Daniel Emery Phóng viên công nghệ, BBC News

Trị giá số dầu vận tải trên tàu Sirius Star trị giá trên 100 triệu đôla

Trong năm năm qua, con số các vụ tấn công cướp biển trên toàn thế giới đã giảm từ 452 vụ năm 2003 xuống còn 282 vụ năm 2007.

Nhưng tại ngoài khơi Somalia, câu chuyện lại hoàn toàn khác, khi các vụ tấn công hải tặc tăng 100% trong năm qua.

Tàu Sirius Star là con tàu chở dầu lớn nhất trong lịch sử bị bắt cóc, với hai triệu thùng dầu trị giá hơn 100 triệu đô-la.

Còi báo động

Nhưng ngoài việc vũ trang cho các thuỷ thủ đoàn - một động thái bị các chủ tàu và các tổ chức hàng hải tương tự chống đối - liệu có các biện pháp nào khác có thể được thay thế để giữ cho các chiếc tàu đi biển và thuỷ thủ đoàn của chúng cùng hàng hoá vận tải được an toàn?

Thiết bị âm thanh tầm dài (L-RAD) và thiết bị nghe từ tính (MAD) là các khí tài được nhiều tàu hàng hải hiện bắt đầu triển khai sử dụng. Được xếp loại như các vũ khí 'không gây chết người', các khí tài này tạo ra một chùm âm thanh có thể đi xa hơn âm thanh của một loa phát thanh thông thường.

Vahan Simidian, Tổng giám đốc điều hành của Hãng công nghệ HPV Technologies, hãng đã phát triển thiết bị MAD, lý giải vì sao thiết bị này có hiệu quả.

	Có thể ngay thấy âm thanh phát ra với thiết bị MAD cách nhiều dặm

"Nếu thuyền trưởng lo ngại về con tàu của mình, họ sẽ cho hoạt động hệ thống còi báo động trên MAD. Việc này chắc chắn sẽ thu được sự chú ý của chúng [hải tặc]. Khi đó bạn sẽ nói với hải tặc là bạn biết chúng đang ở đâu và chúng sẽ không bị ngạc nhiên."

"Nếu hải tặc tiếp tục đến gần, thuyền trưởng sẽ chuẩn bị các hành động tránh bị tấn công trong khi bật nút 'tone' - đây là một âm thanh chói tai sẽ làm khó chịu và đánh lạc hướng hải tặc," vẫn lời ông Vahan Simidian.

Gần đây các khí tài này được dùng để giáo tiếp với một kẻ có khả năng tấn công khi chiếc tàu biết được chúng đang ở đâu, nhưng các chuyên gia nói nếu bật hết công suất, thiết bị này có thể đánh ngã một người đang đứng.

Ông Simidian nói: "Tới nay, các loa âm thanh trên một tàu thương mại không có khả năng làm bị thương ai. Liệu công nghệ của chúng tôi có thể làm ai đó bị thương được không? Đương nhiên là không."

Dây thép gai

Nick Davis, một cựu hoa tiêu đang vận hành cơ quan'Giải pháp An ninh Hàng hải chống Hải tặc', một tổ chức được xây dựng nhằm giúp bảo vệ các tàu buôn hàng hải, có các nhóm ba người làm việc trên các tàu biển ở vùng Vịnh Aden.

	Các khu vực hay bị hải tặc tấn công

Ông nói các con tàu - và quan trọng hơn là các chủ tàu - cần thận trọng để giúp đỡ chính bản thân.

Nick Davis nói: "Có một số loại tàu rất dễ bị hải tặc tấn công. Cần phải đi chậm lại - chậm hơn 20 dặm/giờ - và có một phần nổi free-board (bộ phận nằm giữa mặt nước tới boong tàu) thấp.

"Đối với các loại tàu dễ bị tấn công, các biện pháp thông thường được sử dụng khi một chiếc tàu rời cảng là chăng các dây thép gai khắp xung quanh tàu, đổ đầy các thùng dùng để giữ thăng bằng, giữ cho các vòi cứu hoả ở công suất cao nhất và luôn tuần kiểm tra boong tầu."

