Bà Lipman nói ông Putin đã thâu tóm quyền lực và phá vỡ các cơ chế kiểm tra chéo

Nhưng bà Masha Lipman, Tổng biên tập tạp chí Thân và Chống (Pro and Contra) ở Mát-xcơ-va nói với bbcvietnamese.com rằng có nhiều điều đáng lo ngại trong những năm cầm quyền của ông Putin.

Masha Lipman: Xu hướng của tám năm qua là sự phi thể chế hóa chính trị Nga. Quyền lực của Tổng thống Putin và cộng sự của ông không được kiểm soát do lực lượng đối lập không còn đáng kể.

Ông Putin vẫn ngày càng được lòng dân vì người dân không quan tâm tới chuyện các quyền chính trị của họ bị kiểm soát.

Lý do của tình trạng này là quan hệ mẫu hệ vẫn là quan hệ truyền thống giữa nhà nước và người dân Nga. Nhà nước vẫn luôn mạnh trong khi dân chúng yếu ớt và manh mún.

Người ta cũng nghĩ các nhà lãnh đạo sẽ làm theo ý họ bất kể dân nghĩ gì vậy quan tâm tới điều này làm gì. Mặt khác chính phủ cũng đã thành công trong vấn đề mang lại chất lượng cuộc sống cao hơn và đổi lại họ bị đẩy ra ngày càng xa khỏi quá trình ra quyết định của chính phủ.

Nhưng bà có nghĩ rằng thái độ của người dân đối với chính phủ sẽ thay đổi trong tương lai không?

Tôi không thấy có sự thay đổi trong tương lai gần ngoại trừ kinh tế xấu đi nghiêm trọng. Thực ra người dân Nga sẵn sàng đánh đổi các quyền chính trị để đổi lấy cuộc sống tốt đẹp hơn.

Tôi cũng phải nói rằng so với thời Liên Xô trước đây, người dân có rất nhiều quyền tự do. Họ được thoải mái ra nước ngoài, thoải mái đọc những gì họ muốn, những người làm khoa học hay văn hóa không bị chỉ đạo phải làm theo ý chính phủ.

Nếu các chuyên gia muốn thảo luận với đồng nghiệp hay muốn ra nước ngoài theo đuổi các lĩnh vực của họ, họ có toàn quyền làm như vậy. Lĩnh vực mà quyền tự do của người dân bị vi phạm đó là chính trị. Ngày nay người dân Nga không còn được quyền bầu người đứng đầu địa phương của họ bao gồm cả Thị trưởng Mát-xcơ-va và St Petersburg.

Tôi cho rằng đây là sự vi phạm nghiêm trọng quyền chính trị của người dân. Gần đây các quyền dân sự như tụ họp hay biểu tình cũng bị ảnh hưởng. Nhiều cuộc biểu tình đã bị trấn áp, nhiều người bị bỏ tù trái pháp luật.

Bà có nghĩ rằng mọi chuyện sẽ được cải thiện khi ông Putin rời chức Tổng thống không?

Tôi thực sự không nghĩ vậy. Chính phủ của ông Putin đã hoạt động rất hiệu quả trong việc thực hiện các mục tiêu của họ nhằm tiêu diệt bất kỳ sự cạnh tranh hay thách thức nghiêm trọng nào.

Tôi không nghĩ rằng họ làm tất cả những điều đó để rồi trả lại quyền ho người dân mà không có bất cứ sự phản kháng nào của dân chúng. Mà về sự chống đối thì tôi không nghĩ sẽ có trong tương lai gần. Cho tới nay chúng ta không thấy có sự phản đối thì không có lý gì nó sẽ tự đến trong tương lai.

Nhưng như tôi đã nói người dân sẽ phản đối nếu đời sống của họ gặp khó khăn. Cho tới nay Nga gặp rất nhiều may mắn vì giá nhiên liệu cao và họ cũng hào phóng chia sẻ lợi tức với người dân. Nhưng một khi họ không có đủ để chia sẻ nữa, lúc đó có thể sẽ có vấn đề.

Và nước Nga ngày nay cũng đang đối mặt với vấn đề phân biệt chủng tộc trong một bộ phận dân số, quan điểm của bà về vấn đề này ra sao?

Số vụ tội phạm đối với người sắc tộc thiểu số ở mức cao và không giảm trong thời gian gần đây.

Gần như tuần nào cũng có người bị giết hại vì vấn đề sắc tộc. Đó là những người bị tấn công vì tôi xin để trong ngoặc kép ‘trông họ không giống ai’.

Đó là người có da sẫm màu, người trông giống như người Trung Quốc, người gốc Trung Á. Điều duy nhất có thể coi là tiến bộ là sự thừa nhận các vụ tấn công này là tội phạm hận thù. Trước đó người ta chỉ coi những vụ tấn công như thế là tệ hooligan thôi.