Bà Rice viếng thăm khu vực hai ngày sau cuộc họp thượng đỉnh giữa ông Abbas và ông Sharon

Chính quyền Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của George W Bush thường bị chỉ trích là hay chi phối bởi cuộc chiến chống khủng bố, bởi Iraq và Afghanistan và không để ý đến vấn đề Palestine, đây là vấn đề nhiều người cho là đóng vai trò chủ chốt trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng tại Trung Đông.

Nhưng tuần trước trong bài diễn văn về tình hình liên bang, tổng thống Bush có vẻ cho thấy giờ ông đang chuyển hướng chính sách ngoại giao của mình.

Ông Bush phát biểu: " Việc bắt đầu quá trình cải cách và dân chủ tại các lãnh thổ Palestine thể hiện sức mạnh tự do đã phá vỡ các đường lối thất bại và bạo lực cũ.

Để phát huy nền dân chủ này tôi sẽ xin Quốc Hội 350 triệu đô la cho việc hỗ trợ cải cách chính trị, kinh tế và an ninh.

Mục tiêu của hai lãnh thổ dân chủ này, Israel và Palestine đang cùng phát triển hòa bình bên cạnh nhau đang nằm trong tầm tay, và Hoa Kỳ sẽ giúp họ đạt được mục tiêu này."

Cuộc viếng thăm vùng Trung Đông của Condoleeza Rice rơi vào ngay thời điểm quan trọng. Việc Mahmoud Abbas được bầu cử làm lãnh đạo Palestine và lời kêu gọi chấm dứt bạo lực của ông đã thay đổi bộ mặt chính trị mà trước đó dường như đi vào bế tắc. Quan điểm của bà Rice là từ bây giờ là phần lớn chính hai phía phải có các tiến bộ và sự can thiệp của Hoa Kỳ chỉ là phụ mà thôi. Và bà tin rằng để thực hiện được điều này, hai bên phải phát huy thái độ lạc quan hơn với nhau.

Bà Rice nói: "Đóng vai trò chủ chốt trong việc cải tiến tình hình là việc thay đổi cách nhìn về nhau nếu như muốn duy trì hòa bình tại Trung Đông.

Israel đáng được sống trong hòa bình tại Trung Đông, và người Do Thái đáng được sự kính trọng từ láng giềng.

Chúng tôi đã nói rõ là việc xúi giục sẽ không được chấp thuận, nó không thể bị phớt lờ.

Không thể nào cùng một lúc phát biểu là bạn muốn hòa bình lâu dài giữa người Israel và người Palestine trong khi đó phớt lờ hay ủng hộ sự nhại giễu người Israel hay chủ nghĩa bại trừ Do Thái dưới bất kỳ hình thức nào."

Bà Rice hàm ý việc người Israel bị báo chí Ả Rập miêu tả không được tốt nhưng bà nói một nguyên tắc được áp dụng cho cả hai phía.

Bà viếng thăm khu vực hai ngày sau cuộc họp thượng đỉnh tại Ai Cập giữa ông Abbas và thủ tướng Israel, Ariel Sharon, đây là cuộc hội kiến đầu tiên giữa hai bên từ khi ông Abbas nhậm chức.

Thế liệu cả Israel và Palestine sẽ chuẩn bị thỏa hiệp như Hoa Kỳ hy vọng để tạo nền tảng cho một nền hòa bình lâu dài? Câu hỏi này được đặt ra cho Maen Erekat, một nhà đàm phán cao cấp của PLO và là phụ tá tín cẩn của tổng thống Abbas.

Mean Erekat trả lời: "Sau mâu thuẫn kéo dài bốn năm rưỡi với Israel, cả hai bên theo tôi nghĩ đi đến kết luận là không có giải pháp quân sự nào cho mâu thuẫn này. Dó đó như bạn đã biết cả hai phải có trách nhiệm.

Người Israel phải có các biện pháp cụ thể để cải tiến tình hình trong khu vực, để ngăn các hành động khiêu khích người Palestine.

Tất nhiên họ có thể thả tù nhân, không những cho những người mãn tù mà phải quan tâm đến số lượng và chất lượng cho những tù nhân được thả.

Người Palestine cũng sẽ phải đồng ý một lệnh ngừng bắn, chắm dứt mọi hình thức bạo lực đối với người Israel và tôi nghĩ đây là điều mà chúng tôi muốn đạt được tại cuộc họp thượng đỉnh ở Ai Cập vào hôm thứ Ba, đó là việc cùng tuyên bố lệnh ngừng bắn và chấm dứt bạo lực để mở đường cho các cuộc hội đàm chính trị giữa hai bên."

Và người Israel trong đợi gì từ phía Palestine? Tiến sĩ Ranaan Gissin là cố vấn cấp cao cho thủ tướng Israel, Ariel Sharon nói: "Các lực lượng này: ̣các nhóm dân quân Palestine phải được ban hành lệnh để chấm dứt các hoạt động khủng bố.

Tôi nghĩ có khoảng hai ngàn người trung thành với Abu Mazen (Mahmoud Abbas).

Một khi điều này không những được tuyên bố mà còn được được thật sự chứng kiến, thì thái độ của cả hai phía sẽ được thay đổi, cả hai bên dân chúng Israel và việc sẵn lòng liều lĩnh hơn và sẽ có các sự lựa chọn khó khăn cũng như các quyết định gay go trong giai đoạn này."

Nhưng mục tiêu hoà bình đã được theo đuổi rất nhiều năm tại Trung Đông nhưng chưa bao giờ đạt được vì mối ngi ngờ và căm ghét lẫn nhau giữa hai bên Palestine và Israel.

Thế thì việc gì cuộc hội kiến hôm thứ ba giữa Mahmoud Abbas và Ariel Sharon sẽ mang lại kết quả khác đi?

Aaron David Miller, hai mươi lăm năm làm cố vấn cho bộ phận liên bang Hoa Kỳ, là một quan sát gia cho chính trị Trung Đông cho là: "Một phần cuộc sống là những biểu tượng và tôi nghĩ sau bốn năm không ngừng xung đột và bạo lực, trong đó người Israel và Palestine cấu xé lẫn nhau, làm mất niềm tin tưởng và tự tin, việc tổng thống Palestine và thủ tướng Israel hội kiến tại Sharm el-Sheikh là một bức tranh rất khác trước đây.

Đây thể hiện là vẫn còn cơ hội rất lớn. Nhưng lần nữa tôi nghĩ chúng ta cần phải tuyệt đối thận trọng và bình tĩnh khi đánh giá vấn đề này.

Sự thật là các biểu tượng sẽ sớm phai tàn, các cuộc hội kiến diễn ra rồi chấm dứt. Rồi nhận định sẽ là: cuộc hội kiến này đem lại những thay đổi thực tiễn nào? Liệu nó có đẩy chúng ta gần đến quá trình thiết lập sự cân bằng cho Israel và Palestine và đẩy nó đến một cái gì đó lâu dài hơn."

Thế giới sẽ quan sát và chờ đợi câu trả lời.