13 Tháng 2 2005 - Cập nhật 22h08 GMT
Sadeq Saba
Chuyên gia khu vực Trung Đông của BBC
Giờ đây khi các đảng người Shia thắng lợi trong cuộc bầu cử vừa qua ở Iraq, quan điểm của người bảo trợ chính, Ayatollah Ali Sistani, sẽ tác động đến hình hài của một nước Iraq mới.
Người phát ngôn viên cho vị lãnh tụ đã phủ nhận tin nói ông muốn hiến pháp mới của Iraq toàn bộ dựa trên luật Hồi giáo.
Nhưng các lãnh đạo thế tục, đặc biệt là người Kurd ở miền bắc, thì lo ngại một số nhóm người Shia có thể tìm cách tạo nên một nhà nước Hồi giáo dựa trên cách diễn giải đạo Hồi của Ayatollah Sistani.
Bảo thủ về tôn giáo
Có thể Ayatollah Sistani đã nói mình mang thái độ trung hòa về chính trị, nhưng quan điểm của ông về các vấn đề xã hội và quyền phụ nữ thuộc vào số bảo thủ nhất trong thế giới người Shia.
Theo những bài giảng của ông, phụ nữ không được đối xử ngang với nam giới trong vấn đề hôn nhân, ly dị và thừa kế.
Con gái chỉ được nhận một nửa số tiền thừa kế so với con trai. Đàn ông được phép lấy nhiều vợ. Phụ nữ phải mang mạng che khi đi ra ngoài và không thể bắt tay những người không thuộc thành viên gia đình.
Ayatollah Sistani đã khuyến khích phụ nữ tham gia kỳ bầu cử, nhưng theo ý ông, phụ nữ không được làm quan tòa và việc họ ra làm chứng trước tòa chỉ có nửa giá trị so với lời đàn ông.
Ông nói việc uống rượu, và cả nghe nhạc, khiêu vũ, chơi cờ cũng không được dành cho phụ nữ.
Các cộng đồng thiểu số được phép hành đạo, nhưng không được có vị trí ngang bằng người Hồi giáo.
Người phát ngôn cho Ayatollah Sistani nhấn mạnh ông sẽ không đòi hỏi quan niệm tôn giáo của ông phản ánh trong luật pháp Iraq.
Nhưng có các lo ngại rằng những nguyên tắc cơ bản về nhân quyền, trong đó có quyền bình đẳng cho phụ nữ, sẽ chịu tổn hại nếu một sự diễn dịch bảo thủ về Hồi giáo trở thành nguyên tắc xây dựng luật pháp tại Iraq.