Đảng Baath của Saddam Hussein gồm đa số người Sunni

Theo luật mới, các cựu thành viên của đảng của cố tổng thống Saddam Hussein có thời gian thử thách ba tháng, sau đó họ được miễn tố vì những gì có liên quan đến chế độ cũ.

Nếu luật mới thông qua, nó sẽ thay thế cho chương trình ''cải tạo'' người của đảng Baath vốn được đa ra để loại bỏ các thành viên chủ chốt của đảng này trong chính phủ.

Hoa Kỳ lâu nay vẫn nói một luật như vậy cần thiết để thu phục người Sunni thiểu số.

Chế độ của Saddam Hussein đa số là người Sunni và nhiều người bị cách chức sau dưới thời chính quyền lâm thời do quan chức Mỹ Paul Bremer đứng đầu.

Quân đội của chế độ cũ bị giải tán, hàng ngàn giáo chức và công chức bị sa thải và bất kỳ ai ở vị trí cao một tí trong đảng Baath đều bị cấm tham gia chính phủ mới.

Tuy nhiên nhiều người sau đó đã được tái bổ nhiệm sau khi người Mỹ thấy không tìm được ai thay thế trong các bộ chủ yếu và bên quân đội.

'Hoà giải'

Dự luật mới sẽ được Thủ tướng Nouri Maliki, một người Shia, và Tổng thống Jalal Talabani, một người Kurd.

Trong một thông cáo chung, hai người nói rằng họ muốn xây dựng một Iraq dân chủ không bị chia rẽ vì sắc tộc, và kỳ thị chủng tộc.

"Luật này sẽ là cây cột trong việc xây dựng hòa giải dân tộc cũng như trong việc bắt đầu tiến trình hàn gắn và phục hồi," bản thông cáo viết.

Nhưng luật mới sẽ không được áp dụng đối với các cựu thành viên Baath nào đã bị truy tố hình sự, hoặc vẫn đang bị truy nã.

Tuy vậy luật qui định tiền hưu trí cho nhiều công chức cựu đảng viên Baath cho dù họ không được tái bổ nhiệm.

Đại sứ Mỹ tại Iraq sắp mãn nhiệm, Zalmay Khalilzad, nói luật sẽ tạo điều kiện cho các cựu thành viên Baath có lại công việc miễn là trước đây họ không nắm giữ những vị trí cao nhất, và không dính dáng đến hình sự.

Phần lớn những người Sunni nổi dậy được biết chủ yếu là các quân nhân của chế độ cũ bị sa thải.

Luật chưa được quốc hội thông qua nhưng đã gặp chống đối. Chủ tịch người Shia trong chương trình cải tạo Baath, Ali al-Lami, nói luật này "vi hiến" và sẽ "đem trở lại người của hệ thống an ninh và quân đội của Saddam Hussein."

Các phân tích gia cho rằng luật mới có thể là một cách để hóa giải những chỉ trích đối với thành phần của chính phủ liên minh ở Iraq từ các nước láng giềng có đa số người Sunni như Ả Rập Saudi và Jordan.