17 Tháng 5 2006 - Cập nhật 15h51 GMT

Bulgaria và Romania vào EU muộn và khó

Quá trình gia nhập EU của hai nước Romania và Bulgaria quả thật là chẳng xuôi chèo mát mái.

Sau Chiến tranh Lạnh, tuy thoát ra từ khối Đông Âu dưới sự chỉ đạo của Liên Xô nhưng hai quốc gia này có điều kiện kinh tế xã hội kém thuận lợi hơn nhiều so với Balan, Hungary, CH Czech, Slovakia, Slovenia và một số nước khác.

Năm 2000, hai nước đã bắt đầu đàm phán về tư cách thành viên EU, chậm hơn hai năm so với các nước Đông Âu tiến bộ khác được nêu ở trên.

Nhưng tới 2004, các nhà lãnh đạo ở Sophia và Bukarest vẫn còn bận với đàm phán còn 10 nước kia đã vào EU.

Tháng Tư 2005, Bulgaria và Romania cuối cùng cũng ký được Hiệp ước về các nguyên tắc gia nhập, nhưng trước hạn ‘vào câu lạc bộ EU’ tháng Giêng 2007, họ gặp phải các khó khăn và trì hoãn mới.

Ủy hội Châu Âu nêu ra 10 điều kiện mà chỉ sau khi hoàn tất thì Bulgaria và Romania mới được vào. Đây gọi là chế độ ‘gia nhập EU có điều kiện’.

Xét cho cùng, dù Eu sẽ có quyết định vào mùa thu này nhưng Liên hiệp luôn có quyền bấm đèn, căn cứ vào một điều khoản không Hiệp ước đã ký, và trì hoãn tư cách thành viên của Bulgaria và Romania tới năm 2008.

Một trong những vấn đề nghiêm trọng ở hai nước này là tham nhũng và tội phạm.

Số liệu cần biết

Bulgaria: Dân số 7,8 triệu

GNI: 2740 đôla/người/năm

Tuổi thọ: nam giới 69, nữ giới 76

Romania: Dân số 22,2 triệu

GNI: 2920 đôla/người/năm

Tuổi thọ: nam giới 67, nữ giới 74

Nhưng trong lĩnh vực này người ta không thể loại trừ sự ngạc nhiên. Ví dụ như Romania, tuy bị phê phán nặng hơn, gần đây đã kiên quyết hơn Bulgria trong việc truy tố các quan chức cao cấp của chính quyền dính vàp tham nhũng.

Một số nhân vật có tiếng trong ngành tòa án và bộ máy công quyền cũng bị điều tra. Hai người có máu mặt đã bị kết án. Tại Bulgria thì vấn đề có vẻ còn chưa rõ ràng.

Ngoài những chuyện trên, cả hai nước còn phải trả lời EU về những điều khoản khác như: cải tổ nông nghiệp, cải cách hành chính, an toàn vệ sinh dịch tễ và một số vấn đề nữa.

Tham nhũng cản trở hội nhập
Áp-phích bằng tiếng Bulgaria nói đừng đưa hối lộ
Một áp-phích chống tham nhũng tại Bulgaria

Nhưng tham nhũng vẫn là điều gây lo ngại nhất cho EU, đặc biệt là tham nhũng tại Đông Âu thường là hiện tượng gây ra hoặc có liên hệ đến hoạt động băng đảng, xã hội đen, bảo kê và buôn người.

Tại Bulgaria, chỉ năm 2001 có tới hơn 100 vụ giết người thuê do mafia thực hiện. Rửa tiền và lậu thuế cũng là tệ nạn bị EU phê phán.

Hoạt động yếu kém của các cơ quan thi hành luật, công an, tòa án có nguyên nhân từ cơ chế cũ và cũng là lỗ hổng cho tội phạm có tổ chức lộng hành.

Cả hai nước Bulgaria và Romania đều cần phải cải thiện tình trạng của người thiểu số, nhất là người Di Gan tức Roma.

Có những ý kiến cho rằng rất có thể EU cuối cùng cũng sẽ nhận hai nước này vào nhưng sẽ đặt ra quy chế mà người ta gọi là ‘thành viên ghế sau’.

Đó là EU có thể lập một cơ chế theo dõi các nỗ lực cải tổ của tân thành viên trong vòng ba năm và hàng năm có báo cáo lên Nghị viện EU và các chính phủ EU.

Thậm chí, tòa án ở Bulgaria và Romania có thể sẽ không được công nhận tại EU trong một thời gian dài, chừng nào họ chưa cải cách xong. Đây là biện pháp để bảo vệ các công dân EU khỏi tệ xét xử tùy tiện.

Tại hội nghị thượng đỉnh EU ở Phần Lan tháng 10 năm nay, người ta sẽ quyết định cuối cùng về hai nước chậm chân ở Đông Âu.

Từ giờ tới đó, chính quyền ở Sophia và Bukarest chắc chắn sẽ không thiếu việc để làm.