Tuy nhiên cam kết tăng viện trợ cho Châu Phi gấp đôi vào năm 2010 với mức tăng là 25 tỷ đô la và tăng viện trợ nói chung lên cùng mức 25 tỷ đô la đã bị các nhà vận động chỉ trích là quá ít và quá chậm trễ để cứu mạng hàng triệu người.

Tuyên bố chung về một loạt các vấn đề đã được đưa ra sau khi các nhà lãnh đạo họp G8 họp trong hai ngày Thứ Năm và Thứ Sáu với các nhà lãnh đạo nhóm gọi là G5 bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Mê-hi-cô và Nam Phi về thay đổi khí hậu và với đại diện các nước Châu Phi đứng đầu là Chủ tịch Olusegun Obasanjo của Liên Hiệp Châu Phi và cũng là tổng thống Nigeria.

Một loạt các vấn đề khác cũng đã được bàn tới trong đó có phát triển kinh tế toàn cầu, vấn đề hạt nhân trên bán đảo triều tiên và vấn đề Trung Đông.

Khủng bố phủ bóng

Đáng ra thông cáo chung về thay đổi khí hậu đã được đưa ra ngày hôm qua nhưng do các vụ đánh bom ở Luân Đôn nên các nhà lãnh đạo G8 đã quyết định hoãn ra tuyên bố.

Trước khi ra tuyên bố chung chừng hai tiếng, ông Blair đã có tuyên bố với tất cả các nhà lãnh đạo G8 và các nước tham dự đứng đằng sau và lên án những hành động khủng bố ở Luân Đôn ngày hôm qua, nói rằng: ‘Mục đích của khủng bố không những gây ra chết chóc, thương vong mà còn reo rắc sự tuyệt vọng, tức giận và thù ghét vào trái tim con người.’

Ông Blair cũng nói rằng đối nghịch với khủng bố là niềm hy vọng là nền dân chủ và cam kết sẽ không bao giờ để khủng bố thắng thế và phủ bóng lên các nền dân chủ. Ông Blair cũng nói các hành động khủng bố không thể làm lu mờ các hoạt động tại hội nghị G8.

Những vấn đề chính

Về đói nghèo ở Châu Phi, vấn đề đã được một loạt các buổi hòa nhạc trên thế giới cuối tuần qua gây sự chú ý và gây sức ép, ông Blair, hiện là chủ tịch G8 nói rằng các nước giàu cam kết tăng viện trợ của Châu Phi lên mức 50 tỷ đô la một năm vào năm 2010, tức tăng thêm 25 tỷ đô la. Ông Blair nói nợ của các nước nghèo nhất trên thế giới cũng sẽ được xóa toàn bộ.

Ngoài ra ngân sách viện trợ nói chung trừ khoản tăng của Châu Phi cũng sẽ tăng thêm 25 tỷ đô la vào năm 2010.

Các nhà vận động đã ngay lập tức nói rằng đợi đến năm 2010 là quá chậm vì hiện nay mỗi ngày có 50.000 người chết vì đói nghèo trong đó hơn một nửa là trẻ em và nếu bây giờ có ngay 50 tỷ đô la thay vì đợi thêm vài năm nữa thì số người chết mỗi năm sẽ giảm đi hàng chục ngàn người.

Một tổ chức vận động nói rằng điều này cũng như là đợi 5 năm mới có phản ứng với vụ sóng thần vừa qua ở Ấn Độ Dương.

Ông Blair cũng tuyên bố sẽ trợ giúp ba tỷ đô la cho chính quyền Palestine để xây dựng một nhà nước Palestine cùng tồn tại với Israel.

Về vấn đề môi trường, cụ thể là các biện pháp để làm chậm tốc độ trái đất ấm dần lên và tiến tới đảo ngược quá trình này, ông Blair nói các nước đã lập ra một khuôn khổ đối thoại chính thức và cuộc gặp đầu tiên sẽ diễn ra tại Anh vào tháng Mười Một này.

Ông Blair cũng nói thêm các nước cam kết sẽ bàn tới vấn đề xóa bỏ trợ cấp xuất khẩu của các nước giàu tại vòng đàm phán tự do mậu dịch tại Hồng Kông vào tháng 12 tới đây và hy vọng các trợ cấp sẽ được xóa bỏ vào năm 2010.

Thất vọng về môi trường

Chuyện chỉ đạt được một khuôn khổ đối thoại về giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính đã làm cho các nhà hoạt động vì môi trường thất vọng.

Trong vòng 24 giờ cuối cùng của cuộc họp thượng đỉnh, họ đã có tới bốn cuộc họp báo và trong tất cả các họp báo họ đều tỏ ra không hài lòng với những gì diễn ra tại G8.

