03 Tháng 5 2006 - Cập nhật 19h48 GMT

Darfur: chưa đạt thỏa thuận

Thời hạn chót để đạt được một thỏa thuận hòa bình cho vùng Darfur đã được gia hạn một lần nữa sau một cuộc họp tại Nigeria giữa các phái đoàn thương thuyết của phiến quân và chính phủ Sudan.

Hôm Chủ nhật vừa qua, thời hạn chót này đã được giới hạn cho tới ngày thứ Ba, trong một nỗ lực nhằm để cho các nhóm phiến quân nào còn chưa dứt khoát ý kiến, có được cơ hội ký tên vào bản thỏa thuận này.

Thời hạn chót này nay đã được gia hạn thêm 48 tiếng đồng hồ và sẽ chấm dứt vào thứ Năm tới đây.

Các nhà trung gian hòa giải của Hoa Kỳ, Anh Quốc và Liên hiệp châu Phi đã cố thúc ép các bên lâm chiến là nên chấm dứt cuộc xung đột mà đã khiến cho hơn 200.000 người tại vùng Darfut bị mất mạng.

Nhà đàm phán chính của Liên đoàn châu Phi, Salim Ahmed Salim, nói: "Chúng tôi phải chờ thêm 48 tiếng nữa để cho phép các đảng tổ chức thêm đàm phán."

Chính phủ Sudan đã đồng ý ký vào thỏa thuận, nhưng phe nổi dậy không có quan điểm chung trong nội bộ.

Hai trong ba phe nổi dậy đã bác bỏ nội dung thỏa thuận hiện nay, nhưng nhóm chính, SLA, chưa từ bỏ khả năng đàm phán thêm.

Các nhà trung gian của Liên đoàn châu Phi đồng ý nới rộng thời hạn sau khi hạn chót hòa đàm ở thủ đô Abuja của Nigeria đã qua vào đêm Chủ nhật.

"Nếu chúng ta rời khỏi đây mà không có thỏa thuận hòa bình, thế giới sẽ không tha thứ," ông Salim nói tại một cuộc họp đêm qua.

Cuộc chiến tại Darfur bắt đầu khi dân chúng địa phương cáo buộc chính phủ Sudan là đàn áp và phân biệt đối xử.

Bản thỏa hiệp hòa bình này sẽ tạo cho vùng Darfur có được đại diện ở cấp cao tại thủ đô Khartoum, dưới hình thức cố vấn đặc biệt cho tổng thống Sudan.

Sẽ có nhiều tiền hơn được rót cho vùng Darfur, mặc dù tiền này không đến từ lợi tức dầu hỏa của nước Sudan.

Chính phủ Sudan muốn giải giới một đoàn dân quân Ả Rập, có tên gọi là Janjaweed, mà chính phủ cáo buộc là đã giết người, hãm hiếp và đốt nhà dân.

Để đánh đổi lại, các phiến quân sẽ từ bỏ võ khí và hội nhập vào quân đội và cảnh sát Sudan.

Phái viên Phi châu đài chúng tôi nói rằng đây là một điểm gây nhiều tranh cãi đối với một vài nhóm phiến quân, vì họ cảm thấy bị buộc phải buông khí giới trước khi tân quân đội ra đời.

Các chi tiết của thỏa thuận được đưa ra trong lúc quan chức phụ trách quyền con người của Liên Hiệp Quốc chuẩn bị thăm Sudan.

Louise Arbour, Cao ủy Trưởng Nhân quyền LHQ sẽ ở thăm Sudan trong sáu ngày trong đó bà cũng sẽ tới Darfur.

Thiệt hại vì chiến tranh

Khoảng 200.000 người đã chết và hai triệu người mất nhà cửa kể từ khi cuộc xung đột xảy ra ở Darfur hồi năm 2003.

Đặc phái viên của Liên Hiệp Quốc ở Sudan, Jan Pronk nói hiện nay 400 người thiệt mạng mỗi tháng do xung đột, tăng gấp đôi so với mấy tháng trước đây.

Thỏa hiệp hòa bình được thảo luận trong nhiều tháng qua là nhằm để chấm dứt điều mà quân nổi dậy Darfur nói là sự thiếu quan tâm trong thời gian dài của chính phủ Khartoum đối với vùng này.

Theo dự thảo thỏa hiệp, chính phủ sẽ chuyển ngay cho Darfur một ngân khoản 300 triệu đô la Mỹ và sau đó là khoản tiền 200 triệu đô la Mỹ mỗi năm.