Nga vừa tuyên bố sẵn sàng đối phó với hệ thống lá chắn phòng thủ châu Âu của Mỹ

Phóng viên ngoại giao BBC Jonathan Marcus đã tìm hiểu về diễn biến này trong khi đặt ra một câu hỏi xem nước nào sẽ là bên mất nhiều nhất khi không có hiệp ước cấm này.

Nga và Trung Quốc đang nóng lòng đưa ra một hiệp ước mới cấm tất cả các loại vũ khí trên vũ trụ. Một phần là để tỏ ra là các bên ngồi chiếu trên trong cuộc tranh luận kiểm soát vũ khí.

Thế nhưng họ cũng muốn kìm lại hoạt động vũ trang trên vũ trụ, nơi mà Hoa Kỳ được xem là nước đang đóng vai trò dẫn đầu.

Thực ra đã có một thỏa thuận được ký hồi năm 1967 có tên Hiệp ước Vũ trụ vốn cấm đưa vũ khí hủy diệt hàng loạt lên không trung.

Nói nôm na là cấm đưa vũ khí nguyên tử lên vũ trụ để rồi phóng ngược xuống trái đất. Thế nhưng nay người Nga và người Trung Quốc muốn đi thêm bước nữa.

Việc Trung Quốc thử vũ khí hồi cuối năm ngoái ngay lập tức đưa chủ đề vũ khí không gian vào nghị trình bàn thảo.

Trung Quốc đã phóng một hỏa tiễn nhằm phá các vệ tinh đã cũ của chính họ vốn dùng để theo dõi thời tiết. Bước đi này cốt để cho thấy các vệ tinh sẽ ra sao khi bị tấn công.

Cả Hoa Kỳ và Nga hồi Chiến tranh Lạnh đã theo đuổi việc làm này. Thế nhưng các vệ tinh thời nay chủ yếu là dùng cho các hoạt động quân sự như thu thập thông tin tình báo, định vị mục tiêu và đánh giá thiệt hại…

Vệ tinh cũng đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động dân sự. Do đó xét về cục diện đang diễn ra thì chính người Mỹ sẽ mất nhiều nhất trong cuộc đua bị giới hạn đối với vũ khí chống vệ tinh.

Mặc dù vậy, Washington không muốn thấy họ bị giới hạn tự do hành động trên vũ trụ. Nga là bên đặc biệt muốn có ý tưởng gộp các hiệp ước kiểm soát vũ khí lại với nhau.

Sẽ khá thú vị chứng kiến xem tổng thống tới đây của Hoa Kỳ sẽ nghĩ gì về hoạt động vũ trang không gian.