Jeremy Bowen Biên tập viên vùng Trung Đông

	Hiện không bên nào chịu nhượng bộ

Họ có thể cùng nhìn các sự kiện và đưa ra hai kết luận hoàn toàn khác.

Đôi khi đó lại là câu chuyện về cả ba bên, khi một phía thậm chí không thể đồng ý với người của mình về những gì đang diễn ra.

Hiểu theo nghĩa đó, cuộc khủng hoảng hiện thời ở Gaza là chuyện không có gì mới.

Người Israel và Palestine đang lặp lại những cáo buộc chống nhau. Cả hai đều tin rằng họ hành động để tự vệ.

Quên đi bên nào đúng, bên nào sai. Điều quan trọng là những người giữ quan điểm này tin rằng họ đúng, và lãnh đạo của họ đưa ra quyết định dựa trên cách nghĩ ấy.

Phản ứng truyền thống

Và thời điểm như thế này, khi lãnh đạo chịu sức ép, họ quay về với những công thức xa xưa đã thử - và đã thất bại.

Thủ tướng Ehud Olmert đã quay về với những cách phản ứng truyền thống trước một cuộc khủng hoảng an ninh với người Palestine.

Ông chọn đường lối cứng rắn, và bổ trợ bằng quân đội. Ông và cố vấn nói họ sử dụng vũ lực ít, rằng họ cố gắng không gây ra thương vong không cần thiết, không để nguy hiểm cho người lính mất tích, hạ sĩ Gilad Shalit.

	Israel tăng sức ép quân sự ở Gaza kể từ khi người lính bị bắt cóc

Và họ nói họ không có lựa chọn khác, rằng họ không khai mào, rằng vũ lực của người Palestine phải được đáp trả bằng vũ lực.

Hai lãnh đạo của người Palestine sống trong vùng đất mà họ muốn dựng ra nhà nước, Thủ tướng Ismail Haniya của Hamas và Tổng thống Mahmoud Abbas của Fatah cũng bị sức ép.

Ông Haniya ở tình thế không dễ dàng. Ông có thể bị Israel giết nếu Hamas không buông súng và không thả tù nhân.

Nhưng ông nói người Palestine không mở đầu khủng hoảng, rằng Israel đã dùng vũ lực quyết liệt ở Gaza trong mấy tháng qua mà không quan tâm mạng sống của người Palestine.

Bài học khó tiếp thu

Nhưng trong 39 năm kể từ khi Israel chiếm đóng Bờ Tây và Gaza, lịch sử đem lại một số bài học mà cả hai bên hiện nay đều không ở trong tâm trạng muốn tiếp thu.

Bài học quan trọng nhất cho Israel là vũ lực không tạo nên hiệu quả.

	Phe dân quân cũng không chịu buông súng

Vũ lực có thể đem lại một số lợi thế chiến thuật. Vụ ám sát nhiều lãnh đạo Hamas gây thiệt hại cho phong trào. Nhưng nó có tiêu diệt phong trào này không? Hamas vẫn có thể giết người Israel và đã giành thắng lợi trong bầu cử.

Bài học quan trọng nhất cho người Israel là vũ lực không tạo nên hiệu quả.

Vũ lực có thể đem lại một số lợi thế chiến thuật. Việc chống lại sự chiếm đóng hiện nay được dân ủng hộ. Nhưng nó đe dọa sự tồn tại của nhà nước Do thái không? Và nó có giúp viễn cảnh tạo nên nhà nước Palestine độc lập đến gần hơn?

Nếu cuộc khủng hoảng tăng tốc, Israel có thể nghĩ đến việc lật đổ chính quyền Hamas. Nhưng điều gì sẽ xảy ra sau đó?

Và Hamas cũng có thể nghĩ đến việc giết thường dân Israel. Nhưng nó có buộc Israel rút khỏi Gaza? Nó chỉ khuyến khích họ ở lại lâu hơn, và dùng thêm vũ lực mà thôi.

Kết cục, cơ hội duy nhất để tạo nên một tương lai tốt cho con cháu hai phía là có thỏa thuận chính trị về việc chia sẻ đất đai giữa sông Jordan và Địa Trung Hải mà có thể chấp nhận được cho hai bên.

Để làm thế, họ sẽ phải thừa nhận rằng cần phải trả giá để có hòa bình. Đến nay, suốt nhiều năm thương thảo, không bên nào chịu trả cái giá này.

Hòa bình có cái giá không rẻ. Nhưng một lựa chọn ngược lại sẽ chỉ càng tốn kém hơn, cho tất cả.