15 Tháng 11 2007 - Cập nhật 14h51 GMT
Ngô Văn Tưởng
Gửi bài từ Warsaw, Ba Lan
Lần đầu tiên trong lịch sử quân đội Ba Lan, bảy binh sỹ Ba lan đã bị khởi tố vì nghi ngờ phạm tội tội ác chiến tranh, vi phạm các Công ước quốc tế về bảo vệ dân thường trong chiến tranh.
Bảy người lính nói trên, thuộc đoàn quân Ba Lan có mặt tại Afganistan, đã bị Kiểm sát Quân sự bắt giữ và trong hai ngày qua đã bị đưa ra tòa án quân sự tại thành phố Poznań xét xử. Họ bị buộc tội đã giết chết sáu người dân thường Afganistan (trong đó có hai trẻ em ) và làm bị thương ba phụ nữ khác.
Ngày 16 tháng 8 năm 2007 sau khi nhận được tin hai xe quân sự Ba Lan bị trúng mìn nhóm 7 binh sỹ nói trên được gọi đến hiện trường để tiếp sức và truy lùng phiếm quân Taliban. Theo công tố viên quân sự, khi họ đến nơi thì mọi việc đã yên ắng, không có phiến quân và cũng không còn ai bắn vào họ.
Tuy vậy viên sỹ quan chỉ huy đã ra lệnh (và những người lính còn lại không phản đối) bắn súng cối cự ly 60 và súng liên thanh vào nhà cửa dân thường tại làng Nagar Khel gần căn cứ quân sự Wazi-Kwa, gây án mạng và thương tích.
Hai nhật báo lớn nhất Ba Lan hôm nay 15.11 còn đưa tin rằng sau khi xảy ra sự việc các binh sỹ đã tiến vào làng và quay phim hình ảnh những nạn nhân. Tuy vậy công tố viện quân sự không khẳng định những thông tin này của báo chí.
Mặt khác, những thông tin không chính thức cũng cho hay là công tố viện có băng hình hiện trường nhưng do quân cảnh Ba Lan thực hiện tại chỗ ngay sau khi sự việc xảy ra. Cũng cần nhấn mạnh rằng ngay sau đó binh sỹ Ba Lan có khai với công tố viên quân sự Ba Lan có mặt tại Afganistan là sau khi đến nơi họ bị phiến quân bắn vì thế đã tiến công vào làng Nangar Khel để truy đuổi kẻ thù. Họ tỏ ra hối hận vì có nạn nhân là dân thường.
Chi tiết cáo trạng
Sáu binh sỹ hiện nay bị nghi phạm tội giết hại dân thường; nếu bị kết tội thì hình phạt không dưới 12 năm tù và cao nhất là tù chung thân. Người lính thứ bảy bị nghi tội bắn súng liên thanh vào cơ sở dân sự, có thể bị phạt tội từ 5 tới 25 năm tù. Công tố viên quân sự Ba Lan nhấn mạnh các binh sỹ này đã vi phạm công ước Haga và công ước Geneve bảo vệ an toàn tính mạng dân thường trong chiến tranh. Hôm qua công tố viện quân sự đã tiến hành tra hỏi các binh sỹ này và đã khẳng định với báo chí rằng các binh sỹ đã công nhận đã khai sai sự thật ngay sau khi bị điều tra tại Afganistan.
14 giờ 30 hôm nay 15 tháng 11 Tòa án Quân sự tại thành phố Poznan đã quyết định tạm giam 7 binh sỹ trong vòng 3 tháng để tiếp tục điều tra.
Hiện nay Ba Lan có 1200 binh lính ( so với tổng số 35.000 binh lính từ 37 quốc gia) đóng quân tại Afganistan trong khuôn khổ của ISAF (lực lượng quốc tế yểm trợ an ninh) trực thuộc khối NATO, hợp với các quyết định số 1386 (2002) và 1510 (2003) của đại hội đồng LHQ.
Trong quá khứ, sau Đại chiến Thế giới lần thứ hai, quân đội Ba Lan đã có mặt trong nhiều đoàn quân quốc tế quan sát thực hiện các hiệp ước hòa bình, ngăn chặn xung đột, bảo vệ hòa bình; đặc biệt là trong hai cuộc chiến tại Việt Nam, tại Lào, Căm-phu-chia, Nam Tư. Quân đội Ba Lan hiện tại có mặt tại Irag trong khuôn khổ lực lượng đồng minh với Hoa Kỳ.
Việc bảy binh lính Ba Lan bị buộc tội vi phạm tội ác chiến tranh- lần đầu tiên trong lịch sử- gây sốc trong dư luận Ba Lan. Người phát ngôn bộ quốc phòng Ba Lan tuyên bố rằng tòa án sẽ xét xử độc lập theo các bằng chứng thu nhập được và nếu tội lỗi được chứng minh thì đây chỉ là trường hợp có tính đơn lẻ mà thôi.
Đại bộ phận đoàn quân Ba Lan tại Afganistan hay Irag hoàn thành tốt các nhiệm vụ của mình một cách mẫu mực, gây được thiện cảm của người dân bản xứ. Các gia đình nạn nhân Afganistan đã nhận được bồi thường, ba phụ nữ bị thương đã được đưa sang Ba Lan chữa bệnh cùng gia đình của mình.
Cách đây một tuần ứng cử viên bộ trưởng quốc phòng của nội các chính phủ mới Ba Lan do đảng Cương lĩnh Công dân vừa thắng cửc quốc hội đưa ra ý định đến cuối năm 2008 sẽ rút hoàn toàn quân Ba Lan tại Iraq.