Châu Âu định hướng an ninh sau Gruzia

Sau Gruzia, quan hệ Nga với châu Âu và Hoa Kỳ đang bước vào một thời kỳ mới, với nhiều câu hỏi để ngỏ.

Các tác động của chiến sự tại Gruzia lên ngoại giao quốc tế còn có các hệ luỵ lâu dài ra ngoài khu vực, kể cả với Trung Đông và Trung Quốc.

Vì sao Moscow ra tay?

Theo nhà phân tích Vladimir Socor, từ Quỹ Jamestown ở Hoa Kỳ, Nga muốn ngăn cản việc Nato nhận Gruzia làm thành viên.

Xung đột vũ trang sẽ tạo lý lẽ cho những người trong Nato vốn ủng hộ quan điểm làm thân với Nga rằng không thể nhận vào tân thành viên có các xung đột chưa giải quyết.

Theo Vladimir Socor, tăng độ căng thẳng ở Nam Ossetia và Abkhazia chính là cớ để Nga nói rằng các vấn đề an ninh của Gruzia là không bao giờ giải quyết được.

Còn Ngoại trưởng Anh David Miliband trong bài được báo Ba Lan Wyborcza đăng nói Moscow đã tự tạo một bước ngoặt trong bang giao quốc tế.

Ông Miliband nói từ trước tới nay, Nga chủ trương, giống như Trung Quốc rằng các cường quốc không can thiệp vào “tình hình nội bộ” của các quốc gia.

Từ Chechnya đến Zimbabwe, Nga giữ quan điểm như vậy và ủng hộ nghị quyếr LHQ 1808 hồi tháng 4/08 bảo đảm toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia.

Theo ông Miliband, nay Trung Quốc và các nước Không liên kết sẽ phải nhìn lại chính sách của họ sau thay đổi của Nga.

Nhìn từ nước Đức

Đức, nước thường ủng hộ Nga trong các vấn đề Đông Âu thì vẫn đang trang cãi về hướng đi ngoại giao với Moscow.

Phát biểu của Thủ tướng Angela Merkel rằng Nato cần nhận Gruzia đang khiến các giới ở Đức tranh cãi.

Gunter Hoffman trong bài đăng trên tờ Die Zeit cho rằng việc ủng hộ Tbilisi không có nghĩa là Berlin thay đổi quan hệ với Moscow.

Ông tin rằng cần “kéo Nga lại gần châu Âu” và phê phán Tổng thống Michail Saakashvili đã “mời Nga đến xâm lăng”.

Nhưng nhà phân tích khác của Đức, ông Daniel Brossler trong bài trên Suddeutsche Zeiting 20/08 lại nói Nato cần “đương đầu với Nga”.

Vai trò nước đầu đàn trong EU của Đức được Brossler đánh giá là làm tất cả để Gruzia có mặt trong Natio.

Tuy vậy, nhà bình luận này cũng cảnh báo rằng Gruzia có được vào Minh ước Bắc Đại Tây Dương hay không còn phụ thuộc vào chính thái độ của Tbilisi, và rằng ông Saakashvili cần hiểu là không thể giải quyết vấn đề bằng bạo lực.

Trong giới quan sát Đức cũng có ý kiến rằng nếu thu nhận Nam Ossetia và Abkhazia, Nga sẽ chỉ thêm gánh nặng kinh tế và tạo tiền đề ly khai cho Chechnya.

Tìm an ninh ở Trung Đông?

Cùng ngày 20/08, cơ quan truyền thông Russia Today của Nga đưa tin Ba Lan ký thỏa thuận phòng thủ tên lửa với Hoa Kỳ cùng tin rằng Syria ngỏ lời để Nga đặt hệ thống phòng thủ tên lửa tại nước họ.

Trước chuyến thăm thứ Tư đến Moscow, Tổng thống Bashar Assad nói với báo giới Nga rằng nước ông muốn triển khai hệ thống phòng thủ hỏa tiễn Iskander của Nga.

Ngỏ lời ủng hộ Nga trong chiến cuộc ở Gruzia, nay ông Assad còn nói sẵn sàng để hải quân Nga dùng cảng Tartus.

Hiện chưa rõ quan điểm của Nga ra sao trước lời mời của Syria.

Thế nhưng sự hiện diện quân sự của Nga tại Địa Trung Hải và Trung Đông nếu xảy ra chắc chắn sẽ khiến Hoa Kỳ và cả Pháp quan ngại.

Chiến lược mới nhất của Tổng thống Nicolas Sarkozy là biến vùng biển này thành môi trường kinh tế và an ninh gắn liền với EU thông qua Pháp.

Ông Sarkozy cũng đưa Pháp trở lại cơ chế quân sự Nato gần gũi hơn.