Họ cũng đặt giả thiết công trình này từng là nơi hành hương của người ốm với niềm tin rằng các hòn đá có thể chữa bệnh.

Trước đây, người ta cho rằng địa danh này là nơi thờ tổ tiên, hoặc là lịch để đánh dấu ngày đông chí, hạ chí.

Giả thiết mới

Lâu nay chưa ai giải thích được vì sao các hòn đá xanh – loại đá nhỏ hơn tạo thành vòng trong của Stonehenge – lại được vận chuyển suốt 250 cây số từ Wales đến Wiltshire, miền nam Anh quốc.

Nay các nhà khảo cổ của Đại học Bournemouth, sau thời gian khai quật từ tháng Tư, tin rằng khối đá xanh được người xưa xem là đá chữa bệnh.

	Lần đầu tiên từ 1946 mới lại có việc khai quật bên trong vòng đá

Một thông cáo của nhóm nói rằng chính sự huyền nhiệm của khối đá đã biến nó thành nơi hành hương trong thời kỳ Đồ đá Mới.

Geoffrey Wainwright, Chủ tịch Hội Khảo cổ London và là người lãnh đạo cuộc tìm kiếm, nói với BBC rằng một lý do đưa tới kết luận là nhiều ngôi mộ quanh Stonehenge cho thấy dấu hiệu chấn thương và dị dạng.

Thời gian ra đời

Cho đến nay, quan điểm chung là vòng đá đầu tiên được làm trong khoảng 2600 và 2400 năm trước Công nguyên.

Hai giáo sư Tim Darvill và Wainwrigt đã đuợc phép khai quật mẫu đất kích cỡ 2.5m x 3.5m, ở giữa hai vòng của khối sa thạch khổng lồ.

Họ tìm thấy khoảng 100 vật từ hốc đá xanh, mà hiện chôn vùi dưới công trình. 14 hiện vật sau đó được gửi đi để kiểm tra bằng phương pháp carbon hiện đại ở Đại học Oxford.

Kết quả cho thấy năm 2300 trước Công nguyên là ngày dựng hòn đá đầu tiên khả tín nhất.

Đúng hơn, kết quả ở giữa năm 2400 và 2200, nhưng 2300 trước Công nguyên được chọn làm trung bình.

Điều khiến người ta thấy bí ẩn là ngày này lại trùng với ngày chôn của “Cung thủ Amesbury”, mà hầm mộ được phát hiện cách Stonehenge ba dặm.

Một số nhà khảo cổ tin rằng thi hài của cung thủ này là chìa khóa tìm hiểu vì sao Stonehenge được xây.

Việc phân tích thi hài và hiện vật trong mộ cho thấy ông ta là người có quyền thế, giàu có, đã đi từ dãy An-pơ của châu Âu đến Salisbury mà không rõ lý do.

Giờ đây hai ông Darvill và Wainwright kết luận vị cung thủ đã tới Stonehenge để chữa bệnh vì xét nghiệm cho thấy ông ta bị thương nặng ở đầu gối và bị sâu răng.

Nhưng khi không có ngày chính xác cho Stonehenge, thậm chí ta không biết có phải ngôi đền đã tồn tại khi vị cung thủ còn sống hay không.

Thi hài của ông được xác định ở khoảng 2500 và 2300 trước Công nguyên – cùng thời gian mà vòng đá đầu tiên được dựng.

Tiếp tục tranh luận

Giáo sư Wainwright bác bỏ giả định rằng vị cung thủ đã là người xây dựng Stonehenge.

	Giáo sư Darvill và Wainwright tin rằng họ đã đúng

Nhưng giáo sư cho rằng ông ta đã đến đây để chữa bệnh.

Một chuyên gia ở Anh, tiến sĩ Andrew Fitzpatrick, nhận định đây là một kết quả “rất quan trọng”.

Ông đồng ý với giả thiết đây là trung tâm chữa bệnh, nhưng cũng không loại trừ một giả thiết khác – tức là ngôi đền là nơi gặp gỡ giữa người sống và người chết.

Ông cũng chưa tin rằng vị cung thủ Amesbury đến Stonehenge để chữa bệnh.

Theo ông, nhà cung thủ này là “một trong những người làm nghề kim loại sớm nhất và đến đây để kiếm sống”.

“Không rõ liệu ngày chôn ông ta có diễn ra trước Stonehenge hay không,” vị tiến sĩ nói.