22 Tháng 5 2007 - Cập nhật 11h04 GMT
Trở thành công dân Anh: không dễ
Để trở thành công dân Anh, ngoài các điều kiện về thường trú, đóng thuế, việc làm, người nhập cư từ cuối năm 2005 tới nay còn phải trải qua một cuộc thi trắc nghiệm hiểu biết về nước Anh.
Tới thi tại một trong các trung tâm được chính phủ chỉ định, nộp gần 40 bảng Anh lệ phí thi, những người hy vọng trở thành công dân Anh sẽ phải trả lời 24 câu hỏi trong thời gian 45 phút. Nếu đạt 75% câu trả lời đúng, thì họ sẽ được cấp chứng chỉ để tiến hành thủ tục xin quyền công dân.
Bằng không, họ phải thi lại đến lúc nào đỗ thì thôi.
Chứng chỉ thi hiểu biết về nước Anh cũng dùng luôn để chứng tỏ người cầm bằng biết tiếng Anh trình độ khả dĩ.
Để chuẩn bị cho cuộc trắc nghiệm, nhà nước Anh cẩn thận đưa ra cả một quyển sách gần 200 câu hỏi cho người dự thi 'học tủ'. Lại thêm vài website, cả chính thức lẫn không chính thức, cho người nhập cư nghiên cứu trước khi đi thi.
Thậm chí có website khi vào người ta có thể thử thi như thật, để biết mình còn những điểm yếu gì.
Kiến thức sâu rộng
Cuốn sách Life in the UK mà chính phủ sản xuất nhằm cung cấp kiến thức về nước Anh cho những người không phải công dân Anh bao trùm gần như toàn bộ các lĩnh vực của cuộc sống, xã hội nước Anh.
Cuối sách, có các câu hỏi đi kèm để người học xong 'rượt lại' hiểu biết của mình.
Nhiều câu hỏi, đưa ra cho người Anh 'xịn' cả đời không đi đâu khỏi đảo quốc sương mù này, họ cũng chỉ biết lắc đầu lè lưỡi vì khó quá.
Thí dụ, người ta cho ba phương án, chọn một: Là công dân Anh quý vị phải:
1. Tôn trọng luật pháp, hệ thống chính trị, giá trị truyền thống về khoan dung và tôn trọng quyền của người khác.
2. Chia sẻ lịch sử và văn hóa của một dân tộc mà đặc tính được xây dựng bởi các sắc tộc khác nhau trong suốt 200 năm nay.
3. Trở nên thành phần của nền dân chủ châu Âu hiện đại, với truyền thống chia sẻ với thế giới và tiếp nhận những gì tốt đẹp của thế giới.
Cả ba phương án đều hay ho và có lý cả, nhưng chỉ được chọn một. Nếu chọn phương án hai và ba, thì hỏng rồi vì số một mới đúng.
Rồi câu hỏi khác: Ông già Christmas xuất xứ từ đâu? Ba phương án là Lapland; Iceland và Bắc Cực. Câu trả lời đúng là: Bắc Cực.
Có kiến thức ghi trong sách Life in the UK làm người ta ngỡ ngàng. Thí dụ: Cần làm gì trước khi tìm kiếm dịch vụ của luật sư?
1: Hỏi trước xem luật sư có xung đột về quyền lợi hay không.
2. Bảo đảm rằng luật sư này đủ trình độ trong lĩnh vực mà quý vị tìm kiếm.
3. Hỏi xem luật sư đòi phí bao nhiêu.
Câu ba mới là câu trả lời đúng.
Trắc nghiệm gây tranh cãi
Không chỉ Anh, mà một số quốc gia như Hoa Kỳ và Úc cũng đã áp dụng hoặc đang cân nhắc đưa các trắc nghiệm hiểu biết vào cho người nhập cư thi trước khi họ có thể trở thành công dân các nước này.
Chính phủ Hoa Kỳ chuẩn bị đưa ra nội dung trắc nghiệm mới tập trung vào các khái niệm dân chủ hơn là các chi tiết lịch sử.
Mục đích được nói là khuyến khích dân nhập cư tiếp nhận các giá trị dân sự của nước Mỹ để trở thành công dân tốt.
Trắc nghiệm mới này sẽ được thử nghiệm trên một số nhóm dân nhập cư trước khi trở thành bắt buộc.
Tuy nhiên các nhóm đấu tranh cho quyền của người nhập cư thì nói các loại trắc nghiệm như trên gây phân biệt đối xử và chỉ là biện pháp chống nhập cư mà thôi.
Trong thực tế, đã có các 'trắc nghiệm' tương tự bị cho là nhằm vào một thiểu số người nhập cư.
Thí dụ chính quyền bang Baden-Wuerttemberg ở Đức đã bị chỉ trích nặng nề sau khi đưa ra một cuộc thi đặc biệt cho người nước ngoài gồm 30 câu hỏi mà dường như chỉ nhằm vào người Hồi giáo.
Thí dụ có câu: "Quý vị nghĩ gì về một người đàn ông ở Đức mà lại có hai vợ cùng một lúc?"
Hay câu: "Quý vị thấy thế nào khi có ý kiến rằng phụ nữ phải phục tùng đàn ông và nếu không thì đàn ông có quyền đánh vợ?"