Tổng thống Mugabe và lãnh tụ đối lập Tsvangirai bắt tay nhau sau khi ký thỏa thuận

Hai nhân vật chính trị này, được chụp hình chung là đã bắt tay sau một cuộc họp tại Harare, trước đó đã tranh chấp với nhau về kết quả của cuộc bầu cử tổng thống.

Đây là cuộc họp đầu tiên giữa hai người từ một thập niên. Ông Tsvangirai đã mô tả thỏa thuận này như là "bước thăm dò đầu tiên".

Thỏa thuận này kêu gọi hai bên bàn thảo về một tân hiến pháp mà mục đích là để đi tới "một chính phủ liên hiệp" và đồng thời ngăn ngừa tình trạng bạo động vì lý do chính trị.

Phái viên đài BBC Jonah Fisher có mặt tại Johannesburg cho biết là thỏa thuận này dự trù hai bên sẽ ký một văn kiện chung cuộc trong vòng hai tuần sắp tới.

Tuy nhiên, phái viên đài chúng tôi nói thêm thật khó để hình dung làm một bước tiến quá nhanh như vậy có thể giải quyết nổi các vấn đề còn tồn đọng bấy lâu nay và thỏa thuận này cũng không có đề cập gì tới vấn đề chính là tương lai chính trị của ông Mugabe hoặc đề cập gì tới vấn đề chia quyền hành với nhau.

Ông Mugabe nhấn mạnh rằng phải công nhận ông là tổng thống Zimbabue, một lập trường bị đảng có tân gọi là Phong trào Thay Đổi vì Dân Chủ (MDC) bác bỏ.

Ông Tsvangirai nói rằng khi ký thỏa thuận này thì ông và ông Mugabe cam kết sẽ thực hiện "bước khai phá đầu tiên để đi tới một giải pháp cho một đất nước đang bị khủng hoảng".

Bước khai phá đầu tiên để đi tới một giải pháp cho một đất nước đang bị khủng hoảng.   Morgan Tsvangirai

Ông Tsvangirai đã giành nhiều phiếu hơn trong vòng bầu cử đầu tiên, thế nhưng các quan chức bầu cử nói không có ai quá bán và cần bỏ phiếu vòng hai.

Ông Mugabe đã chiến thắng trong vòng này, tuy ông là cử tri duy nhất vì ông Tsvangirai không tham gia với lý do chính phủ đã tiến hành chiến dịch bạo lực chống lại các ủng hộ viên của ông.

Yêu cầu của phe đối lập

Trước đó, ông Menkerios đặc sứ Liên Hiệp Quốc tại Zimbabwe cho biết ông tin rằng hai ông Mugabe và Tsvangirai đã thống nhất với nhau một biên bản ghi nhớ trong có các điều khoản để mở hội đàm trực tiếp.

Thế nhưng ông cũng nói hai bên phải ký vào biên bản này thì hội đàm mới có thể được tiến hành.

Đảng Phong trào Thay đổi vì Dân chủ (MDC) của ông Tsvangirai vẫn còn một số yêu sách cần được thỏa mãn trước khi chịu ngồi vào bàn đàm phán với ông Mugabe.

Chúng tôi muốn chính phủ tạo điều kiện để dân chủ hóa xã hội, để chúng tôi có thể có bầu cử thực sự tự do và công bằng.   Phát ngôn viên của MDC

Người phát ngôn của đảng này, ông George Sibotshiwe, nói với BBC rằng các cuộc hội đàm trong tương lai hoàn toàn phụ thuộc vào việc chấm dứt toàn bộ các hành động bạo lực nhắm vào người của đảng ông và trả tự do cho tất cả các tù chính trị.

Ông nói: "Chúng tôi muốn chính phủ tạo điều kiện để dân chủ hóa xã hội, để chúng tôi có thể có bầu cử thực sự tự do và công bằng".

Tuy nhiên ông Sibotshiwe cũng nói ông trông đợi biên bản ghi nhớ sẽ được ký vào tuần này.

Mbeki 'thiên vị'?

Tuần vừa rồi ông Tsvangirai đã không chịu ký vào biên bản thỏa thuận vì một số lý do.

Một trong số đó chính là tổng thống Nam Phi Thabo Mbeki, người đóng vai trò thương lượng viên chủ chốt của quốc tế về vấn đề Zimbabwe.

Đảng MDC cáo buộc ông thiên vị ông Mugabe, và ông Tsvangirai đã yêu cầu cử người khác tham gia đàm phán.

Sau đó đã có thông báo rằng một nhóm nhà ngoại giao cao cấp của LHQ, Liên đoàn Phi châu và Cộng đồng Phát triển Nam châu Phi (Sadc), sẽ giúp ông Mbeki trong các cuộc hội đàm.

Ông Tsvangirai đã hoan nghênh quyết định này, mang hy vọng là thỏa thuận cuối cùng cũng sẽ được ký kết.