 | | | | | | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Nhân chứng giấu mặt của cuộc xung đột | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Đoạn phim quay cảnh hành quyết Saddam Hussein bằng điện thoại di động dường như là tiết lộ gây tranh cãi nhất xuất xứ từ Iraq, kể từ khi các hình ảnh lính Mỹ ngược đãi tù nhân tại nhà tù Abu Ghraib được các báo in hồi năm 2004. Thế nhưng trong khi các hình ảnh nói trên được đăng trên báo Mỹ, đoạn phim video dường như lại là 'tác phẩm' hoàn toàn của người Iraq. Trước khi báo chí nước ngoài tải phim từ mạng internet xuống, nó đã được người Iraq bình thường trao đổi với nhau bằng điện thoại di động. Cuốn băng video chính thức về vụ hành quyết mà chính phủ đưa ra sau khi biên tập kỹ, đã bị các âm thanh ghi lại lời hô hào khẩu hiệu sắc tộc của người Shia làm lu mờ. Chiếc điện thoại di động, biểu tượng của tự do và độc lập, khẳng định vị trí của mình tại Iraq một cách kịch tính nhất. Hình ảnh gây chấn động Đối với nhiều người nước ngoài, các hình ảnh kinh thảm nhất về cuộc chiến Iraq có lẽ là các đoạn phim chặt đầu con tin được tung lên internet. Thế nhưng với người Iraq thì liên lạc tương tác được thực hiện trên điện thoại, chứ không phải trên internet. Theo thống kê Internet World Stats của USaid, chỉ có 0.1% trong dân số gần 27 triệu người có tiếp cận với mạng internet. Để so sánh, số người ở nước Iran láng giềng vào mạng gấp 100 lần.
Các website như YouTube và Ogrish.com đầy rẫy các đoạn phim mà lính Mỹ tải lên mô tả thời kỳ binh nghiệp của họ tại Iraq. Người phụ trách đối ngoại của quân Mỹ tại Iraq nói với BBC hồi năm ngoái rằng về mặt chính thức thì quân đội chỉ rà soát các blog để tìm lỗi về sự kiện và con số, thế nhưng cũng có quan ngại về một số hình ảnh và đoạn phim trên internet. Người này nói, các tài liệu đó có thể bị kẻ thù của nước Mỹ sử dụng để mô tả lính Mỹ như những kẻ "gây chiến man rợ". Nay có thể thấy chính phủ Iraq cũng từng lo ngại tương tự về việc cuộc hành hình Saddam bị mô tả như thế nào. Ông Sami al-Askari, cố vấn cho thủ tướng Iraq Nouri Maliki, nói sau khi mọi việc xảy ra: "Trước khi vào phòng hành án, chúng tôi đã thống nhất là không ai được mang điện thoại di động". Nhiều và rẻ Điện thoại nay trở nên khá thông dụng tại Iraq: kể từ khi cuộc chiến bắt đầu năm 2003, số điện thoại tăng từ 1,2 triệu thuê bao cố định lên 4,6 triệu cả cố định và di động. Amer al-Harky, một bác sỹ 25 tuổi tại thành phố Irbil nói với BBC News rằng "điện thoại mới bây giờ khá tốt và dễ mua". Sau cuộc tấn công đền thờ Hồi giáo của người Shia ở Samarra tháng Hai năm 2006, nhân viên văn phòng BBC tại Baghdad thấy các đoạn băng ghê rợn về sự kiện này được người dùng điện thoại di động trao đổi cho nhau. Trong đó có cảnh các tay súng người Shia hành hình một người Sunni.
Vào hôm Saddam bị hành hình, một thương gia tại khu vực đông người Shia ở Baghdad nói với hãng thông tấn AFP rằng cửa hàng điện thoại di động của ông có bán đoạn phim quay cảnh treo cổ với giá 500 dinar (tương đương 40 xu Mỹ). Người nào không có điện thoại di động thì có thể mua DVD. "DVD không được bán công khai, thế nhưng người ta có thể tới một số cửa hàng và mua với giá chưa đến một đôla". Ông Simon Henderson thuộc Viện nghiên cứu Chính sách Cận Đông tại Washington, tác giả cuốn tiểu sử của Saddam, đã hồi tưởng lại một đoạn phim cũng khủng khiếp không kém quay cảnh các nghi phạm chính trị bị tra tấn dưới thời Saddam. Đoạn phim này cũng được chuyển sang dạng băng hình, được tung ra bán sau khi Saddam bị lật đổ. 'Thiếu kinh nghiệm Nếu đã biết trước về quan tâm của dư luận đối với việc hành quyết Saddam Hussein, làm sao mà nhà chức trách Iraq và đồng minh Hoa Kỳ có thể để lọt cho người ta mang điện thoại di động vào phòng hành án? Chuyên gia phân tích truyền thông Mỹ, Danny Schechter, người mô tả cuộc hành quyết này là "treo cổ kiểu thời thuộc địa", cho rằng đây là "tiêu biểu cho một vụ thất bại hoàn toàn", kết quả của cái mà ông gọi là quá trình toan tính sai kéo dài lâu nay của chính phủ Iraq và Mỹ. Cách thức hành xử của nhà chức trách, theo ông, cho thấy họ đã không chịu lắng nghe lời khuyên và coi thường nguy cơ bạo lực sắc tộc tại Iraq.
Tuy nhiên, máy ghi hình lén tại các cuộc hành quyết không phải là điều gì mới, theo phân tích gia Anthony Cordesman từ Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Quốc tế. Ông nhớ lại rằng một phóng viên Mỹ đã sử dụng một máy ảnh cực nhỏ gắn ở cổ chân để chụp hình một cuộc tử hình năm 1928. "Nếu chính phủ chưa có kinh nghiệm gì về chuyện này, họ sẽ không đề phòng ngăn chặn nó và trong trường hợp vừa rồi, rõ ràng là họ đã không có hành động gì". Ông Cordesman chỉ ra rằng cuộc hành quyết vừa qua đã được thực hiện một cách gấp gáp, theo phương cách làm sao để nó "không thể trở thành mục tiêu khủng bố, tử tù không thể được giải thoát và các nhân chứng bị dồn vào phòng hành án mà chẳng có mấy chuẩn bị". "Hiện đang là thời chiến, chính phủ Iraq đang gặp lúng túng và khu vực này là nơi mà các chuẩn mực phương Tây nói chung không áp dụng được". Ông Simon Henderson thì nói một lý do khác mà nhiều người Iraq muốn xem cảnh treo cổ Saddam là vì sự tàn ác dưới chế độ của ông ta. Chính Saddam Hussein chứ không ai khác, là người thường mang hai con Uday và Qusay của mình tới xem các phiên tra tấn tù nhân. | CÁC BÀI LIÊN QUAN  Điều tra video hành quyết Saddam02 Tháng 1, 2007 | Trang tin chính Saddam bị hành hình trong hỗn loạn02 Tháng 1, 2007 | Trang tin chính | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nếu chính phủ chưa có kinh nghiệm gì về chuyện này, họ sẽ không đề phòng ngăn chặn nó.
