Ai đã thắng trong Thế chiến Hai?

Chế độ phát xít sụp đổ tháng Năm 1945, bị đè bẹp bởi hai mặt trận - Liên Xô một bên và đồng minh phương Tây bên còn lại.

Nhưng bên nào có cống hiến quan trọng nhất?

Trong thời Chiến tranh Lạnh, và cả bây giờ, mỗi bên thường xem cống hiến của mình mang tính quyết định.

Sử gia người Nga, Valentin Falin, nói: "Tại phương Tây, trong một thời gian...dư luận cho rằng Liên Xô đóng vai trò số hai."

Ngược lại, thăm dò cho thấy hai phần ba người Nga nghĩ rằng Liên Xô có thể đánh bại Hitler mà không cần đồng minh giúp, và một nửa nghĩ rằng phương Tây đánh giá thấp cống hiến của Liên Xô.

Richard Overy, giáo sư môn lịch sử hiện đại ở trường King's College London, ghi nhận rằng sau chiến tranh, ngoại trưởng của Hitler, Joachim von Ribbentrop, liệt kê ba lý do chính khiến Đức thất bại:

1. Kháng cự quyết liệt của Liên Xô
2. Sự cung cấp vũ khí thiết bị từ Mỹ dành cho Liên Xô
3. Thành công của đồng minh phương Tây trong cuộc không chiến

Ông Overy nói trong nhiều thập niên, các sử gia Nga đã coi nhẹ sự quan trọng của Mỹ và Anh, nhưng gần đây Nga tỏ ra công bình hơn.

Nhưng ông Falin người Nga lại nói Nga không bao giờ quên sự giúp đỡ của đồng minh.

Phần mình, ông Overy thừa nhận phương Tây đóng vai trò nhỏ hơn trên chiến trường so với quân Xô viết nhưng nói chiến dịch không kích của phương Tây đóng góp nhiều.

"Việc đánh bom đã giúp rút bớt quân và thiết bị quân sự ra khỏi mặt trận ở Nga, và nó hạn chế sự phát triển của kinh tế thời chiến của Đức."

Ông cũng đồng ý là phương Tây vẫn chưa hiểu hết vai trò của Liên Xô.

"Vì Anh với Mỹ phải chinh phục châu Âu qua đường biển, nên họ có cảm giác là đã 'giải phóng' một châu Âu bị Đức chiếm."

Mặt trận thứ hai

Ông Falin, trong khi đó, lại cho rằng chiến tranh đã có thể chấm dứt sớm hơn nếu mặt trận thứ hai, tại Pháp, được mở trước 1944.

Còn ông Overy nói phương Tây nhìn cuộc chiến như một xung đột toàn cầu, ví dụ như vì cuộc đấu tranh chống Nhật. Còn Liên Xô nhìn cuộc chiến như 'kháng chiến chống xâm lược.'

Ông Falin lại trích dẫn số liệu nói 93% thiệt hại của quân Đức là ở mặt trận Liên Xô và nói như thế chứng tỏ sự đóng góp của Liên Xô là quyết định.

Nhưng ông nói thêm mọi người lính Đồng minh đã chết 'đều có đóng góp quan trọng và cần thiết cho chiến thắng, một chiến thắng chung.'