Nguyễn Hùng bbcvietnamese.com

	St Petersburg nổi tiếng với các bảo tàng và cung điện

Trời đầy tuyết đã khiến máy bay bị trễ tới hơn 40 phút mà không ai có một thông báo gì. Mấy nhân viên người Nga cứ hồn nhiên nói chuyện và hành khách cứ mặc nhiên đứng chờ để ra máy bay.

Sân bay Pulkovo có vẻ đại diện cho sự phát triển của nước Nga. Phát triển thì có phát triển nhưng vẫn có cái gì đó thiếu tổ chức, thiếu thông tin và thiếu độ chuyên nghiệp.

Vừa bước qua cửa sân bay, tôi thấy đập ngay vào mắt mình là những hàng dài người xếp hàng. Nhà ga rất chật và các hàng người đều cong queo chầm chậm tiến bước.

Tình cờ tôi đứng ngay cạnh một người Anh từ Southampton. Anh nói anh rất mừng khi biết tôi cùng về Luân Đôn vì anh thấy mấy hàng khác nhau đổ vào bên trong mà không biết mình nên đứng hàng nào.

Chuyến bay của chúng tôi sẽ kết thúc check-in vào lúc 16:30 mà hàng người cả tiếng đồng hồ vẫn chưa tiến được vào trong. Tôi nói với anh quê ở Southampton ''Đã đến lúc bọn mình cầu nguyện rồi đấy.'' Anh cười và lắc đầu.

Cũng may tôi và anh đều lọt vào trong chỉ ngay trước khi hết giờ đăng ký lên máy bay. Và khi tôi tưởng cảnh xếp hàng đã qua, trước mắt lại hiện ra một hàng rào kiểm tra an ninh mới. Lần này chúng tôi cũng bị kiểm tra như lần ở cổng vào chỉ có thêm màn cởi giày.

Rồi màn chờ đợi bắt đầu. Khi người ta mở cửa cho chúng tôi lên xe buýt ra máy bay, thời điểm đáng ra máy bay phải cất cánh đã qua từ lâu. Anh bạn người Anh nói 'Tôi sẽ không bao giờ phàn nàn về sân bay Heathrow nữa.' Đúng là tôi chưa tới sân bay nào kém tổ chức và thiếu thân thiện như Pulkovo.

Đất khách, quê người

Tôi đã đi nhiều nước nhưng chưa thấy ở nước nào người Việt lại cảm thấy rõ ràng mình đang ở nơi đất khách, quê người như ở nước Nga.

Điều nổi trội nhất cho thấy chế độ Cộng Sản đã vĩnh viễn nằm lại sau là sự khôi phục lại các nhà thờ vốn đã từng là nhà kho, hay thậm chí nhà vệ sinh công cộng.

Anh thương gia sở hữu nhà máy nói anh không bao giờ cảm thấy thoải mái.

Anh bán hàng ngoài chợ nói cuộc sống khá vất vả và muốn thay đổi nhiều.

Chị triệu phú nói chị không muốn đi cổng chính vào nơi chị ở vì sợ người ta nhìn ngó người nước ngoài.

Khi dẫn tôi đi chơi đêm ở St Petersburg, anh người Việt đi cùng bảo: ''Người Việt mình ở đây đều tuổi Sửu hết em ạ.'' Anh nói ai sang đây cũng phải vất vả cày cuốc để kiếm sống.

Có những người nói với tôi họ làm việc quanh năm không nghỉ. Họ cũng kể người Việt với nhau cũng nhiều vấn đề phức tạp mặc dù đã đỡ hơn trong mấy năm gần đây.

Người ta cũng nói có những lúc cảnh sát Nga mặc kệ các vụ trộm cắp, 'mafia' trong cộng đồng người Việt. Họ nói họ không muốn 'dính' vào mặc dù người Việt, tôi được kể, 'chỉ sợ có Amon (cảnh sát Nga)'.

Nước Nga vỡ tổ

Kể từ sau khi Liên Xô sụp đổ, nước Nga đã trải qua những thái cực khác nhau.

	Sự sụp đổ của chế độ Cộng sản đã giúp cho vị trí của tôn giáo được khôi phục

Từ những năm tự do 'quá trớn' dưới thời ông Yeltsin khi mà quyền lực nhiều khi nằm trong tay các băng du thủ du thực cho tới khi quyền bính tập trung về một nhóm nhỏ dưới quyền ông Putin.

Luật lệ ngày nay có nhiều nhưng sự áp dụng luật mới là vấn đề gây tranh cãi.

Tôi vẫn nghe chuyện người ta có thể mua giấy phép lao động hay mua bằng lái xe ở Nga, một điều gần như không tưởng ở nước Anh.

Những người già ở Nga cũng nói về một loạt các vấn đề xã hội khác trong đó có tệ uống rượu mà họ nói phụ nữ bây giờ cũng không kém gì nam giới.

Rượu đi cùng người ta tới công sở, tới vệ đường đầy tuyết, tới sự tan vỡ trong gia đình.

Số trẻ em là nạn nhân của hôn nhân tan vỡ ngày càng tăng trong khi những nơi chăm trẻ em cơ nhỡ nhiều khi biến các em thành những con 'thú hoang'.

Rồi còn những vấn đề của hơn bảy thập niên dưới chế độ Cộng sản. Những khu nhà cũ rích đang tồn tại khắp nơi, tâm lý thích yên ổn từ từ tiến hơn là sự đột phá và thói quen trên bảo dưới nghe mà không cần chất vấn.

Những sản phẩm của thời Xô-Viết như Lada, hay Volga mà người Việt Nam từng gọi đùa là 'chuồng gà bay' vẫn nhan nhản trên đường.

Khi người ta cho rằng mình luôn là lẽ phải, sự phát triển và sự hài hòa trong xã hội sẽ khó khăn hơn vì cánh cửa cho đối thoại đã bị đóng một nửa.

Điều nổi trội nhất cho thấy chế độ Cộng Sản đã vĩnh viễn nằm lại sau là sự khôi phục lại các nhà thờ vốn đã từng là nhà kho, hay thậm chí nhà vệ sinh công cộng.

Tòa Đại Giáo đường ở trung tâm Mát-xcơ-va đã được khôi phục từ bể bơi lớn nhất thế giới mà người ta gọi là bể bơi máu vì có quá nhiều người chết đuối từ khi nhà thờ bị phá đi.

Người Nga coi đạo của họ, Chính Thống giáo mới là chính đạo, còn ông Putin coi nước Nga là rất vĩ đại.

Nhưng đây có lẽ lại là vấn đề mới của nước Nga. Khi người ta cho rằng mình luôn là lẽ phải, sự phát triển và sự hài hòa trong xã hội sẽ khó khăn hơn vì cánh cửa cho đối thoại đã bị đóng một nửa.

---------------------------------------------------------------------------------------------

Du, Sài Gòn
Đọc 'Chuyện từ nước Nga' tôi có cảm tưởng rằng nước Nga sẽ bị Trung Quốc vượt qua trong tương lai. Trong thâm tâm tôi chẳng ưa gì thái độ kênh kiệu của hai trưởng giả học làm sang này. Dù sao thì hậu quả của những năm xây dựng thiên đường của cả hai người khổng lồ này vẫn còn trong ít nhất là vài thập kỷ nữa. Nhìn lại Việt Nam mến yêu lại càng thêm buồn. Biết đến bao giờ?