Sáng Thứ Sáu tôi đã dự họp báo của năm tổ chức phi chính phủ trong đó có Tổ chức Bảo vệ Thiên nhiên Hoang dã mà người đại diện là bà Jennifer Morgan và bà nói bà nghĩ rằng tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo G8 là sự thể hiện của mô hình trì trì hoãn và đáng tiếc là các nước không hề cam kết có các hành động gì mới.

Mặc dù họ đã không kéo ngược những cố gắng cải thiện môi trường nhưng họ giậm chân tại chỗ. Bà Morgan nói vì chính quyền ông Bush mà nước gây ra tới một phần tư lượng ô nhiễm làm thủng tầng ozone bảo vệ trái đất khỏi các tia hồng ngoại đã không đem lại hy vọng cho những người đang chịu hậu quả của việc nhiệt độ trái đất tăng lên.

Các chuyên gia tại cuộc họp báo cũng nói rằng đa số các nước Châu Phi phải chịu hạn hán hoặc lụt bão do nhiệt độ trái đất tăng.

Cũng vì những thay đổi khí hậu mà các nhà hoạt động nói rằng một số bệnh dịch trong đó có sốt rét càng thêm trầm trọng ở Châu Phi.

Tổ chức phi chính phủ Tearfund có mặt tại Gleneagles cũng nói rằng thiên tai mà một phần do thay đổi khí hậu gây ra đã làm các nước đang phát triển thiệt hại hơn 30 tỷ đô la trong thập niên 90, gấp tám lần so với thiệt hại trong thập niênn 60.

Họ nói rằng các nước phát triển, cụ thể là các nước G8 mà họ nói thải ra hai phần ba lượng khí thải trên thế giới đã để mất cơ hội lớn để có hành động bảo vệ môi trường và cải thiện cuộc sống của hàng triệu người.

Ông Bush chịu chỉ trích

Điều không tránh khỏi là ông Bush phải chịu tất cả những chỉ trích của các nhà hoạt động môi trường về vấn đề này.

Các nhà vận động môi trường hàng đầu thế giới tại họp báo mà tôi tham dự đều nói rằng ông Bush là cản trở lớn nhất tại bàn họp và họ muốn là có một thông báo rằng tất cả bẩy nước trong cuộc họp đã đồng ý về các chỉ tiêu và thời gian biểu để cắt giảm khí thải nhà kính và chỉ có riêng Hoa Kỳ không chịu đồng ý.

Tuy nhiên vì lý do ngoại giao thì G8 đã đưa ra một tuyên bố chung khách sáo hơn. Các tổ chức phi chính phủ cũng nhấn mạnh rằng lần này ông Bush không chỉ một mình chống lại bẩy nước trong G8 mà còn cả năm nước phát triển gọi là G5 có mặt tại hội nghị đó là Trung Quốc, Ấn Độ, Mê-hi-cô, Nam Phi và Brazil.

Tuy nhiên người ta cũng nói rõ ông Bush không hoàn toàn đại diện cho quan điểm của chính giới Hoa Kỳ và cả các công ty Hoa Kỳ vì gần đây Thượng Viện cũng như một số công ty lớn của Hoa Kỳ trong đó có GE đã có những động thái để cải thiện môi trường và tránh cho trái đất bị ấm dần lên.

Người ta hy vọng những sức ép hiện nay sẽ mang lại một đạo luật về khí hậu ở Hoa Kỳ khi có người thay thế ông Bush vào năm 2008.

Tự thân vận động

Nhưng không phải tất cả các tổ chức phi chính phủ đều nghĩ rằng hội nghị đã là một thất bại.

Ít nhất theo ông Tony Juniper thuộc tổ chức Những người bạn của trái đất Friends of the Earth thì cũng có những điều tích cực gián tiếp từ G8 lần này.

Ông Juniper nói rằng một trong những điều ít hiện hữu nhất nhưng laị quan trọng nhất là nhận thức của người dân nói chung về thay đổi khí hậu đã tăng lên sau hội nghị G8.

Người ta hiểu rằng các hành động của họ, kiểu sống của họ cũng góp phần làm cho trái đất ấm dần lên.

Và Tổng thư ký Kofi Annan cũng có mặt tại Gleneagles và ông thúc giục mỗi người dân hãy hành động, cho dù đó là tiết kiệm điện trong nhà hay mua hàng hóa của những công ty có chính sách bảo vệ môi trường.

Thông điệp của ông Annan là mỗi người hãy tự có hành động chứ không phải đợi các chính trị gia.