Andrew Harding BBC News, gửi về từ Hải Phòng

	"Tôi chúc ông McCain thắng cử!"

Cách đây hơn bốn mươi năm, trong cuộc chiến Việt Nam, ông Duyệt là người phụ trách nhà tù Hỏa Lò nổi tiếng, nơi mà ông McCain nói từng bị đánh đập dã man và tra tấn trong khoảng thời gian năm năm rưỡi bị làm tù binh.

"McCain là bạn tôi", ông già 75 tuổi kể lại trong lúc cho mấy con chim trong lồng ăn ở một khu vườn bên bờ biển.

"Nếu tôi là người Mỹ, tôi sẽ bỏ phiếu cho ông ấy."

Phi công hải quân John McCain bị bắn rơi trong một cuộc ném bom thủ đô Bắc Việt vào năm 1967.

Ông ta nhảy dù ra khỏi máy bay và rơi xuống hồ Trúc Bạch, gãy chân và hai tay, người lờ đờ, vây quanh là đám đông dân chúng giận dữ.

Người ta đưa ông về nhà tù Hỏa Lò, mà các phi công Mỹ hay gọi đùa là khách sạn Hilton ở Hà Nội.

Tán gẫu

McCain sau đó kể rằng mình bị giam riêng và tra tấn một cách có hệ thống đến nỗi có lúc muốn tự tử.

"Tôi không biết ông ấy phản ứng thế nào nếu gặp lại nhau", ông Duyệt lướt qua bức ảnh đen trắng chụp ông và các tù binh Mỹ ở Hỏa Lò.

	Phi công John McCain nhảy dù xuống hồ Trúc Bạch

Ông Duyệt kể là thường xuyên mời người tù binh, mà sau này trở thành ứng viên tổng thống Mỹ, tới văn phòng riêng để nói chuyện phiếm.

"Chúng tôi thường tranh cãi về cuộc chiến, về sự chính danh của nó,"- ông nói.

"Ông ấy rất thẳng thắn, rất bảo thủ, và rất trung thành với tổ quốc của mình và lý tưởng Mỹ".

"Ông ấy có một giọng Anh rất hay, và thỉnh thoảng còn dạy tôi một vài từ trong tiếng Anh, và sửa giọng cho tôi. Sau khi ông ấy ra tù tôi vẫn tiếp tục quan tâm đến sự nghiệp của ông ấy."

Tình hữu nghị

Vậy theo ý ông Duyệt thì là thượng nghị sĩ McCain đã nói dối về giai đoạn bị giam ở Hà Nội?

"Ông ấy nói không đúng sự thật", ông Duyệt nói.

"Nhưng tôi có thể thông cảm. Ông ấy nói dối cử tri Mỹ để mong họ bỏ phiếu cho ông ấy vào chức tổng thống."

Tuy nhiên, cũng cần phải cảnh giác với lời kể của ông Duyệt, có thể coi là đúng theo giọng tuyên truyền của Hà Nội, khó mà kiểm chứng được, trong một đất nước mà chính quyền cộng sản vẫn kiểm soát chặt chẽ ngành truyền thông.

Quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ cải thiện đáng kể trong những năm gần đây, theo sau sự kiện bình thường hóa quan hệ hồi năm 1995.

	Hỏa Lò nay chỉ còn là bảo tàng với bộ quần áo phi công của ông John McCain

Bản thân ông McCain đã giữ một vai trò rất quan trọng trong quá trình xúc tiến quan hệ hữu nghị, là một trong số các lý do khiến ông Duyệt nhiệt thành ủng hộ cuộc vận động tranh cử của ông McCain.

"Tôi chúc ông ấy thắng cử", ông nói.

"Tất nhiên là Hoa Kỳ đã khai chiến và giết rất nhiều người, nhưng bây giờ chúng tôi muốn bỏ chuyện quá khứ sang một bên."

"Hiện tại tôi coi John McCain là bạn, vì ông ấy đã làm rất nhiều để hàn gắn quan hệ giữa hai nước. Và nếu trở thành tổng thống ông ấy sẽ làm nhiều hơn để tăng cường mối quan hệ đó."