Phát-xít Đức muốn tiêu diệt hoàn toàn hai chủng tộc Do Thái và Di Gan ở trại Auschwitz

Đúng 60 năm trước, phát-xít Đức, trong những ngày cuối của Thế Chiến II, đã phá trại tập trung Auschwitz-Birkenau, vùng miền Nam Balan và giết hết các tù nhân người Di Gan bị giam trong đó.

Tại một góc bên trong nơi từng là trại tập trung Auschwitz-Birkenau rộng 175 héc-ta, sau hàng rào thép gai vẫn còn nguyên từ xưa, các lãnh tụ cộng đồng Di Gan và hàng trăm người Di Gan bình thường đã nói về nhu cầu phải quên đi quá khứ.

Bên cạnh một bức tường đổ nát họ làm lễ tưởng nhớ một 90 nghìn người Di Gan, có khi là cả gia đình, bị thiêu chết trong các lò hơi ngạt sáu thập niên về trước.

Cũng có các nghệ sỹ Di Gan đánh đàn và múa hát để tưởng nhớ những người đã khuất.

Còn trên toàn châu Âu, ước tính có một phần tư triệu người Di Gan bị quân Đức giết trong Thế Chiến II.

Đúng ngày này năm 1944, quân Đức đẩy những người Di Gan cuối cùng, đa số là phụ nữ và trẻ em vào lò thiêu trước khi phá hủy trại tập trung.

Cũng như người Do Thái, dân Di Gan ở châu Âu bị phát xít Đức coi là giống người cần phải bị tiêu diệt.

Ở nhiều nước châu Âu, người Di Gan không được học hành và sống trong nghèo khổ

Đó là lời của chủ tịch hội người Di Gan ở Balan, Roman Kwiatkowski khi ông khai mạc buổi lễ.

Ông nói rằng thậm chí ngày hôm nay, người Di Gan vẫn còn bị phân biệt đối xử ở châu Âu.

Báo chí châu Âu hôm nay cũng nói về hiện tượng những nỗi đau của người Di Gan thường không được nói đến trong suốt mấy chục năm qua mà giới học giả gọi là ‘hiện tượng bị đẩy ra ngoài lề lịch sử’.

Các nhà nghiên cứu cũng nói rằng số phận của người Di Gan, một nhóm thiểu số gốc từ Ấn Độ đến châu Âu đã hàng thế kỷ qua, là 'chỉ số' về sự tôn trọng hay không tôn trọng quyền con người tại lục địa.

Buổi lễ ở Balan hôm nay được coi là lớn nhất từ trước đến nay ở châu Âu để kỷ niệm cuộc diệt chủng người Di Gan.