18 Tháng 12 2008 - Cập nhật 13h02 GMT

Nga cải tổ quân đội theo học thuyết mới

'Học thuyết Serdukov', như cách báo chí quốc tế gọi, hoàn toàn bác bỏ cách nhìn từ thời Chiến tranh Vệ quốc vốn vẫn còn được khá đông sĩ quan cao cấp của Nga tôn sùng.

Tư duy cũ cho rằng chiến tranh nếu xảy ra sẽ là xung đội toàn diện giữa Nga và Phương Tây, điều mà Hiệp ước Varsvasa chuẩn bị thời còn Liên Xô.

Nay, theo nhận định của Ruslan Pukhov, nhà phân tích từ Trung tâm Chiến lược và Công nghệ ở Moscow, Nga sẽ tập trung xây dựng quân đội chuyên nghiệp, có sức cơ động liên binh chủng cao và luôn sẵn sàng chiến đấu.

Chiến dịch Gruzia tháng 8 vừa qua được coi như bước khai phá cho các tính toán của Bộ trưởng Serdukov, một chính trị gia dân sự.

Để phòng vệ, Nga bỏ dần cách triển khai các đại quân đoàn trên những mặt trận rộng mà trông cậy vào hệ thống phòng thủ hỏa tiễn, gồm cả tên lửa hạt nhân.

Ngoài việc hiện đại hóa các loại vũ khí, Nga cũng sẽ bỏ chế độ quân dịch và tăng cường hệ thống chỉ huy trực tiếp mà mũi nhọn sẽ là các trung sĩ chứ không phải sĩ quan cấp tá.

Số các nhân viên chuyên nghiệp về quốc phòng, công nghệ thông tin mang áo dân sự cũng sẽ tăng lên đáng kể.

Việc cắt giảm các chức vụ cao cấp, đặc biệt là hàng tướng, đã gây ra phản đối.

Vẫn theo Ruslan Pukhov, hàng nghìn sĩ quan Nga sẽ bị sa thải. Các nguồn tin Nga từ hồi tháng 6/2008 đã ước tính Nga sẽ giảm chừng 10 phần trăm quân số.

Hiện đại hóa kiểu gì?

	Tàu ngầm đã cũ của Nga tại căn cứ Novomoskovsk

Nhưng không phải ai cũng ủng hộ cách nhìn mới của Kremlin thể hiện qua cuộc cải cách quân đội này.

Theo Aleksandr Kramchykhin, một nhà bình luận Nga ủng hộ quan điểm chiến tranh trên diện rộng, phe cải cách dường như quá chú ý vào thắng lợi của chiến dịch Gruzia mà quên mất vùng Viễn Đông.

Ông cho rằng nếu xảy ra chiến tranh, chẳng hạn như vì 'mối nguy hiểm Trung Quốc' thì vùng Viễn Đông vẫn sẽ là chiến trường cho các quân đoàn lớn.

Mặt khác, chiến dịch Gruzia cũng để lộ ra yếu kém về công nghệ của Nga và thúc đẩy nhu cầu hiện đại hóa.

Vụ tai nạn tàu Kursk hồi 2000 cũng là một cú choáng váng.

Nhưng sau đó, báo chí đưa tin trong một lần tập trận năm 2004, tàu ngầm đã cũ của Nga tại căn cứ Novomoskovsk không bắn nổi ra hỏa tiễn.

Ngoài phản ứng từ cách nghĩ có từ thời Chiến tranh Lạnh và chiến thắng của trận công phá Berlin, nhiều quân nhân Nga không ưa cách tiếp cận kiểu 'doanh nhân' của Bộ trưởng Serdukov, vốn từng kinh doanh đồ gỗ.

Cải cách của vị bộ trưởng đánh thẳng vào quyền lợi của nhiều tướng lĩnh vốn không quen phải tính toán chi tiêu tiền công.

Nay, để hiện đại hóa quân đội Nga gồm chừng 1,1 triệu người, chính phủ sẽ thay đổi cách quản trị.

Trước mắt, quân đội sẽ phải bán đi nhiều địa ốc và đóng một số doanh trại.

Theo báo Nga hồi tháng 4/2008, chừng 20 khu nhà có giá của quân đội ở Moscow, St Petersburg, Kaliningrad và Vladivostock sẽ được đem bán đấu giá.

Dù phải mất vài năm mới thực hiện xong cuộc cải cách lớn nhất từ thời Stalin, chính quyền đã gửi thông điệp đến giới quân nhân bằng cách xóa sổ Sư đoàn Tamanska.

Đây là đơn vị mang danh hiệu anh hùng của thời Liên Xô, mang huân chương Tháng Mười và được coi là tinh nhuệ số một.

Chính điện Kremlin sẽ cho giảm cấp Sư đoàn 'con cưng' này xuống thành Lữ đoàn đặc biệt.

Các tướng Nga chắc sẽ phải hiểu rằng họ không còn sự lựa chọn nào khác.

Quân đội Nga có truyền thống chia sẻ quyền lực với các lãnh đạo đảng thời Liên Xô.

Nhưng như ví dụ của đơn vị tăng thuộc Sư đoàn Tamanska, vốn ủng hộ đảo chính năm 1991 để rồi phút chót chuyển sang phe Tổng thống Yeltsin, giới quân nhân Nga đã biết họ không thể tự đứng ra giành quyền lãnh đạo.