BBC Vietnamese

Ngày 1/5/2004, Liên hiệp châu Âu sẽ có sự thay đổi lịch sử. Đa phần các nước cựu cộng sản của Đông và Trung Âu sẽ chính thức gia nhập tổ chức này.

Phần còn lại của thế giới cũng không quan tâm gì lắm đến chuyện này.

Rất nhiều người nghĩ rằng đây chỉ là một chương mới trong lịch sử lâu dài và đôi khi khá mệt mỏi của châu Âu, trong cuộc tìm kiếm sự "hội nhập".

Thế nhưng sự mở rộng lần này lại là một phần của câu chuyện hết sức ngoạn mục: về sự tái sinh của một khu vực bị chiến tranh tàn phá, từng bị chà đạp, trở thành một trung tâm năng động của thay đổi và khát vọng.

Lãnh đạo của tám nước Đông và Trung Âu sẽ có vị trí mới, là các thành viên đầy đủ của một câu lạc bộ quan trọng nhất thế giới.

Thời điểm đó sẽ mang tính biểu tượng đối với sự phát triển về chính trị của họ.

Ba Lan và các nước láng giềng có vẻ phức tạp hơn, và quyết tâm hơn, so với những gì mà các nước Tây Âu nhận thấy. Và họ sẽ nhận lãnh trách nhiệm của mình một cách nghiêm túc hơn.

Tại Vacsava, Ngoại trưởng Wlodzimierz Cimoszewicz cho tôi biết Ba Lan đang giúp mang lại sự "sáng suốt" cho châu Âu trong việc xử lý các khu vực bất ổn tại Đông Âu, như Ukraine và Belarus.

Người đứng đầu quân đội Ba Lan, Tướng tham mưu trưởng Czeslaw Piatas, nói đất nước ông đã sẵn sàng ký vào chiến lược mới của NATO về chuyện có "hành động phủ đầu" trong trường hợp cần thiết nhằm chống lại khủng bố và các mối đe doạ khác trong vùng.

Gần đây, NATO tuyên bố một Trung tâm huấn luyện chiến tranh mới và quan trọng sẽ được đóng căn cứ tại Ba Lan, là cơ sở đầu tiên của NATO đóng tại một nước trước đây thuộc khối Hiệp ước Vacsava.

Ba Lan là một trong những nền kinh tế thị trường phát triển nhanh nhất tại châu Âu.

Những hợp đồng kinh doanh lớn của Ba Lan - như các chương trình tư hữu hoá nhà nước và việc mua các máy bay chiến đấu của Mỹ cho lực lượng không quân - là thuộc mức độ lớn nhất châu Âu.

Với chi phí lao động rẻ gấp bốn lần so với Tây Âu, khu vực này có thể sẽ thu hút nguồn đầu tư ào ạt và sẽ có tăng trưởng mạnh mẽ.

Krzystof Bobinski, một nhà bình luận có tên tuổi tại Ba Lan, nói rằng người Ba Lan đơn giản "không tin rằng chỉ mình châu Âu sẽ giúp đủ" nếu như sự tự do của họ lại bị đe doạ.

"Chỉ có Hoa Kỳ mới có đủ sức mạnh và ý chí để làm điều đó", ông nói.

Sự tin tưởng của Ba Lan như thế cho thấy sự đối lập mạnh so với Pháp, là trung tâm lâu nay của nhiều áp lực chính trị tại châu Âu.

Vào tháng 3/2003, Tổng thống Pháp Jacques Chirac, nói với các lãnh đạo Đông Âu rằng họ nên "câm miệng", thay vì đứng về phía Mỹ trong cuộc chiến tại Iraq.

Kể từ đó, lãnh đạo Pháp và Đức đều cảnh cáo Ba Lan rằng họ có thể mất đi sự trợ giúp của EU trong những năm tới nếu như Ba Lan cản đường các kế hoạch của EU trong tương lai.

Thế nhưng Ngoại trưởng Ba Lan nói rằng nước ông sẽ không chịu thua trong những trận chiến chính trị lớn, đặc biệt về sức mạnh biểu quyết của các quốc gia và các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra về một bản hiến pháp chung cho châu Âu.

Trong những cuộc thương thuyết trước, vào năm 2000, Ba Lan được cho các quyền biểu quyết hầu như cân bằng so với Đức và Pháp, là hai nước có dân số lớn hơn nhiều.

Ông Cimoszewicz nói rằng Ba Lan sẽ vẫn đòi những quyền đó. Ông nói chuyện đó sẽ tạo ra sự "cân bằng tốt hơn" nội trong châu Âu.

Ba Lan có ít nước ủng hộ cho quan điểm cứng rắn của mình về vấn đề biểu quyết. Thế nhưng nước này hứa sẽ theo đuổi chuyện này một cách kiên quyết tại các hội đồng của Liên hiệp châu Âu.

Và quanh các vấn đề lớn của chuyện mở rộng châu Âu - như quan hệ với Mỹ và lời kêu gọi tôn trọng các nước - thì Ba Lan có thể sẽ thu được sự ủng hộ lớn.

Với việc mở rộng Liên hiệp châu Âu, trung tâm của châu Âu giờ đây có vẻ như đang nghiêng về phía Đông. Và trong một EU với 25 thành viên, sẽ rất khó có thể đạt được sự đồng thuận về những vấn đề gây nhiều tranh cãi.

Chuyện này sẽ đặt ra một thách thức về lâu về dài cho quyền lãnh đạo châu Âu của Pháp và Đức. Và nó sẽ tạo ra những cơ hội mới cho Ba Lan và cho các "nền dân chủ mới" trong khu vực.