Ayatollah Sistani rất có ảnh hưởng đối với người Shia ở Iraq

Liên Minh Iraq Thống Nhất Shia (UIA) nói rằng họ muốn đề cử một thủ tướng mới sau khi kết quả bầu cử xác nhận họ thắng gần phân nửa số phiếu bầu.

Tuy nhiên UIA đứng riêng lẻ thôi sẽ không đủ đa số trong quốc hội. Các nhóm người Kurd, đứng thứ hai trong bầu cử, được xem là phe đối tác nhiều triển vọng.

Quá trình thành lập một liên minh nhiều khả năng sẽ phải mất vài tuần.

Nhiều người cho rằng bộ trưởng tài chính trong chính phủ lâm thời, ông Adel Abdelmahdi sẽ trở thành ứng viên chức thủ tướng của UIA.

Ông nói với kênh truyền hinh Ả rập Arabiya rằng ''Iraq đang chảy máu và chúng ta cần mọi người trong thời điểm này làm việc cho một Iraq thống nhất và đoàn kết.

Phản ứng của người Sunni

Cuối cùng người Shia đa số, lần đầu tiên trong lịch sử của Iraq, có cơ hội nắm giữ vai trò quan trọng trên chính trường.

Giới lãnh đạo người Shia vui mừng nhưng cũng nhanh chóng nói rằng họ muốn thấy có sự tham gia của tất cả mọi tầng lớp Iraq trong tiến trình chính trị vẫn còn gian nan trước mắt bao gồm cả việc soạn thảo hiến pháp.

Tuyên bố như vậy rõ ràng để xoa dịu người Sunni thiểu số phần lớn đã tẩy chay bầu cử. Ali al Bayati trong Hội đồng cách mạng Hồi giáo nói rằng có nhiều chuyện để người Sunni tham chính.

"Họ có thể duy trì các chức vụ trong chính phủ. Bởi vì nếu ở trong chính phủ mà được bầu vô quốc hội thì cũng phải từ bỏ ghế trong quốc hội. Chính phủ sẽ tách biệt khỏi quốc hội, do đó người Sunni vẫn có thể ở lại trong chính phủ."

Khi đã rõ là sự chi phối của người Sunni trong 80 năm qua, kể từ lúc Iraq được thành lập không còn nữa, giới lãnh đạo Sunni lập tức bác bỏ kết quả bầu cử Hoa Kỳ dẫn đầu.

Họ nói rằng kết quả đó không có nghĩa đối với người Sunni bởi vì lý do an ninh họ đã không thể đi bỏ phiếu, và họ đổ lỗi cho người Mỹ đã biến nhiều khu vực của người Sunni thành bãi chiến trường.

Nhưng ông Fareed Sabri thuộc đảng Iraq Hồi giáo, một đảng của người Sunni nói họ muốn tham dự tiến trình soạn thảo hiến pháp.

"Tôi hoàn toàn đồng ý với ông Al Bayati đó là chúng tôi không cần phải ở trong quốc hội để tham gia soạn thảo tân hiến pháp bởi vì quốc hội sẽ ủy thác việc này cho một ủy ban chuyên nghiệp. Chúng tôi có thể tham gia ủy ban đó."

Phản ứng của người Kurd

Các đảng của người Kurd giành được gần 1/4 số phiếu dự kiến sẽ giữ một số ghế cân bằng trong quốc hội có tổng cộng 275 ghế.

Người Kurd cũng đòi lãnh đạo của họ ông Halal Talabani được làm tổng thống, trong khi lãnh đạo các đảng của người Shia muốn chọn thủ tướng.

Dr Barham Salih là một lãnh đạo của người Kurd hiện phụ trách an ninh quốc gia trong chính phủ lâm thời nói, "Chúng tôi muốn thành lập một liên bang Iraq dân chủ trong đó mọi cộng đồng có thể sinh sống yên bình với nhau, kể cả người Kurd."

"Sự thống nhất đòi hỏi có sự đoàn kết tự nguyện giữa các cộng đồng và đòi hỏi mọi người phải chấp nhận các nguyên tắc dân chủ trong việc chấp chính. Tôi không hình dung được người Kurd ở Iraq được bảo vệ nếu như điều đó không được ghi rõ trong hiến pháp ở Baghdad."

Liên minh của thủ tướng lâm thời Iyad Allawi về thứ ba trong cuộc bầu cử. Mỹ và Anh nhanh chóng lên tiếng chúc mừng kết quả bầu cử.

Tổng thống Bush nói đây đồng thời là chiến thắng của liên quân. Nhưng ai cũng biết sẽ là một chặng đường dài từ bây giờ đến lúc Iraq có một nền dân chủ ổn định.