Nick Davis nói có một thiết bị công nghệ như L-RAD hay MAD cùng với một thuỷ thủ đoàn đề phòng cao, có thể tạo ra sự khác biệt.

Một đội công tác của Nick gần đây đã giúp đẩy lui một vụ tấn công của hải tặc nhắm vào một chiếc tàu chở 8.500 tấn hoá chất.

"Nhóm công tác phát hiện ba chiếc tàu di chuyển tới với tốc độ cao - khi các tàu này lọt vào khoảng cách chừng một hải lý, tàu chở hoá chất bật hệ thống báo động hải tặc, đồng thời tăng tốc và gọi cho các lực lượng liên minh địa phương qua thiết bị VHF."

"Thiết bị L-RAD được vận hành và thủy thủ đoàn lên boong. Các hải tặc tiến gần trong vòng 400 mét và khua vũ khí lên. Tuy nhiên, chúng tối đã phát các tín hiệu cảnh cáo chói tai qua hệ thống L-RAD và cuối cùng chúng đã rút lui."

Quan sát radar

Mặc dù vậy, rất thường xuyên các thuỷ thủ đoàn phải giáng trả các kẻ đột nhập lên boong tàu.

Phương pháp quen thuộc là bật một vòi chữa cháy công suất cao và đẩy kẻ tấn công bật khỏi tàu.

Nhưng một công ty ở Hà Lan đã cho ra một giải pháp: sử dụng một hàng rào điện công suất 9.000 volt. Thiết bị 'Secure Ship' là một hệ thống hàng rào bảo vệ bằng điện bố trí xung quanh tàu, mà các nhà sản xuất nói giống như các hệ thống được sử dụng để bảo vệ các căn cứ quân sự.

	Công nghệ rađa đa chiều cho phép định vị và xác định chi tiết mục tiêu

Tuy nhiên, giám đốc Văn phòng Hàng hải Quốc tế, Cyrus Moudi nói hệ thống "Secure Ship" có các công dụng nhưng không phải là thích hợp cho mọi loại tàu.

"Hàng rào điện không thuộc loại nguy hiểm chết người và có thể dùng để ngăn cản những kẻ tấn công. Nhưng phương pháp này không hoàn toàn an toàn và bạn không thể dùng hệ thống này cho các tầu chở các hàng hoá là chất dễ cháy, nổ. Điện và chất nổ không thể kết hợp tốt với nhau," ông Moudi nói.

Có một công nghệ khác được viện đến là rađa. Một hãng phát triển công nghệ cở East Anglia đang triển khai một hệ thống không chỉ có thể giúp xác định mục tiêu mà còn nhận dạng nó.

Gordon Oswald, giám đốc công nghệ ở hãng Cambridge Consultants, hãng đang phát triển công nghệ rađa khác phẳng (holographic), cho hay ý tưởng này vẫn còn đang manh nha, song có tiềm năng trở thành một công cụ giá trị giúp cho các tàu hàng hải và thủy thủ đoàn.

"Loại rađa này quét xung quanh tàu, hơn là quét đi một chùm sóng 360 độ. Điều này có nghĩa là bạn có thể quan sát liên tục mục tiêu và có nhiều hơn các thông tin về mục tiêu này đang làm gì."

Thiết bị công nghệ 'thị giác' mới này có thể sử dụng phối hợp với một rađa thông thường. Nhưng không giống các công nghệ khác, thiết bị này có thể tạo ra một hình ảnh về mục tiêu được quan trắc, cho phép thuỷ thủ đoàn thực sự nhận diện mục tiêu trông ra sao.

Ít nhất 12 tàu - trong đó có tàu vận tải MV Faina của Ukraina, chở 33 chiếc xe tăng và thiết bị quân sự khác, bị bắt cóc vào tháng Chín - vẫn đang bị bắt giữ và trong quá trình đàm phán với khoảng 250 con tin là các thủy thủ.