01 Tháng 6 2006 - Cập nhật 10h31 GMT

Iran thận trọng trước đề nghị của Mỹ

Ngoại trưởng Iran nói nước ông sẵn sàng đối thoại với Hoa Kỳ nhưng nhấn mạnh họ sẽ tiếp tục làm giàu uranium.

Hoa Kỳ hôm thứ Tư nói họ muốn tham gia các cuộc đàm phán đa phương trực tiếp với Iran về chương trình nguyên tử nếu như Tehran ngưng các hoạt động nguyên tử gây nhiều tranh cãi của họ.

Các nhà phân tích nói rằng động thái này tượng trưng một sự thay đổi chính sách của Hoa Kỳ, nước vốn không có liên hệ ngoại giao chính thức với Iran từ năm 1979.

Trong bình luận được truyền hình Iran tường thuật, Ngoại trưởng Manouchehr Mottaki nói Iran "sẽ không từ bỏ quyền làm giàu uranium của quốc gia chúng ta, chúng ta sẽ không nói chuyện về vấn đề đó. Nhưng chúng ta sẵn sàng đàm phán về các lo ngại chung."

Ông nói thêm nếu Mỹ "quan tâm đến khả năng thay đổi tình hình hiện nay, họ nên thay đổi hành vi và cư xử đàng hoàng và logic."

Phóng viên BBC Frances Harrison ở Tehran nói rõ ràng Iran muốn nói chuyện với Mỹ, nhưng Iran luôn nhấn mạnh đến quyền tự chủ được sản xuất nhiên liệu hạt nhân và sẽ không muốn bị xem là bị ép buộc từ bỏ quyền này.

Động thái của Mỹ

Ngoại trưởng Condoleezza Rice nói rằng Hoa Kỳ sẽ cùng với các nước EU tham gia đàm phán nếu như Iran ngưng làm giàu chất phóng xạ uranium và ngưng công tác tái sinh chất này.

Bà Rice nói "Ngay sau khi Iran ngưng toàn diện và có thể kiểm soát tiến trình tinh luyện và tái sinh của họ, thì Hoa Kỳ sẽ đến bàn đàm phán".

Trong một bản thông báo, bà Rice nói " Động thái này là để chứng tỏ rằng Hoa Kỳ cam kết theo đuổi một giải pháp ngoại giao và để nâng cao triển vọng thành công".

Bà Rice cũng thúc giục Iran " cứu xét tường tận" một chương trình mà đã được Hoa Kỳ và EU đồng ý với mục đích thuyết phục Tehran bãi bỏ các kế hoạch nguyên tử của họ.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ cũng thừa nhận quyền của Iran muốn có một chương trình nguyên tử dân sự , tuy nhiên bà lên án điều mà bà gọi là "sự ủng hộ của Iran cho khủng bố".

Các viên chức Hoa Kỳ nói rằng bản tuyên bố của bà Rice sẽ được chuyển cho Iran qua trung gian của chính phủ Thụy Sĩ.

Phái viên đài chúng tôi Adam Brookes nói rằng đề nghị đàm phán đa phương là một đề nghị đáng kể mới.

Phản ứng của phương Tây

Tại Brussels, người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU ông Javier Solana nói rằng sự tham gia của Hoa Kỳ là dấu hiệu mạnh nhất cho thấy có một ý muốn đạt tới thỏa thuận.

Ngoại trưởng Anh bà Margaret Beckett nói rằng đề nghị này sẽ "tạo thêm trọng lượng" cho các đề nghị đang được bàn thảo tại Vienna.

Tại Iran, hiện nay không có phản ứng chính thức nào được đưa ra và cũng hết sức khó để thăm dò phản ứng của chính phủ tại Tehran, phái viên đài chúng tôi Frances Harrison cho biết.

Tuy nhiên, một viên chức an ninh của Iran không muốn được nêu tên, đã hoan nghinh đề nghị của Hoa Kỳ, và gọi đó là một cơ hội tốt cho Iran.

Viên chức của Iran này cho biết là tất cả các cuộc đàm phán trước đây với Âu châu về vấn đề nguyên tử đã thất bại vì không có sự hiện diện của Hoa Kỳ.