02 Tháng 6 2004 - Cập nhật 22h30 GMT

Phiến quân chiếm Bukavu ở Congo

Cộng hoà dân chủ Congo đã cáo buộc Rwanda đã gửi quân tới hỗ trợ cho các phiến quân mới nắm lại thị trấn Bukavu của nước này.

Tổng thống của Cộng hoà dân chủ Congo, Joseph Kabila, nói Bukavu "nằm dưới sự kiểm soát của những kẻ chiếm đóng Rwanda".

Trong khi đó, Rwanda phủ nhận đã tham gia vào cuộc xung đột tại phía đông Congo.

Hôm thứ Tư, các phiến quân đã chiếm thị trấn Bukavu sau một tuần đụng độ với quân chính qui.

Phản ứng

Trụ sở Liên Hiệp Quốc tại Cộng hoà dân chủ Congo trở thành một mục tiêu dễ dàng cho hàng trăm sinh viên và những người dân tức giận trước việc thị trấn Bukavu bị quân lính ly khai chiếm lại.

Những cuộc tuần hành phản đối diễn ra tại cả bên ngoài toà nhà của LHQ ở thủ đô Kinshasa và tại thành phố phía đông Kisangani cũng như một số nơi khác.

Người ta còn đốt cháy xe cộ của Liên Hiệp Quốc.

Trong khi đó, Hội đồng Bảo an đã khen ngợi những nỗ lực của lính gìn giữ hoà bình LHQ trong việc bảo vệ thường dân trong các trận đụng độ tại Bukavu.

Quân đội chính qui thì hoặc đã rời khỏi đây, hoặc xin trú ẩn trong chỗ của lính gìn giữ hoà bình.

Trong khi người dân địa phương cáo buộc lính gìn giữ hoà bình LHQ đã để thị trấn này thất thủ, các quan chức LHQ nói quyền hạn của họ tại đó chỉ là để bảo vệ thường dân và ngăn chặn bạo lực.

Người phát ngôn cho Tổng thư ký LHQ, Fred Eckhard, nói rằng lính gìn giữ hoà bình không có nhiệm vụ chiến đấu chống lại các bên trong cuộc chiến.

Ông Eckhart nói nhiệm vụ của họ không phải là để tham chiến, mà chỉ là "căn cứ trên một hiệp định hoà bình, và tại đây, hiệp định hoà bình này đã bị vi phạm nghiêm trọng."

"Do đó, các bên tại đây phải tự giải quyết. Một khi họ giải quyết được những bất đồng và tái khẳng định thoả ước hoà bình thì Liên Hiệp Quốc mới có vai trò trở lại. Khi chiến tranh bùng nổ, vai trò của những người gìn giữ hoà bình chấm dứt."

Tổng thư ký LHQ, Kofi Annan, kêu gọi các bên tham gia phải chấm dứt xung đột này.

Trong vài ngày qua, LHQ đã gia tăng số lính gìn giữ hoà bình tại thị trấn này từ 500 lên hơn 1300 quân.

Các quan chức LHQ nói họ thực hiện việc tuần tra nghiêm ngặt, thế nhưng nếu các bên chỉ chăm chăm muốn đánh nhau thì chẳng ai có thể làm được gì nhiều.

Xung đột Congo

Cộng hoà dân chủ Congo vốn là nước có xung đột trong gần một thập kỷ nay tại Trung Phi, kể từ khi những phiến quân do Uganda và Rwanda hỗ trợ lật đổ lãnh đạo Mobutu Sese Seko.

Người kế nhiệm, là Laurent Kabila, sau đó lại quay lưng lại với những ủng hộ viên nước ngoài, và do đó, đã kéo cả những nước láng giềng vào một cuộc chiến làm tới hơn 2 triệu người thiệt mạng.

Thế nhưng hai năm trước đây, họ đã ký được một thoả ước hoà bình tại Nam Phi, nhằm chấm dứt xung đột.

Tuy vậy, rất nhiều người trong các lực lượng của Congo, trong số đó có những phe là đồng minh với Rwanda, không thích thoả thuận này.

Quân nổi dậy nhẽ ra đã phải được nhập vào một quân đội chính phủ mới do hiến pháp qui định.

Thế nhưng một số tư lệnh từ khu vực phía đông, giáp biên giới với Rwanda, không muốn chấp nhận những vị trí mà người ta đề nghị cho họ.

Và Rwanda cũng rất quan ngại rằng họ có thể mất ảnh hưởng tại những khu gần lãnh thổ của họ.

Và trong khi giới chức Congo muốn khẳng định quyền lực của họ tại khu vực phía đông trong những tháng gần đây thì căng thẳng lại gia tăng.

Có những cáo buộc là người dân Banyamulenge tại khu vực này, về sắc tộc là gần gũi với người Tutsi tại Rwanda, gần đây bị quân đội mới nhắm tấn công.

Và khi căng thẳng gia tăng thì Rwanda đã cho lực lượng của mình vượt biên giới vào khu vực này, đó là theo cáo buộc của phía Congo, trong khi đặc sứ Rwanda mới đây phủ nhận chuyện này.

LHQ đã gia tăng sự hiện diện tại đây nhằm giúp ngăn chặn khả năng xung đột, mà thực ra bây giờ là đã xuất hiện trở lại. Thế nhưng với quá ít quân, lực lượng LHQ đã không làm được gì nhiều.

Việc thị trấn Bukavu rơi vào tay phe nổi dậy cho thấy hai điều: thứ nhất, việc chấm dứt cuộc xung đột nổ ra từ cách đây cả một thập kỷ là vô cùng khó khăn, và thứ hai, nó cho thấy chính phủ Congo hiện thời yếu ớt như thế nào.