14 Tháng 12 2004 - Cập nhật 13h49 GMT

Phản ứng quanh sự kiện Pinochet

Các tội danh chống lại tướng Pinochet liên quan đến Điệp vụ Phượng hoàng, tức là một chiến dịch thập niên 1970 khi sáu chính phủ ở Nam Mỹ hợp tác săn đuổi và thủ tiêu các đối thủ cánh tả.

Riêng ở Chilê, gần bốn ngàn người bị giết và gần 30.000 bị tra tấn trong thời kì chế độ quân sự.

Quan tòa Juan Guzman nói ông truy tố vị tướng 89 tuổi vì việc tra tấn và giết một công dân Chilê cùng với việc bắt cóc chín người khác.

Quyết định này đã đảo ngược phán quyền trước đây, cả tại Chilê và Anh, theo đó nói rằng vị tướng không có đủ sức khỏe ra hầu tòa.

Thẩm phán Guzman giải thích quyết định của mình trong cuộc phỏng vấn với đài BBC:

"Có hai quyết định. Quyết định đầu tiên là tôi tuyên bố ông ta đủ sức khỏe để ra trước tòa. Nó dựa trên đánh giá riêng của tôi, dựa trên các câu trả lời của Pinochet, cách hiểu và cách ông ta trả lời câu hỏi, và dựa trên việc ông ta biết phân biệt các điểm chủ chốt."

"Quyết định thứ hai sẽ là việc đưa ra tòa. Đã có một loạt các vụ việc khẳng định quan hệ giữa tướng Pinochet với những người còn lại trong chính quyền quân sự. Tất cả các vụ việc mà tôi có cho phép đủ lý do để đưa tướng Pinochet ra xử."

John Dinges là tác giả một cuốn sách chỉ trích Pinochet đã gieo rắc kinh hoàng trong những năm cầm quyền.

Bản thân ông bị hỏi cung tại một trại giam bí mật ở Chilê. Ông tin rằng tính chất quốc tế của Điệp vụ Phượng hoàng sẽ khiến tướng Pinochet khó mà biện hộ:

"Điệp vụ Phượng hoàng khiến ông ta đặc biệt dễ rủi ro bởi vì trong tất cả các vụ cáo buộc nhân quyền khác, đặc biệt tại Chilê, người ta dễ dàng bảo rằng đó chỉ là các vi phạm của cấp dưới. Đây là một luận điệu được tướng Pinochet thường sử dụng. Nhưng thật khó để tranh luận như vậy, ít nhất là từ suy nghĩ của tôi, khi anh có một liên minh sáu nước hoạt động trên ba châu lục, có sự đồng ý của lãnh đạo tối cao. Nói cách khác, có sự đồng ý của tướng Pinochet."

Cảm giác khác nhau

Gia đình các nạn nhân và luật sư tranh đấu vì nhân quyền đã chào mừng phán quyết mới nhất mà theo họ lẽ ra phải xuất hiện từ trước.

Tiểu thuyết gia, Ariel Dorfman, bị trục xuất khỏi Chilê sau cuộc đảo chính 1973 đưa tướng Pinochet lên nắm quyền.

Một người bạn của ông bị tra tấn dưới chế độ Pinochet, và ông nói với đài BBC về cảm nghĩ của mình:

"Phản ứng đầu tiên của tôi là vui sướng. Là niềm hi vọng rằng công lý sẽ được thực thi, và rằng nhân vật từng ra lệnh hành quyết hay tra tấn bạn bè tôi cũng như nhiều người khác rồi đây sẽ phải đối diện với con cháu của họ."

Nhưng đối với ban bè, người thân và luật sư của tướng Pinochet, phán quyết của quan tòa là một hành động trả thù tàn nhẫn đối với một ông lão đã chịu đủ hành hạ.

Đây là lời con gái của tướng Pinochet:

"Mẹ tôi bị suy suy nhiều, và tôi khẳng định nó thật là tàn nhẫn. Đây là sự trả thù, và tôi nghĩ trong cuộc đời, anh không thể trả thù một đôi vợ chồng già. Anh không thể làm như vậy bởi vì đó là sự tổn thương gây ra cho những người đã phần nào trả giá. Tổn thương đã có, họ đã phải trả giá khi họ bị bắt tại London. Họ đã chịu khổ nhiều rồi."

Trong một chiến thắng nhỏ ban đầu, luật sư của tướng Pinochet đã thành công trong việc khiến lệnh quản thúc tại gia đối với ông Pinochet bị đình chỉ.

Giờ đây, các luật sư sẽ phải tranh cãi chống lại nội dung của lời buộc tội.