Thủ tướng Tây Ban Nha Jose Maria Aznar có đường lối cứng rắn với ETA

Các nhà lãnh đạo Liên Hiệp châu Âu bày tỏ tình đoàn kết với Tây Ban Nha và lên án loạt tấn công, bất kẻ thủ phạm là ai.

Đây là vụ lớn nhất, khủng khiếp nhất nổ ra ở châu Âu kể từ khi cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu bắt đầu.

Chính phủ Tây Ban Nha cho rằng tổ ETA chức ly khai của người Basque đã gây ra một loạt vụ nổ tại Madrid sáng nay.

Vậy ETA là gì và nếu đúng họ là thủ phạm các vụ đánh bom liên hoàn vừa xảy ra thì điều đó sẽ ảnh hưởng thế nào đến chính trị Tây Ban Nha và châu Âu?

ETA là chữ viết tắt của Euskadi Ta Azkatasuna trong tiếng Basque, có nghĩa là Tổ quốc Basque Tự do.

Nhóm này, với mục tiêu hoạt động là đòi độc lập cho vùng Basque ở phía Bắc Tây Ban Nha sang một phần đất của Pháp đã tổ chức kháng chiến từ đầu năm 1960.

Từ lúc đó, khoảng 800 người đã thiệt mạng qua một loạt những vụ bỏ bom và ám sát. Nhưng ETA thường tổ chức những cuộc tấn công nhỏ hơn, vụ tệ nhất vào năm 1987 có 20 người thiệt mạng ở một siêu thị ở Barcelona.

Nhưng điều lạ là ETA có vẻ bị suy yếu những năm qua.

Gần đây nhất, năm 2003 ETA tấn công một hai khách sạn ở Tây Ban Nha. Sự hợp tác của cảnh sát Tây Ban Nha và Pháp đã đưa đến kết quả là nhiều nhân vật của ETA bị bắt.

Sự ủng hộ của dư luận cho đường lối hòa bình đã làm ETA mất ảnh hưởng nhiều. Năm 1997, sau vụ ETA giết Miguel Angel Blanco, một chính trị gia địa phương vùng Basque nhưng hoạt động cho đảng Nhân dân của Tây Ban Nha, chừng sáu triệu người trên cả nước đã xuống đường tuần hành, lên án hành vi bạo lực đẫm máu của ETA.

Nếu ETA là thủ phạm thì chính phủ Tây Ban Nha sẽ có thêm chứng cớ để tấn công vào nhóm ETA.

Không phải ETA thì sao?

ETA thường tổ chức đánh bom gài trong xe hơi

Sự ủng hộ của thủ tướng Tây Ban Nha Jose Maria Aznar và đảng Nhân dân dành cho cuộc chiến ở Iraq trong liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo có thể khiến Tây Ban Nha trở thành mục tiêu của các nhóm Hồi giáo quá khích.

Người ta đã từng phát hiện ra các chi bộ của Al-Qaeda ở Tây Ban Nha.

Tháng 10/2001, chính quyền Tây Ban Nha đã bắt tám người đàn ông bị nghi là điều hành hoạt động của al-Qaeda. Đặc biệt một trong số đó bị nói là từng có liên hệ với cánh chính trị của ETA là đảng Batasuna.

Theo phóng viên về an ninh quốc tế của BBC Frank Gardner thì kịch bản khủng khiếp nhất cho Tây Ban Nha là sự liên hệ và hợp tác giữa các nhóm Hồi giáo quá khích và phe ly khai người Basque.

Và dĩ nhiên cũng có thể là một nhóm mới với mục tiêu chưa rõ. Hệ thống hoả xa của Pháp mới đây đã bị một loạt những vụ dọa bỏ bom mà có vẻ là từ những băng đảng tội phạm.

Nhưng dầu sao việc này cũng chứng tỏ hiện tượng khủng bố phức tạp đến mức nào.

Điều chính phủ Bush đã có lúc muốn đơn giản hoá thành cuộc chiến chống khủng bố thành chỉ một cuộc hành quân, nhưng thực ra cuộc chiến này phải đối đầu với nhiều mặt trận đối với nhiều kẻ thù mà tất cả đều rất hung dữ.