Uzbekistan đã đóng cửa Adijan

Bộ ngoại giao cũng lên án bạo động bởi những người biểu tình đã tấn công các công sở của chính phủ.

Washington kêu gọi Uzbekistan có sự kiềm chế và cũng kêu gọi họ có những cải tổ.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, ông Richard Boucher lên án cái mà ông gọi là việc sử dụng vũ lực không phân biệt đối với dân thường không có vũ khí.

Ông Boucher cũng thận trọng chỉ trích những người tấn công nhà tù ở Andijan nhưng nói rõ rằng giải pháp cho lâu dài vẫn phụ thuộc vào chính phủ ở Tashkent.

Ông nói: ''Chúng tôi cũng muốn tiếp tục nhấn mạnh rằng ổn định ở Uzbekistan cuối cùng vẫn phụ thuộc vào cách chính phủ tiếp cận cởi mở với người dân và có những cải cách chính trị, kinh tế, luật pháp và giải quyết các vấn đề về quyền con người.''

Ông Boucher nói Hoa Kỳ thúc giục chính phủ Uzbekistan cho phép Hội Chữ thập đỏ quốc tế được tới tất cả những nơi bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng hiện nay.

Nhưng cả ông Boucher và Bộ trưởng Ngoại giao Condoleeza Rice đều đã kêu gọi Uzbekistan có hệ thống chính trị cởi mở hơn để đảm bảo ổn định lâu dài.

Chính phủ của Tổng thống Islam Karimov là đồng minh thân cận của Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố nhưng cách cai trị độc đoán của họ đã đi ngược lại với sứ mạng đem tự do và dân chủ tới khắp nơi trên thế giới.

Chuyện của nhân chứng

Trong khi đó đài BBC cũng đã có được câu chuyện của một số nhân chứng về diễn biến bạo lực ở Adijan.

Đó là những Uzbekistan đã tìm đường trốn sang bên kia biên giới lánh nạn ở Kyrgyzstan, hay chạy về thủ đô.

Ông Hayurt quê ở vùng thung lũng Fergana và đã từ Andijan về đến thủ đô Tashkent.

''Tôi đã đi qua nhà xác và tôi thấy xác nằm ngổn ngang trên đất.''

Ông tả lại những gì ông chứng kiến: ''Tôi đã đi qua nhà xác và tôi thấy xác nằm ngổn ngang trên đất.''

''Họ đã phủ khăn trắng lên những xác này. Tôi không biết bao nhiêu người thiệt mạng nhưng cảnh sát đã bắt đầu cho thân nhân đến nhận diện và đem xác về chôn.''

''Dân chúng sợ lắm và đường phố hầu như không có bóng người. Tôi đã đến Andijan cách đây một tuần lễ, lúc đó thành phố nhộn nhịp, một trong những thành phố đông dân nhất ở Uzbekistan.''

Ðài truyền hình Inter TV của Ukraine cũng đã chiếu một số phim được chuyển lậu từ Andijan cho thấy dân chúng nói về những gì xảy ra cũng như cảnh xác nằm ngổn ngang trong khi đường phố đầy súng đạn.

Một ông cụ nói binh sĩ đã nổ súng vào phụ nữ và trẻ em từ các xe bọc sắt và dùng đến súng phóng lựu: ''Họ bắn vào hơn môt trăm phụ nữ và trẻ em từ những xe bọc sắt của họ. Họ bắn người bằng súng tự động và đại bác.''

Tôi thấy họ bắn một em bé nát nửa mặt. Em bé mới đó mới có bốn tuổi.

''Họ dùng ngay cả đến súng phóng lựu từ trên nóc nhà bắn xuống dân chúng. Những người nằm đây bị bắn như những con chó vậy. Suốt đêm họ đưa xác chết về nhà, mang về những thi thể của đàn bà và trẻ em, có đứa chỉ mới ba bốn tuổi. Họ bắn chết hết. Tại sao họ lại bắn trẻ em cơ chứ? Tôi thấy họ bắn một em bé nát nửa mặt. Em bé mới đó mới có bốn tuổi.''

Trong khi đó Một giáo sĩ cao cấp của Hồi giáo ở Uzbekistan đã lên tiếng kêu gọi hòa bình sau vụ bạo loạn vừa qua.

Sheik Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf kêu gọi dân chúng đừng theo giáo phái Akramiya mà nhà chức trách đổ cho vụ bạo động ở Andijan: ''Nhóm Akramiya do một người tên là Akram cầm đầu. Hắn là ai? Qúy vị hãy suy nghĩ lại.''

''Hắn là kẻ vô danh. Hắn tự cho mình quyền lên tiếng và đưa ra những ý kiến khác đời. Hắn đã được nhiều người tử tế theo. Tôi muốn dân chúng theo Hồi giáo phải hiểu một điều. Người ta phải suy nghĩ, và tham khảo ý kiến của người khác trước khi theo một giáo phái hay một cá nhân, một người gây rối hay những nhóm khủng bố.''