22 Tháng 7 2007 - Cập nhật 11h28 GMT

Người Nga đánh giá lãnh đạo

Tổng thống Vladimir Putin đã được khen ngợi là giúp nước Nga trở nên mạnh hơn (hay hung hăng hơn, tùy theo cách nhìn của bạn), nhưng lịch sử còn chưa đưa ra đánh giá cuối cùng. Những cách nhìn thay đổi về các lãnh đạo của Nga trước đây minh họa điều này.

Nga hoàng Nicholas II và toàn bộ gia đình bị hạ sát.

Gần 60 năm sau, căn nhà nơi họ bị giết đã bị phá hủy.

Những người cộng sản lo ngại nó sẽ trở thành địa điểm hành hương.

Thế rồi chủ nghĩa cộng sản cũng sụp đổ và người ta tìm thấy thi hài của gia đình hoàng tộc.

Di hài được tìm thấy sau đó được đem chôn ở cùng nơi tổ tiên họ đã an nghỉ. Vị quốc vương từng bị lên án là bạo chúa thì nay được sùng mộ như thánh.

Một nhà thờ đẹp dựng lên ở nới ông cùng vợ và các con bị bắn hạ. Nơi này giờ trở thành địa điểm hành hương.

Cai trị nước Nga

Việc phục hồi cho Nga hoàng Nicholas là câu chuyện kể về những sự cực đoan trong lịch sử nước Nga và những biến đổi ghê gớm này giờ vẫn còn ảnh hưởng đến Nga.

Trong phần lớn của thế kỷ 20, Nga thực hành một hình thức tàn bạo của chủ nghĩa cộng sản.

Sang thập niên 1990, họ từ bỏ nó để chuyển sang ủng hộ hình thức tư bản tàn bạo.

Thành phố Yekaterinburg nằm gần điểm giữa của Á châu và Âu châu. Chính ở đây câu chuyện về hai lãnh đạo của Nga gặp nhau.

Nga hoàng là lãnh đạo cuối cùng của Nga thời kì trước cộng sản.

Boris Yeltsin là lãnh đạo đầu tiên của thời kì hậu cộng sản, nhưng trong quá khứ không phải lúc nào ông cũng là người chống chính thể Liên Xô.

Khi còn là một bí thư đảng Cộng sản cấp địa phương, ông đã ra lệnh phá hủy tòa nhà nơi Nga hoàng và gia đình bị hạ sát.

Bảo tàng Yeltsin

Những thay đổi ý thức hệ và chính phủ ở Nga đã kéo theo những thay đổi về tên.

Trong thời cộng sản, Yekaterinburg được gọi là Sverdlovsk.

Đó là tên của một nhân vật cách mạng Bolshevik. Bây giờ sang thời hậu Sô Viết, nó lại trở lại với tên cũ.

Còn đây là ngôi làng Butka, nơi mà Boris Yeltsin ra đời.

Nhưng tại đây hiện vẫn còn bức tượng Lenin, đứng ngay giữa trung tâm của làng. Và con phố chính vẫn mang tên nhân vật từng hứa hẹn tương lai tươi sáng dưới chủ nghĩa xã hội.

Ở đây cũng có một cái có thể gọi là bảo tàng Boris Yeltsin. Hay đúng hơn là một tuyển tập đồ lưu niệm.

Nó nằm trên lầu hai của một ngôi trường địa phương.

Người dân hồi tưởng

Ở con phố chính của Butka, phần lớn toàn là nhà gỗ. Nhiều căn còn tốt, nhiều căn khác đã ngả nghiêng.

Khoảng một phần ba cư dân trong làng đã bỏ đi trong 15 năm qua.

Giống như nhiều nơi ở nông thôn Nga, Butka đã chịu khổ trong quá trình chuyển tiếp sang chủ nghĩa tư bản.

Các nhà máy địa phương không theo kịp sự cạnh tranh của thị trường tự do. Việc làm, lương hưu, tiền tiết kiệm ra đi.

Ngày nay, dân làng có vẻ cố gắng thích nghi, nhưng cũng có sự hồi nhớ ngày xưa.

Lidia bảo: “Ngày xưa mọi thứ diễn ra theo kế hoạch.” Bà hiện đang cố giữ cho một nhà máy còn hoạt động.

Nhà máy này ngày xưa làm thảm. Nhưng nay các phụ nữ đang lắp ráp thiết bị cho xe hơi.

Nhà máy nằm ở cuối một con đường hẻo lánh. Một cây cầu gỗ là cách duy nhất qua sông.

Vào một chiều tháng Bảy, làng Butka có vẻ như là một nơi tuyệt vời để đi dạo.

Nhưng sự quyến rũ không thể che dấu những vấn đề.

Đo lường thành công

Bảy năm qua thực sự là ổn định khi so với giai đoạn ngay sau khi chủ nghĩa cộng sản sụp đổ.

Đa số cử tri khen ngợi Tổng thống Putin đã nâng cao mức sống, nhờ giá dầu hỏa và khí gas tăng.
Hàng tỉ đôla đã được đổ vào kinh tế Nga.

Những người phê phán Putin thì nói ông bóp nghẹt dân chủ và rằng Kremlin kiểm soát việc bầu ra người kế vị Putin.

Các thăm dò dư luận luôn chứng tỏ Putin được dân ưa thích.

Giai đoạn ông nắm quyền được nhìn với sự kính ngưỡng khi so với thời kì 1990 hỗn loạn dưới sự nắm quyền của Boris Yeltsin.

Yeltsin qua đời hồi tháng Tư.

Đa số những lời tưởng nhớ ông đều lịch sự Nhưng số lượng người đi qua linh cữu ở Moscow thật ít đối với một thành phố 10 triệu dân.

Nhiều người phương Tây đến Nga và lắc đầu trước thống kê về ca tử vong do rượu, hỏa hoạn và giao thông. Nhưng để hiểu Nga, anh cần hiểu rằng dân tộc này là những người không ngại rủi ro vì họ không biết điều gì sắp xảy ra kế tiếp.

Sẽ thú vị khi trở lại Nga vào cuối thế kỷ này và xem các tượng nào đang dựng trên đường phố, và lãnh đạo nào vẫn còn được sùng mộ.