Buổi tranh luận giữa Richard Nixon và John F Kennedy diễn ra năm 1960

Cuộc tranh đấu giành quyền vào Tòa Bạch Ốc diễn ra bốn năm một lần.

Nhưng cuộc tranh luận trên truyền hình giữa các ứng viên chỉ mới bắt đầu từ năm 1960 khi phó tổng thống Richard Nixon đối đầu với nhân vật đẹp trai John F. Kennedy.

Kết quả được quyết định không chỉ bởi nội dung nói chuyện mà còn bởi vẻ bề ngoài và phong cách.

Jimmy Carter chịu thua trước Ronald Reagan

Phóng viên đài CBS Bob Schieffer, người được giao nhiệm vụ điều phối cuộc tranh luận giữa Bush và Kerry ngày 30-9 tới đây, nhớ lại:

"Với những người lắng nghe cuộc tranh luận giữa Richard Nixon và John Kennedy năm 1960, thì một cuộc khảo sát cho thấy là họ nghĩ Nixon sẽ thắng. Nhưng với những người XEM cuộc tranh luận trên truyền hình thì lại cho rằng Kennedy sẽ thắng bởi vì phong thái tự tin, mềm mại của ông."

"Ronald Reagan hiểu được điều này. Là một diễn viên, Reagan hiểu điều quan trọng không phải là anh nói gì, mà là cách nói của anh, và bề ngoài của anh khi anh nói."

Năm 1984, Ronald Reagan đã đem lại tràng cười sảng khoái cho khán giả khi ông đối diện với câu hỏi liệu ông có quá già để trở thành tổng thống hay không. Và ông nhanh trí trả lời:

"Tôi sẽ không đưa tuổi tác trở thành một vấn đề trong chiến dịch này. Tôi sẽ không lợi dụng vì mục đích chính trị cái sự trẻ trung và thiếu kinh nghiệm của đối thủ của tôi."

Ứng viên đảng Dân chủ đối đầu với Reagan khi đó là Walter Mondale. Ông này cũng bật cười, mặc dù sau này thừa nhận là chi tiết này có lẽ đã đánh dấu sự bắt đầu cho thất bại của ông.

Khác biệt năm nay
Tuy nhiên, cuộc tranh luận sắp tới giữa Bush và Kerry sẽ rất khác biệt.

Để tự bảo vệ trước mọi tai nạn có thể xảy ra, cả hai đảng đã đồng ý với một “biên bản ghi nhớ” dài 32 trang, liệt kê một danh sách các quy tắc mà các bên phải tuân theo.

Không giống như các cuộc tranh luận trước đây, lần này được đánh dấu bởi những đòi hỏi từ hai ứng cử viên.

Ví dụ, thượng nghị sĩ John Kerry muốn nhiệt độ trong phòng phải ở dưới 21 độ C để tránh vấp phải số phận như Richard Nixon, người trông toát mồ hôi khi so với John F. Kennedy. Cuối cùng cả Bush và Kerry đồng ý là sẽ áp dụng một “nhiệt độ thích hợp.”

Có một quy tắc nữa là các ứng cử viên không được đi lại tự do trên sân khấu. Chiến dịch của ông Bush áp đặt đòi hỏi này để tránh sự lặp lại năm 2000 khi phó tổng thống Al Gore rời khỏi bục sân khấu và đến đứng bên cạnh Bush.

Quan trọng
Nhiều nhà phân tích nói sêri tranh luận năm nay sẽ là quan trọng nhất từ trước đến giờ trong việc quyết định số phiếu của các cử tri còn phân vân.

Giáo sư đại học Mỹ (American University), Allan Lichtman, tin rằng thật là bi kịch vì các bên chuẩn bị kỹ như vậy:

"Thật là bi kịch khi các ứng cử viên đã dàn dựng cuộc tranh luận này cứ như một vở ballet. Có quá nhiều quy tắc, nhiều hạn chế đến mức đây trông như một cuộc họp báo chung, chứ không phải là tranh luận."

Biên bản ghi nhớ còn bao gồm các tiêu chuẩn đối với bút viết, quy định kích cỡ của bục sân khấu và khoảng cách của chúng.

Và sẽ có cả sự hạn chế thời gian – năm nay lần đầu tiên sẽ có các tín hiệu nhắc về thời gian nói chuyện.

Một quan chức của ông Bush nói đây có thể là chiến lược để ngăn Kerry, người bị chê cười vì sự dài dòng của ông trong một cuộc tranh luận nội bộ đảng Dân chủ năm ngoái. Người phó của ông, John Edwards, đã thốt lên là: “Đó là câu trả lời dài nhất tôi từng nghe trước một câu hỏi Có hoặc Không.”

Dù có các quy tắc nghiêm ngặt như vậy, nhưng dự kiến quần chúng sẽ vẫn rất chăm chú theo dõi các cuộc tranh luận trên truyền hình.

Giáo sư đại học Mỹ (American University), Allan Lichtman, nói nó có thể quyết định dư luận:

"Nếu cuộc bầu cử năm nay quả thật sát nút như một số người nghĩ, nếu nó giống như năm 2000, và phụ thuộc vào một vài lá phiếu ở vài tiểu bang, thì rõ ràng các cuộc tranh luận sẽ có thể làm thay đổi số phiếu ở một số tiểu bang chưa quyết định bỏ phiếu cho ai."

Phóng viên kỳ cựu của đài CBS Bob Schieffer đồng ý là các cuộc tranh luận sẽ quan trọng đối với những người chưa biết bầu cho ai:

"Đây là lần đầu tiên người Mỹ được thấy hai ứng cử viên đứng cạnh nhau và đánh giá. Tôi nghĩ chiến dịch này có thể sẽ phụ thuộc vào những gì diễn ra trong các cuộc tranh luận."

Cuộc tranh luận trên truyền hình đầu tiên ngày 30-9 sẽ tập trung vào chính sách ngoại giao. Buổi thứ hai ngày 8-10 và cuộc đụng độ cuối cùng, ấn định ngày 13-10 sẽ dành tập trung vào các vấn đề trong nước.