Syed Shoaib Hasan BBC News, Islamabad

	Kế hoạch trở lại chính trường của Nawaz Sharif có thể rất đáng gờm

Ông Nawaz Sharif, một cựu thủ tướng khác đang sống ở nước ngoài, đã ấn định ngày về - ngày 10 tháng 9 - và sẽ dẫn đầu một cuộc diễu hàng qua tỉnh Punjab - một tỉnh có ý nghĩa quan trọng với chính trị Pakistan, rồi từ đó trở về thị trấn quê ông là Lahore.

Sự trở về của hai vị cựu lãnh đạo này có thể là một cơn ác mộng đối với tổng thống Musharraf và các đồng minh của ông.

Trong vòng sáu tháng qua, dường như những hy vọng chiến thắng trong các cuộc bầu cử tới đây lụi dần.

Vụ việc gây nhiều tổn hại đến thanh danh ông tổng thống nhất là vụ ông đình chỉ công tác Bộ trưởng Tư pháp Iftikhar Chaudhry hồi tháng ba.

Việc này đã gây ra những cuộc phản đối chính trị gay gắt và đã làm vị thế chính trị của ông lung lay nhiều.

Nó cũng tạo ra nhiều giận dữ trong bộ máy tư pháp, dẫn đến việc gần đây ông Sharif đã được tòa tuyên cho phép trở lại quê nhà.

Tình hình đã dẫn tướng Musharraf tới những đàm phán nghiêm chỉnh với bà Bhutto, lãnh tụ đảng PPP, đảng chính trị lớn nhất Pakistan.

Tướng Musharraf muốn vẫn giữ chức tổng thống đồng thời là người đứng đầu quân đội. Nhưng để làm được điều này, hiến pháp Pakistan cần được sửa đổi.

Để có thể sửa đổi được hiến pháp , ít nhất hai phần ba quốc hội phải thông qua, và như vậy, ông cần chiếm được lá phiếu của ít nhất một đảng đối lập.

Bà Bhutto sẵn sàng đối thoại bởi bản thân bà cũng cần một sự thay đổi trong hiến pháp.

	Việc đình chỉ công tác bộ trưởng tư pháp đã gây ra khủng hoảng hiện nay

Hiến pháp hiện nay cho phép một thủ tướng chỉ được phép thắng cử hai lần và bà cũng như ông Sharif đều đã làm thủ tướng hai nhiệm kỳ.

Bà cũng hy vọng điều khoản này được sửa đổi, cho phép bà ra tranh cử nhiệm kỳ thứ ba và sau đó là đạt được thành công trong bầu cử.

Nhưng bên cạnh đó, bà Bhutto còn muốn loại bỏ quyền lực của tổng thống để giải tán quốc hội.

Tổng thống Musharraf không có vẻ muốn đầu hàng - bởi nó cho ông một chút đối trọng.

Ông sẽ chẳng muốn ngửa tay xin chút ân huệ của quốc hội.

Về phần mình, ông Sharif đã tuyên bố ông không chấp nhận tổng thống Musharraf cho dù ông còn mặc đồng phục quân đội hay không, và rằng bất kỳ ai có thỏa thuận với ông Musharraf đều là kẻ thù của nền dân chủ. Đưa ra tuyên bố này, ông đã đánh thẳng vào tình cảm của công chúng.

Cơ quan tình báo

Ông Musharraf vẫn luôn bảo vệ những hành động của mình là vì sự ổn định.

Trong vòng sáu tháng qua, điều này không có vẻ hoàn toàn chính xác.

Giờ thì vai trò của nguồn quyền lực chính của ông - quân đội - đang ngày càng trở nên quan trọng.

Trong quân đội, nhìn chung người ta cho rằng ông đã làm được nhiều điều tốt cho đất nước.

Nhưng một số người đã bắt đầu nói đến chuyện có lẽ đã đến lúc ông cần ra đi.

	Đảng của bà Bhutto biết rằng họ sẽ phải có thỏa thuận với phía quân đội

Các nhà phân tích cho rằng sự tái xuất hiện của cơ quan tình báo Inter-Services Intelligence (ISI) - cơ quan tình báo lớn và mạnh nhất - đang trở thành yếu tố quan trọng trong bất kỳ thỏa thuận chính trị nào.

Trong vòng ba năm qua, tình báo quân sự (MI) đã phần nào đẩy ISI ra bên lề chính trị, nhưng giờ thì ISI đang trở lại.

Cơ quan này chắc chắn sẽ lái Pakistan theo hướng mà họ gọi là vì lợi ích quốc gia.

Trong khung cảnh quốc tế hiện nay, điều này có nghĩa là một chế độ lãnh đạo thế tục.

Ở Pakistan, điều này có nghĩa là chế độ lãnh đạo của đảng PPP.

Tuy nhiên, chừng nào tướng Musharraf còn là người đứng đầu quân đội, ông sẽ phải tự điều chỉnh.

Bị lừa dối

Ông tổng thống cũng phải đối mặt với những vấn đề trong đảng cầm quyền PML-Q.

Những vết rạn nứt đã xuất hiện. Hầu hết các thành viên của đảng đều bắt nguồn từ đảng PML-N của ông Sharif.

Một số người trong quốc hội đã tuyên bố họ phản đối việc tướng Musharraf ra tái tranh cử.

Ông Sharif hẳn đã nhìn thấy điều này và tiếp tục chơi con bài của mình một cách rất tinh khôn. Ông nói ông sẽ dang tay đón nhận những người muốn rời chế độ cầm quyền hiện nay.

Những người trong hàng ngũ lãnh đạo của đảng PML-Q cảm thấy bị lừa dối khi tổng thống Musharraf đối thoại mở với bà Bhutto.

	Liệu tướng Musharraf có thể dựa vào sự ủng hộ của quân đội không?

Điều này đặc biệt cay đắng đối với lãnh đạo đảng PML-Q Shujaat Hussain và người anh em họ của ông là Chaudhry Pervez Ellahi, bộ trưởng phụ trách tỉnh Punjab.

Nhà Chaudhrys đã tạo nên xương sống cho chế độ của tướng Musharaff.

Nhưng tất cả dường như đều đang kết thúc.

Tuy nhiên, họ sẽ còn một vai trò có tiềm năng lớn.

Cuộc diễu hành của đối thủ mà họ không hề ưa - ông Nawaz Sharif - sẽ phải chịu sự điều khiển của cảnh sát Punjab.

Ông Ellahi đã gặp lãnh đạo cảnh sát để bàn về "những biện pháp đề phòng".

Dường như tình hình này đang ẩn chứa khả năng nổ ra bạo lực và có thể sẽ dẫn đến một thảm họa cho một chế độ đã không còn được yêu thích.

Nó cũng có thể sẽ châm ngòi cho chiến dịch của ông Sharif để trở thành đấng cứu thế của Pakistan.

Tuy nhiên, tổng thống Musharraf chưa mất tất cả.

Bà Bhutto đã tuyên bố những đàm phán với chính phủ đã thất bại. Nhưng bà không loại trừ khả năng đạt được thành công sau này.

Và có những lý do cụ thể mà PPP muốn đạt được một thỏa thuận.

Nó sẽ không chỉ là một thỏa thuận với tổng thống mà cả với quân đội nữa. Cho dù PPP thắng cử, đảng này sẽ phải chung sống với việc chia sẻ quyền lực.