Lãnh đạo phe nổi dậy, John Garang (phải) sẽ tham gia vào chính phủ

Tổng thống Nam Phi, Thabo Mbeki, và Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Colin Powell, nằm trong số những khách mời tham dự buổi lễ.

Tầm quan trọng

Khi Phó Tổng thống Sudan, Ali Osman Taha, và lãnh đạo phe nổi dậy SPLA là John Garang, ký thoả thuận hoà bình tại sân vận động Nairobi vào hôm Chủ Nhật, họ sẽ chính thức chấm dứt cuộc xung đột tại Sudan, vốn bắt đầu từ năm 1983.

Kể từ khi nội chiến xảy ra, có tới 2 triệu người đã thiệt mạng. Hàng triệu người bị mất nhà cửa.

Thoả thuận này sẽ tổng hợp nhiều văn bản được ký trong vòng hai năm rưỡi vừa qua, sau rất nhiều nỗ lực thương thuyết căng thẳng tại Kenya.

Những văn bản đa dạng này bao gồm nhiều vấn đề, chẳng hạn phân chia quyền lực và của cải, điều khiển các lực lượng vũ trang, và chuyện điều hành ba khu vực còn tranh chấp kéo dài từ miền bắc xuống miền nam Sudan.

Theo thoả thuận này, hai phía sẽ chia sẻ ngành dầu lửa ngày càng lớn mạnh của nước này.

John Garang sẽ chuyển từ lãnh đạo của phe nổi dậy ở miền nam lên chức phó Tổng thống thứ nhất của Sudan.

Xung đột tại Sudan làm hàng triệu người mất nhà cửa

Có lẽ điều quan trọng nhất là miền nam Sudan sẽ được phép bỏ phiếu quyết định có muốn trở thành độc lập hay không, sau một giai đoạn chuyển tiếp gồm sáu năm.

Ngoại trưởng Mỹ, Colin Powell, nhận xét: "Tôi nghĩ thoả thuận này sẽ trụ được nhờ chính bản thân nó. Đó là một thoả thuận tốt, và như quí vị đã nghe tất cả chúng tôi đều nói, thoả thuận này chấm dứt cuộc chiến. Thế nhưng vẫn còn nhiều cuộc chiến diễn ra tại Sudan, và giờ đây, chúng ta phải hành động để chấm dứt các cuộc chiến đó".

Vướng mắc

Do thực tế là Sudan chứng kiến nhiều chiến tranh hơn hoà bình kể từ khi nước này giành độc lập vào năm 1956 nên hiện vẫn còn nhiều sự bất tín nhiệm giữa hai phía.

Việc giám sát và thực thi một thoả thuận hoà bình phức tạp như thế sẽ là rất khó khăn, ngay cả nếu Liên Hiệp Quốc có gửi vào hàng ngàn lính gìn giữ hoà bình như họ đã hứa.

Không những thế, còn có rủi ro là sự bất ổn chính trị tại miền bắc cũng như sự chia rẽ về phe phái và sắc tộc tại miền nam sẽ có thể gây phương hại tới thoả thuận hoà bình này.

Thêm vào đó, cuộc xung đột tại Sudan hiện nay rất có thể còn tiếp tục gây khó khăn.

Thế nhưng các bên hiện đều tỏ ra lạc quan, với mong muốn chấm dứt cuộc nội chiến dài nhất châu Phi.