25 Tháng 1 2008 - Cập nhật 16h05 GMT
Steve Schifferes
Phóng viên kinh tế, BBC News
Kinh tế và bầu cử tổng thống Mỹ
Những vấn đề về kinh tế trong tuần đã chiếm hàng đầu của tin tức ở Hoa Kỳ và có khả năng sẽ làm thay đổi cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc vốn đang ở khúc quanh quan trọng.
Việc Cục Dự trữ Liên bang cắt lãi suất nhiều nhất từ một phần tư thế kỷ nay và sự tuột giảm trên các thị trường chứng khoán trên thế giới.
Điều đó khiến các nhà chính sách và các nhà đầu tư sợ kinh tế của Mỹ có thể đang đi vào suy thoái.
Trên thực tế, đa số dân Mỹ nghĩ kinh tế nước họ đã suy thoái rồi.
Và kể từ tháng 12 kết quả các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đối với các cử tri, kinh tế là vấn đề quan trọng nhất, chứ không còn là Iraq như trong vài năm qua.
Điều đó có thể có những tác động lớn lên chiến dịch vận động của hai chính đảng trong cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ốc trước khi gần phân nửa đất nước bỏ phiếu chọn ứng viên vào ngày 5.02.
Lợi điểm cho Clinton?
Nói chung nếu kinh tế trở thành chủ đề chính thì bà Hillary Clinton được thuận lợi hơn so với ông Barack Obama.
Tương tự có lợi hơn cho ông Mitt Romney và phần nào cho ông Mike Huckabee, so với hai ông John McCain và Rudy Guiliani.
Đối với bà Clinton, kinh tế luôn luôn là điểm mạnh trong cuộc vận động.
Tại cuộc bỏ phiếu sơ bộ ở New Hampshire, các cử tri Dân Chủ bỏ phiếu cho bà cũng vì họ lo lắng cho những gì đang xảy ra trong nền kinh tế Mỹ.
Bà Clinton có thể hấp dẫn cử tri vì trong thời gian chồng bà làm tổng thống, kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt với 20 triệu việc làm. Bà đã nhanh chóng đưa ra một số đề nghị để kích hoạt kinh tế đang trì trệ.
Điểm mạnh của ông Obama là lập trường dứt khoát chống cuộc xâm chiếm Iraq trong khi bà Clinton bỏ phiếu ủng hộ cuộc chiến trong năm 2002.
Thông điệp của ông Obama đặc biệt hấp dẫn các cử tri trẻ và có học vốn nghĩ Iraq là vấn đề quan trọng nhất.
Các cử tri lớn tuổi và nghèo hơn, nhất là phụ nữ thường quan tâm nhiều hơn đến kinh tế và những dấu hiệu không tốt về kinh tế sẽ khiến họ quay sang bỏ phiếu cho bà Clinton.
Đảng Cộng hòa
Khi cuộc đua bắt đầu, kinh nghiệm về đối ngoại và an ninh được xem là tiêu chuẩn cao nhất để được chọn, đặc biệt trong đảng Cộng hòa.
Vì vậy cả hai ông Rudy Guiliani - thị trưởng New York trong vụ 9/11, và ông John McCain - cựu tù binh Hỏa lò, đã lấy kinh nghiệm chiến tranh và chống khủng bố là trọng tâm của cuộc vận động.
Cho đến nay chưa thấy hai ông này trình bày gì rõ ràng về kinh tế để thu hút được cử tri.
Ông Guiliani nói đối phó với suy thoái cũng giống như cắt ngân sách của thành phố New York.
Việc ông McCain thú nhận không làm sao giúp được các công nhân hãng xe ở Detroit đã khiến cử tri bỏ phiếu cho ông Romney trong kỳ bầu sơ bộ ở Michigan.
Ông Romney là người đã tạo dựng một công ty tư vấn tư trước khi bước vào chính trường.
Ông đã vận dụng tối đa kinh nghiệm tài chính kinh doanh và kêu gọi mọi người hãy bình tĩnh trước những biến động gần đây trên thị trường.
Ông Romney cũng dẫn chứng hồi đó Tổng thống Cộng hòa Ronald Reagan đã phục hồi kinh tế bằng cách nới lỏng khu vực kinh tế tư nhân và giảm thuế.
Ông Huckabee ít kinh nghiệm hơn ông Romney, nhưng kế hoạch xóa bỏ thuế thu nhập đã hấp dẫn được nhiều cử tri theo phái Phúc âm vốn không giàu có lắm.
Việc thiếu kinh nghiệm về ngoại giao không trở ngại lắm cho ông Huckabee vì Iraq và Iran không còn là mối quan tâm hàng đầu của các cử tri.
Suy thoái kinh tế cũng ảnh hưởng vến việc quyên tiền của các ứng viên vì người ta sẽ dè dặt thò tay vào túi hơn. Bà Clinton đã quyên được hơn 100 triệu đôla.
Kinh tế Mỹ thế nào trong năm nay chưa rõ thế nào nhưng dù có trì trệ kéo dài, cử tri sẽ cảm thấy nghèo hơn khi bầu cử diễn ra vào tháng 11.
Nếu kinh tế trở nên bức xúc hơn thì các ứng viên của Dân Chủ có lợi theo hai mặt.
Cử tri sẽ đổ lỗi cho tổng thống Bush và đảng Cộng hòa. Đặc biệt phe Dân chủ sẽ nói vì thiếu kiểm soát nên thị trường cho vay địa ốc mới gặp vấn đề như hiện nay.
Bức xúc về kinh tế cũng sẽ giúp Dân Chủ có thêm phiếu của người nghèo hơn vốn ít khi chịu đi bỏ phiếu.
Tại những nơi chưa rõ, kinh tế sẽ ảnh hưởng lá phiếu nhiều hơn như ở Ohio, Arizona và Florida.