03 Tháng 5 2005 - Cập nhật 15h39 GMT
Nga đối mặt với cuộc chiến chống khủng bố
Nước Nga vẫn tiếp tục bị khủng bố đe dọa và một thảm họa quốc gia luôn có thể xảy ra nếu Nga không trấn áp được khủng bố.
Đây chính là điều mà ông Vladimir Putin đã phát biểu mới đây trong bài diễn văn trước nhân dân Nga.
Và trận tuyến hàng đầu, theo lời ông Putin, chính là miền Nam nước Nga.
Như vậy liệu có phải hiện đang có một cuộc khủng hoảng ở miền Nam và liệu điện Kremlin có cần phải tiến hành cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan ở bên ngoài cả Chechnya nữa không?
Phóng viên đài BBC Steve Rosenberg đã từ Mát-xcơ-va tới Kabardino-Balkariya, vùng giáp ranh với Chechnya và gửi về những gì anh thấy.
Ở bên ngoài khu nhà số 19 tại Nalchik, một nhóm trẻ em đang mải chơi đá bóng.
Những đám bụi bay lên mỗi khi các em đảo người đá bóng.
Tại phía bên của ngôi nhà, tôi thấy những người đàn ông đang trồng hạt cây vào những chậu đất rất nhỏ còn trên ban công, những người phụ nữ mang khăn choàng đầu sáng mầu đang phơi quần áo.
Đây là khung cảnh yên ả và trái hẳn với những gì xảy ra cách đây ba tháng.
Vụ nổ khi đó làm rung chuyển khu nhà 19 và biến nơi đây thành bãi chiến trường.
Lực lượng an ninh bắn đạn chi chít vào tường và cửa kính khu nhà. Bên trong, bảy tay súng hồi giáo kiên quyết cố thủ.
Đây là nhóm mà điện Kremlin nói rằng đang muốn kéo vùng Bắc Kápkaz ra khỏi sự kiểm soát của Kremlin.
Bạo lực lan rộng
Trong những tuần gần đây, những sự cố tương tự cũng đã xảy ra tại những vùng khác ở Bắc Kápkaz, một dấu hiệu cho thấy sự bất ổn ở Chechnya đang lan rộng.
Đặc phái viên của Tổng thống Putin tại vùng Nam nước Nga là Dimitri Kozak:''Lực lượng an ninh của chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể để ngăn chặn các vụ tấn công nhưng chỉ riêng trong năm ngoái đã có 250 vụ khủng bố ở khắp Bắc Kápkaz.''
''Các tay súng hồi giáo vẫn tiếp tục là mối đe dọa lớn và nếu chúng tôi thất bại trong cuộc chiến này thì đó sẽ là thảm họa cho nước Nga và cho thế giới.''
''Nó sẽ là một tiền lệ khủng khiếp cho khủng bố ở khắp mọi nơi. Nếu chúng tôi mất quyền kiểm soát Bắc Kápkaz, nước Nga có thể tan rã và hậu qủa của chuyện này đối với thế giới sẽ còn lớn hơn cả sự tan vỡ của Nam Tư.''
Khủng bố và chủ nghĩa cực đoan
Khi ở Nalchik, tôi cũng đã tới xem một buổi diễn tập của cảnh sát chống khủng bố.
Tôi đứng nhìn họ nhảy ra từ một chiếc xe tải và tấn công các mục tiêu.
Đây chỉ là một đợt tập huấn về tước vũ khí của khủng bố khi phải mặt đối mặt với chúng.
Màn diễn tập khá ấn tượng với những con dao bay khỏi tay và đối phương ngã gục xuống đất.
Tuy nhiên những ý tưởng và niềm tin cực đoan thì là vấn đề nan giải hơn nhiều.
Người ta không thể đẩy những ý tưởng và niềm tin như vậy vào một chiếc xe tải vào khóa lại.
Thường thì càng bị ép, chúng lại càng phát triển và lan rộng. Khi sử dụng vũ lực, chính phủ Nga đang đứng trước rủi ro sẽ tạo ra mảnh đất màu mỡ cho chủ nghĩa hồi giáo cực đoan.
Cảnh sát mạnh tay, cực đoan càng mạnh
Phía trên những rặng núi Kápkaz, tôi gặp Zelim Khan đang chăn đàn gia súc nhỏ của ông.
Zelim Khan đã chứng kiến sự lan rộng của hồi giáo cực đoan trong làng và trong chính gia đình ông.
Con gái ông, cô Sakinat đã theo hồi giáo cực đoan và rồi cô đã chết. Sakinat thiệt mạng trong một vụ đọ súng ở Nalchik mà trong đó chồng và con gái cô cũng thiệt mạng.
Ông Khan nói: ''Đói nghèo đã đẩy con người vào bàn tay của những kẻ cực đoan. Khi người ta không có tiền mua thức ăn và quần áo, họ dễ bị tẩy não và khi chính quyền muốn dùng vũ lực để thanh toán tình trạng này, mọi việc chỉ thêm tồi tệ.''
Tôi đã nghe những câu chuyện tương tự ở khắp ngôi làng nơi ông Khan sinh sống.
Một người đàn ông không muốn xưng danh nói với tôi rằng hàng ngàn thanh niên hồi giáo tại vùng này của nước Nga đang bị cực đoan hóa vì chính sự nặng tay của cảnh sát.
Ông nói: ''Chính quyền cứ nói rằng họ đang chống khủng bố nhưng cái mà họ đang làm chính là tăn thêm hận thù và căm ghét. Điều nguy hiểm là sẽ xảy ra đụng độ và rối loạn nếu những con người đang bị đối xử tệ mất hết kiên nhẫn.''
Hồi giáo bất tuân
Tại Nalchik, sáu trong số bảy đền thờ hồi giáo đã bị đóng cửa nhưng Islam cực đoan vẫn chưa phải hoạt động ngầm mà chỉ bị đẩy ra đường.
Ở bên ngoài một đền thờ mà cảnh sát đóng cửa, hàng trăm người tụ tập để cầu nguyện.
Những người này nói họ khinh bỉ đức tin hồi giáo trung dung mà chính quyền địa phương cho phép.
Tu sĩ Zalim nói rằng ông và các học sinh của ông gần đây đã bị bắt vì học kinh Koran: ''Cảnh sát hỏi các học sinh của tôi rằng có phải tôi dạy họ cách làm bom và dây đeo tự sát không. Họ đánh tôi và bảo tôi không được giảng dạy và nói về đạo của tôi nữa.''
Cuộc tụ họp của những người hồi giáo ở bên ngoài những nhà thờ bị đóng cửa là dấu hiệu bất tuân chính quyền rõ rệt.
Đây cũng là cảnh báo cho Mát-xcơ-va rằng họ sẽ không thể ngăn chặn sự lan truyền của hồi giáo cực đoan chỉ bằng việc dùng vũ lực.