Tsangyang Gyatso trở thành Đạt Lai Lạt Ma năm 14 tuổi

Trở thành vị Đạt Lai Lạt Ma thứ sáu vào năm 1697, nhưng Tsangyang Gyatso luôn luôn đi ngược lại các nguyên tắc của môn phái Gelug thuộc Phật giáo Tây Tạng, mà ông chính là nhà lãnh đạo tinh thần.

Ông ăn mặc như một người dân thường, và thường lấy tên là Norsang Wangpo khi ra ngoài vào ban đêm để đi uống rượu và vào các nhà chứa.

Tuy nhiên ông cũng là một nhà thơ và đã viết nhiều bài gây xúc động về nỗi đau cũng như niềm vui trong tim. Mới đây một bản dịch tiếng Anh những bài thơ của ông đã được hoàn thành bởi nhà ngôn ngữ học ngườI Anh, Paul Williams.

“Đó là một chàng trai mới lớn mà chúng ta đang nói đến, và cậu ta xử sự hệt như một thanh niên mới lớn”, ông Williams nói với chương trình Tin tức Tôn giáo của đài Thế Giới Vụ BBC .

“Cậu ta không hề làm cái mà cậu được dặn dò, không tham gia các buổi lễ mà lẽ ra cậu phải có mặt. Nhưng rắc rối thưc sự đã xẩy ra khi cậu đến tuổi 19 và được yêu cầu phải nói lời thề tôn giáo cuối cùng. Thế nhưng cậu đã từ chối.

“Sự kiện này là chưa từng có. Nhưng tệ hơn cả điều đó, cậu đã trả lại tất cả những gì mà cậu đã thề”, Williams nói.

Tay chơi

Những bài thơ của Tsangyang viết về nhiều phụ nữ mà ông từng có quan hệ, từ gái điếm cho tới các cô bán rượu bia ở chợ.

Chủ đề của chúng thường là về sự mâu thuẫn nội tại trong ông, đó chính là những ham muốn ngày càng mạnh mẽ đối với sự “thoải mái và khoái lạc”, trong lúc ông cũng hoàn toàn ý thức được trách nhiệm của mình.

Sau khi trả lại lời thề, Tsangyang thành một tục dân, và bắt đầu lối sống của một tay chơi.

Người ta miêu tả ông mặc áo choàng lụa mầu xanh và để tóc dài. Giống như những kẻ ăn chơi thời đó, ông dành cả ngày tập bắn cung với bạn bè đằng sau cung điện Potala, trước khi xuống phố vào buổi tối.

Ông uống rượu, và hát tình ca trong các quán rượu suốt đêm. Các cái quán này có mầu trắng, số khác sau đó lại sơn màu vàng. Có một đức tin khá phổ biến, những quán nào có mầu vàng là chốn linh thiêng, vì đó là nơi Tsangyang gặp gỡ người tình của mình.

Ngoài làm thơ ra, Tsangyang cũng sáng tác khá nhiều bài hát, mà đến nay một số vẫn được người dân Tây tạng hát.

Ông Williams cho rằng, cách hành xử của vị Lạt Ma này không những là “thảm họa” về mặt chính trị, mà nó còn gây ra những vấn đề nghiêm trọng ở trung tâm Phật giáo Tây tạng.

Đáng chú ý nhất là nó làm xói mòn một trong những đức tin chính của các nhà sư rằng Tsangyang có thật sự là hiện thân của vị Đạt Lai Lạt Ma thứ năm hay không.

Nghi ngờ này rõ ràng có cơ sở khi mà người tiền nhiệm của ông là một nhà lãnh đạo rất uyên thâm, bao trùm quyền lực cả về đời và đạo khắp vùng Tây tạng, trong khi hành động của vị Lạt ma thứ sáu thì hoàn toàn khác hẳn và không thể đoán trước.

Ảnh hưởng tới hiện tại

Tsangyang chết năm 24 tuổI trong một trường hợp mất tích bí ẩn. Có nhiều nghi ngờ là ông bị mưu sát.

Nhưng ông Williams thì lại cho rằng di sản của vị Lạt Ma này vẫn tồn tại không chỉ ở các sáng tác của ông, mà nó còn ảnh hưởng đến tình hình chính trị của Tây tạng ngày nay.

Cách sống của Tsangyang đã làm nhiều người Tây tạng tin rằng họ không thể cai trị hiệu quả do tiếng xấu của ông, và điều này đã tạo ra khoảng trống quyền lực ở đây.

Nó đã dẫn đến hai cuộc xâm lược liên tiếp từ một số phần của Mông Cổ, và sau đó quân đội Trung Quốc đã tiến vào mảnh đất này để ổn định tình hình.

Ông Williams nói: “Đó thực sự là thời điểm thuận lợi để Trung Quốc khẳng định chủ quyền rằng Tây tạng là một phần lãnh thổ toàn vẹn của họ.

“Nếu xét đến tuyên bố này của người Trung Quốc, ta có thể thấy rằng những tác động của vị Đạt Lai Lạt Ma thứ sáu này vẫn còn quanh quẩn đâu đây trong dân chúng Tây tạng.”