẻ thù" đang "diễn biến hòa bình" ở đâu đó. Nhưng người dân nay đã thấy diễn biến hòa bình là điều cần thiết để tránh cho xã hội trở nên hỗn loạn. Và mục tiêu diễn biến của họ hiện nay là một cuộc bầu cử công bằng để đặt nền tảng cho việc soạn thảo hiến pháp mới, thoát li khỏi bóng tối lịch sử hiện nay.