BBC Vietnamese

Nhìn lại cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ những giờ qua, gồm cả bầu cử tổng thống và bầu cử quốc hội, cho đến nay kết quả chính thức vẫn chưa ngã ngũ.

Nếu ông John Kerry thắng cử thì điều hiển nhiên là sẽ có những thay đổi lớn về nhân sự trong chính quyền Mỹ. Và làm tổng thống nhưng với hai viện quốc hội trong tay phe Cộng Hòa thì ông Kerry sẽ có một nhiệm kỳ khó khăn.

Nhưng nếu ông Bush được tại chức thì chính trị Mỹ cũng sẽ có thay đổi. Bài viết này tìm hiểu xem nếu ông Bush tái đắc cử thì có thể có những thay đổi như thế nào.

John Kerry thất bại sẽ gây thất vọng lớn cho nhiều người trên thế giới. Điều tra dư luận trước bầu cử cho thấy một thái độ không ưa ông Bush khá rộng khắp ở rất nhiều nước.

Nhưng thông điệp này chắc chắn đã được Tòa Bạch Ốc ghi nhận và có thể đoán rằng nếu nếu tái đắc cử, TT Bush sẽ có những cử chỉ thu phục nhân tâm hướng ra bên ngoài.

Thực ra ông Bush cũng đã hiểu điều này sau khi nổ ra chiến tranh Iraq. Chuyến đến châu Âu dự lễ mừng 60 năm cuộc đổ bộ của quân Đồng Minh vào Normandy của ông giữa năm nay là một dấu hiệu ông sẵn sàng hòa giải với các nước như Pháp và Đức.

Ông cũng tỏ ra hiểu rằng để chống khủng bố thì sức mạnh quân sự không thôi chưa thể nào đủ. Vì vậy nếu tái đắc cử, ông Bush sẽ làm mạnh hơn để lôi kéo thế giới ủng hộ Hoa Kỳ chống khủng bố.

Nhưng cũng chưa rõ là ông Bush có đủ khả năng thuyết phục thế giới, nhất là những người Hồi Giáo ôn hòa, ủng hộ nước Mỹ hay không. Ông có thể muốn như vậy nhưng thực tế có thể sẽ khác.

Nói như một nhà bình luận thì Hoa Kỳ là sao Hỏa, tượng trưng cho sức mạnh, nam tính, còn châu Âu như sao Kim, ôn hòa hơn.

Điều đáng chú ý là dù các lãnh đạo như ông Bush có thể ý thức được rằng nước Mỹ cần làm thân với thế giới để chống khủng bố hiếu quả hơn nhưng nhiều người Mỹ bình thường không quan tâm đến thế giới. Họ đang kéo chính trị Mỹ về hướng bảo thủ hơn.

Đây cũng là phản ứng hiểu được trong thế giới toàn cầu hóa, có quá nhiều điều bất an ngoài chuyện khủng bố.

Một dấu hiệu của chia rẽ quan điểm sâu nặng hơn và cũng là một bài học cho phe Dân Chủ là kết quả bầu cử ở 11 tiểu bang ủng hộ luật cấm hôn nhân đồng tính.

Theo kết quả sơ bộ thì các bang Oklahoma, Georgia, North Dakota, Ohio, Kentucky, Michigan, Montana, Utah, Mississippi và Arkansas chống hôn nhân đồng tính với đa số phiếu rất cao.

Điều này chứng tỏ thông điệp bảo thủ và thiên hữu của phe Cộng Hòa được ủng hộ mạnh.

Hiện có những lo ngại trong phe tự do thiên tả ở Hoa Kỳ rằng đảng Cộng Hòa đang ngày một mạnh lên qua cuộc bầu cử này. Khả năng nắm cả hai viện trong Quốc hội có thể khiến cánh hữu tôn giáo trong đảng Cộng Hòa tăng cường thanh thế, và theo những lo ngại của phe Dân Chủ thì điều này có thể sẽ khiến nước Mỹ chia rẽ hơn nữa.

Nếu Kerry thất bại thì đảng Dân Chủ Mỹ sẽ đương đầu với những thay đổi về đường lối.

Và nếu xu hướng bảo thủ tiếp tục thì có thể dễ dàng đi đến nhận định rằng nước Mỹ đang ngả hẳn về phía hữu. Đảng Dân Chủ sẽ phải xem lại các chương trình của mình và các nhân vật họ đưa ra tranh cử.

Lần đầu tiên trong hơn nửa thế kỷ qua, đảng Dân chủ đã mất cả ghế của lãnh tụ đảng trong Thượng viện. TNS Tom Daschle từ Nam Dakota đã thua phiếu đối thủ phe Cộng Hòa John Thune.

Tin vui duy nhất là ứng viên Dân Chủ Barack Obama, một người Mỹ da đen có cha là người di dân Kenya đã thắng cử vào Thượng Viện, sau khi thắng ứng cử viên da đen khác của phe Cộng Hòa là Alan Keyes.

Ông Barack Obama sẽ là TNS da đen duy nhất của đảng Dân Chủ kỳ này và nhiều người đã nói ông ta có khả năng trở thành vị tổng thống da đen đầu tiên của Hoa Kỳ.

Nếu ông Kerry thua thì thực tế đây sẽ là một dịp tốt để phe Dân Chủ đưa ra bà Hillary Clinton vào bốn năm tới.

Nếu đắc cử, bà sẽ là vị nữ TT đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ và điều lý thú hơn nữa là ông Bill Clonton sẽ trở thành ‘first gentleman’ tức ‘phu quân tổng thống’ đầu tiên bản thân là cựu TT.

Tuy nhiên, với những tín hiệu thiên về phe bảo thủ và chống lại xu hướng tự do của cử tri Mỹ thể hiện ra năm nay, phe Dân chủ sẽ phải suy tính kỹ là liệu có đặt cược vào bà Hillary Clinton hay không.

Vì bà tuy rất nổi tiếng cả trong và ngoài nước nhưng những người Mỹ theo xu hướng bảo thủ có vẻ không thích một người phụ nữ học cao và có tính cách mạnh mẽ đến như vậy.

Hillary Clinton trúng cử vào Thượng viện ở bang New York tức là nơi dân chúng có quan điểm gần với châu Âu hơn, tự do hơn.

Còn khi đi vào bầu cử TT thì như cuộc bỏ phiếu năm nay cho thấy, quan điểm của cử tri ở những vùng khác cũng rất quan trọng.

Mặt khác, bà Hillary Clinton không có 'chiến tích' gì trong chuyện chống khủng bố. Và nếu trong vòng bốn năm nữa, khủng bố vẫn là đề tài chính của thế giới thì một vị tân tổng thống của Hoa Kỳ lại sẽ phải là người thuyết phục được dân Mỹ về khả năng lãnh đạo theo hướng đó.