Điểm sách

	Bà Rice thành "con người mới" từ sau ngày lên làm ngoại trưởng

Quyển sách 'The Confidante: Condoleezza Rice and the Creation of the Bush Legacy', được St Martin Press mới xuất bản, là kết quả nghiên cứu của Glenn Kessler sau hàng chục cuộc phỏng vấn với các viên chức nhà nước Hoa Kỳ, kể cả bà Rice, cùng nhân viên ngoại giao nước ngoài, cộng thêm phân tích từ tư liệu báo chí.

Tác giả đặc biệt chú ý tới nhiệm kỳ ngoại trưởng của bà Rice, với di sản nặng nề từ nhiệm kỳ trước của tổng thống Bush trong vai trò cố vấn an ninh và hai sự kiện 911 cùng cuộc chiến Iraq.

Khi làm cố vấn an ninh, vai trò của bà Rice chỉ là người đứng đằng sau, và chức bộ trưởng ngoại giao trong nhiệm kỳ thứ hai của Bush là chuyện hoàn toàn mới.

Nhiệm vụ của ngoại trưởng Mỹ nhiều khi lại là lo ổn định lòng dân trong nước hơn là đối ngoại, và nếu nhìn theo cách đó thì có thể nói bà Rice thành công trong chuyện này, khi thăm dò dư luận của Washington Post trong năm 2006 cho thấy chỉ có 10% cho rằng bà Rice phải nhận lãnh trách nhiệm về cuộc chiến Iraq, 32% cho là 'phần nào', có đến 26% nói 'chỉ có một ít' và 17% nói không có chút nào.

	Các chuyến công du của bà Rice được truyền thông quan tâm

Thoát bóng chính mình

Theo Kessler, Jim Wilkinson là chìa khóa phần nào giải đáp cho thành công của ngoại trưởng Rice trong việc thoát ra khỏi cái bóng trước đây.

Anh ta vô cùng năng động (hyperactive), hiểu rõ báo chí (media-savvy), trẻ tuổi, luôn theo phương châm 'không có hành động nào thừa' (no wasted motion), và việc đầu tiên giao cho các sử gia của bộ ngoại giao là phải nghiên cứu coi điều gì làm nên thành công của các ngoại trưởng trong quá khứ.

Câu trả lời là proximity - sự thân cận với tổng thống, hiểu theo nghĩa quan điểm hay quan hệ có lẽ đều được.

Danh sách các ý kiến bất lợi cho bà Rice được lập và tìm giải pháp.

Trước ngày nhậm chức, nhiều bài báo bình luận tân ngoại trưởng thiếu năng lực để làm ngoại giao, bị cản trở bởi quan điểm tân bảo thủ, cá tính lạnh lùng và thiếu thân thiện.

Xây dựng hình ảnh mới

Các nhân viên của bà Rice đối phó bằng cách tránh chuyện báo chí chụp hình bà Rice đứng trơ trọi một mình; bài diễn văn nhậm chức được trình bày giữa một nhóm nhân viên bộ ngoại giao đứng xung quanh.

Để tạo ra hình ảnh một người biết ngoại giao thì cần phải làm cho dân Mỹ biết và xem cảnh bà Rice đang đi công cán các nước, và thỉnh thoảng như trong chuyến công du sang Pháp lại có đoạn bà Rice đi thăm nhạc viện và thể hiện tài nghệ âm nhạc.

	Quần áo được giới cố vấn chọn để tăng nữ tính cho bà ngoại trưởng

Buổi gặp giới quan chức ngoại giao nước ngoài làm việc ở Mỹ được bố trí để hình bà Rice lên báo đang ngồi cạnh lò sưởi, hay đi dọc hành lang không khác gì tổng thống Mỹ khi bước tới micro phát biểu.

Các hình ảnh đó khiến người xem vô tình cảm nhận quyền lực của nhân vật chính, cũng như trong buổi phỏng vấn với Washington Times tháng Ba năm 2005, thư ký của bà Rice đưa cho biên tập viên của báo Tony Blankley mẩu giấy, đề nghị hỏi xem bà Rice có định ra tranh cử hay không.

Tất nhiên là bà Rice trả lời không, nhưng chính câu hỏi đã tăng vị thế cho người được hỏi và suốt nhiều ngày liền báo chí cứ so sánh bà Rice với Hillary Clinton trên trang nhất.

Chuyến công du châu Ấu là về chuyện căn cứ quân sự Mỹ ở Đức, rồi chuyện hạt nhân Iran, nhưng cố vấn của bà Rice không quên cho bà mặc váy ngắn, áo khoác đen với 7 nút vàng, để lộ đầu gối và đôi giầy cao cổ, nhấn mạnh đến nữ tính trong con người bà ngoại trưởng.

Có vẻ như bà Rice đã học rất nhanh, mô tả trong một cuộc phỏng vấn là "nhà ngoại giao không thể thành công nếu không hiểu chính sách đằng sau quá trình đàm phán. Nhà ngoại giao không phải là người thương lượng hợp đồng mà là người biết chờ đợi thời cơ và hành động".

Trả lời phỏng vấn một tạp chí vào năm ngoái, bà công nhận "có mối quan hệ rất thân với tổng thống", chuyện được thiết lập từ khi còn là cố vấn an ninh, mà trước khi nhận chức ngoại trưởng bà đã băn khoăn nói với ông Bush: "tôi gặp ông mỗi ngày 8 lần, và tôi không muốn đánh mất mới liên lạc đó".

Ảnh hưởng lẫn nhau

	Bà Rice dần trở thành người ủng hộ nhiệt thành thuyết dân chủ của ông Bush

Tổng thống có lúc muốn có hành động nào đó không tuân theo nghi thức ngoại giao, nhưng rồi bà Rice sẽ nói chuyện đó sẽ kéo theo vấn đề và rồi ông Bush sẽ phải giải thích "Tôi không làm vì bà ấy không đồng ý".

Ông nói với giới lãnh đạo nước ngoài về mối quan hệ giữa hai người giống như là anh em, "khi bà ấy nói quí vị yên tâm là bà ấy thay mặt tôi".

Nhiều ý kiến cho biết khó phân biệt rõ được ai là người nói quan điểm của ai, vì không chỉ là mối quan hệ thân thiết và tin cậy trong công việc, mà còn cả là vì càng về sau này suy nghĩ của bà Rice càng lúc càng giống ông Bush.

Nghiên cứu của Glenn Kessler đi đến kết luận là mối quan hệ với ông Bush làm bà Rice thay đổi rất nhiều, trở thành người nhiệt thành theo đuổi tham vọng muốn đem dân chủ ra thế giới, đặc biệt là sang Trung Đông.

Về phần mình, bà Rice nhắc đến bằng cấp sử gia để nói rằng bà biết lịch sử sau mỗi thời gian, 5 ngày, 5 năm hay 50 năm sẽ có đánh giá khác nhau về một nhân vật nào đó, và bà muốn dành chuyện đánh giá bản thân cho lịch sử.