John Simpson Phóng viên thời sự quốc tế BBC

Lý do tiến hành cuộc chiến mà chính phủ Anh tuyên truyền cho người dân là dựa trên những tin tình báo nói rằng Saddam Hussein là mối đe dọa nghiêm trọng.

	Ít nhất ba người đã bị thiệt mạng trong vụ đánh bom này

Ngày 24 tháng 9 năm 2002, thủ tướng Anh, ông Tony Blair, nói trước quốc hội: “Những tin tình báo đó đã được thu thập từ hơn 4 năm qua”.

“Những tin tức này rất đầy đủ chi tiết và có cơ sở. Các tin tức này kết luận rằng Iraq có vũ khí sinh học và hoá học và đang tiếp tục sản xuất chúng”.

Tuy vậy, hiện nay một nhân vật cao cấp trong Quốc hội, người đã tham dự vào tiến trình chuẩn bị cuộc chiến đã nói riêng với tôi rằng nay nhìn lại, điều hối tiếc lớn nhất trong sự nghiệp của ông là đã không lên tiếng thách thức về việc những tin tình báo đó được sử dụng như thế nào.

Bí mật của Saddam

Tôi đã thu thập từ các nguồn tin chính phủ trong thời kỳ cơ quan tình báo Anh có 2 hoặc 3 điệp viên cài trong bộ máy của Saddam Hussein. Những điệp viên này chắc hẳn đã gửi báo cáo tới Anh bằng điện đài và là những người vô cùng dũng cảm.

Nhưng họ lại không phải là những người thân cận nhất với Saddam để biết một điều tuyệt mật là trong thời kỳ những năm 90, Saddam đã loại bỏ đa số các vũ khí huỷ diệt hàng loạt.

Tại sao Saddam lại muốn giữ bí mật này? Các quan chức Anh tin rằng Saddam sợ nước láng giềng Iran lợi dụng thế yếu này để xâm lược Iraq.

Điều này cho thấy cơ quan tình báo MI6 thiếu những tin tức tình báo chính xác. Cơ quan này nói với ông Tony Blair rằng họ không biết nhiều về chương trình vũ khí sinh học và hoá học của Iraq từ năm 1988.

Nhưng đó không phải là điều mà Blair đã nói với quốc hội. Chúng ta đã thấy ông Blair gọi đó là những tin tức “đầy đủ chi tiết và có cơ sở”.

‘Những câu hỏi chết người’

Tại thượng viện Anh, Lord Butler, người đang chỉ đạo một cuộc điều tra những tin tình báo dẫn tới việc Anh tham chiến, đã chỉ trích những tin tình báo đó, mặc dù phát biểu của ông không được báo chí đăng tải rộng rãi.

Ông cáo buộc Thủ tướng Blair đã ‘không trung thực’ khi dùng tin tình báo. Những tin tình báo đó không thể dùng để biện hộ cho những điều ông Blair nói với Quốc hội.

Nhớ lại hồi tháng 7/2004, báo cáo do Ủy ban của Lord Butler đưa ra đã không có những chỉ trích mạnh như vậy.

Một thành viên của Ủy ban Butler, nghị sĩ Đảng Bảo thủ, ông Michael Mates, nói là ông đã ngạc nhiên khi họp báo công bố bản báo cáo, không ai thắc mắc gì mà theo ông có thể là những ‘câu hỏi chết người’.

Nhưng điều thực sự bảo vệ chính phủ chính là cộng đồng tình báo Anh đã đồng ý với những điều mà ông Tony Blair nói với Quốc hội.

Các quan chức có thể thấy hối tiếc cho việc tin tình báo bị sử dụng không chính xác.

Nhưng thực tế là sự hậu thuẫn kín đáo của quốc hội đã giúp chính phủ Ạnh có thể ‘tung hứng’ tin tình báo lấy làm lý do cho cuộc chiến.