UAE còn là nơi trả lương cao cho người nước ngoài?

Đã từ lâu UAE đã được coi là điểm nóng về trả lương cao cho chuyên gia nước ngoài, nay những người ở đó nói không còn nữa.

Alison Simmonds đã phải quay về Anh tháng 3 sau 2 năm ở UAE (Các tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất).

Nhà tư vấn truyền thông này, từng đi lại vùng này một số năm, đã quyết định chuyển hẳn đến Dubai vào tháng 1/2016 để tìm ánh nắng mặt trời và một cuộc sống xã hội sôi động hơn.

Nhưng ngay cả có mối liên hệ tốt về cá nhân và chuyên môn bà vẫn phải mất hơn 12 tháng để tìm được một công việc phù hợp. Ngay cả thế, cũng chỉ là một hợp đồng 1 năm.

Mức lương của bà cao hơn ở Anh vì không phải đóng thuế nhưng vì là hợp đồng ngắn hạn nên sự an toàn là hạn chế. Bà phải trả tiền thuê nhà và ô tô hàng tháng nên tốn hơn là trả theo năm.

Tám tuần trước khi hợp đồng kết thúc, Simmonds, 45 tuổi, bắt đầu tìm một công việc mới. "Không có công việc nào với mức lương hợp lý, vì vậy tôi trở về Anh," bà nói.

"Tôi định sau này mới về, nhưng có vẻ thời gian này là không thích hợp. Rất nhiều người cũng rời đi, và rất nhiều người giỏi giang đầy kinh nghiệm đang phải thực sự vất vả để tìm công việc mới."

Lời kết thúc email có gây hiểu lầm không?

Bí quyết quản trị của Elon Musk, ông chủ Tesla

Thị trường của các chủ hãng

UAE giàu về dầu mỏ là nơi sinh sống của hàng triệu người lao động nước ngoài ở mọi cấp độ và quốc tịch, bị dụ tới đây vì được miễn thuế và có ánh nắng quanh năm.

Phần lớn họ sống ở các trung tâm buôn bán của Abu Dhabi và Dubai, Dubai là điểm du lịch lớn nổi tiếng với các khu nghỉ mát sang trọng bên bãi biển, các tòa nhà cao vút và trung tâm mua sắm hào nhoáng.

Người nước ngoài đã giúp xây dựng và làm tăng dân số UAE. Năm 1980, chỉ có một triệu người, nay đã là 9,5 triệu.

Trong nhiều năm, đất nước này được biết đến như một nơi mà các chuyên gia có thể có lương cao và các gói hợp đồng hào phóng bao gồm nhà ở, giáo dục, y tế, xe hơi và du lịch. Điều này cho phép người nước ngoài thận trọng tiết kiệm được tiền và những người khác có phong cách sống cao cấp.

Nhưng giống như những nước khác ở vùng Vịnh này, nền kinh tế UAE đã chịu áp lực đáng kể trong những năm gần đây do giá dầu giảm, dẫn đến sự sụt giảm về bất động sản và co hẹp đồng lương.

"Mặc dù sự phục hồi của giá dầu toàn cầu năm 2018, sự tăng trưởng kinh tế vẫn chỉ ở mức vừa phải," Keren Uziyel, một nhà phân tích của Thông Tin Kinh ở London, giải thích. Bà nói rằng đó là do việc cắt giảm dầu theo yêu cầu của OPEC cũng như các yếu tố địa chính trị như sự sụp đổ ngoại giao với Qatar và lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran đã ảnh hưởng đến các doanh nghiệp, đặc biệt ở Dubai.

Việc đưa ra thuế VAT 5% vào tháng 1 - một động thái của chính phủ nhằm lấp khoảng trống doanh thu từ giá dầu thấp đi - đã tạo ra một nhận thức là UAE trở thành trung tâm kinh doanh đắt đỏ hơn, Uziyel nói thêm. Việc này cũng ảnh hưởng lớn đến tiêu dùng cá nhân do chi phí cao hơn về thực phẩm, hoạt động giải trí và hàng tiêu dùng, bà nói.

Theo báo cáo của IMF thì sự tăng trưởng GDP của UAE năm 2019 được dự báo là 3,7%, nhưng theo Chỉ Số Theo Dõi Kinh Tế Dubai tháng 11 bởi ngân hàng địa phương Emirates NBD, tỷ lệ tăng trưởng khu vực tư nhân giảm xuống mức thấp nhất trong 2,5 năm và chỉ số việc làm đã giảm 2 tháng liên tiếp.

Trong một bài báo gần đây, Tạp chí Wall Street cho biết Dubai đang trải qua một cuộc giảm sút về người lao động học thức . Một nhà kinh tế địa phương cho biết ông cảm thấy đây là một việc nói quá và vẫn thấy "lạc quan một cách thận trọng", nhưng cũng công nhận nền kinh tế đang trải qua một sự "điều chỉnh" khi nó trưởng thành.

Chris Greaves, giám đốc tuyển dụng của hãng Hays, nói rằng các công ty "cực kỳ thận trọng về chi phí tại thời điểm này".

Theo báo cáo về lương và việc làm của cơ quan ông thì 1/3 các công ty được khảo sát cho biết họ đang giảm số lượng nhân viên. Hơn một nửa cho biết sẽ không tăng lương.

"Một số công ty đang cắt giảm lương để có thể duy trì được số lượng nhân viên," Greaves nói. "Cũng không phải là bất thường nếu công ty yêu cầu giảm lương trong gòi hợp đồng đang thực thi và với người đang làm việc. Rõ ràng lúc này là 'thị trường của các chủ hãng."

Có nên bám trụ công việc mình ghét?

Chút 'mánh lới' để đạt mục tiêu

Giảm lương

Rohini Gill, một đối tác trong công ty quản lý nhân sự của hãng GGC ở Dubai, cho biết thị trường việc làm ở UAE đã "thay đổi đáng kể" trong vài năm qua.

"Có một sự thay đổi cực lớn," bà nói. "UAE không còn tìm những chức vụ khó khăn như trước nữa, do vậy bạn sẽ không còn những gói hợp đồng lớn gồm cả tiền bổ sung cho học phí, bảo hiểm y tế, nhà ở, v.v. Với chi phí sinh hoạt cao ở đây, nó chẳng còn có ý nghĩa tài chính đối với nhiều người để ở lại đây nữa."

Còn cả sự cạnh tranh mạnh mẽ nữa: Theo Gill, chỉ một quảng cáo việc làm có thể nhận được tới 5.000 đơn đăng ký, với nhiều ứng viên đến từ Đông Nam Á với mức lương đề xuất thấp.

Stephanie Hughes, một chuyên gia về nội dung truyền thông ở Hartlepool- Anh, đã chuyển đến ở Dubai 4 năm trước cùng chồng làm nghề xây dựng.

"Hiện tại thị trường biến động chậm và tôi biết rất nhiều người đang rời đi vì họ không thể tìm được việc làm, hoặc ít nhất không phải những việc làm với lương mong muốn," bà (có 2 con) nói. "Tất cả các công việc mà tôi đang thấy đều có lương thấp hơn 25% đến 30% so với lương hiện tại, như thế không sống được vì còn phí nhà trường và bảo hiểm y tế phải trả.

Nó khác xa với những ngày mà UAE nổi tiếng là một điểm đến để làm giàu nhanh chóng.

Một giám đốc tiếp thị kỹ thuật số, từ chối nêu tên mình do sự nhạy cảm nghề nghiệp, nói rằng một sự điều chỉnh đối với mức lương khôi hài trong quá khứ là điều tự nhiên vì thị trường đã trưởng thành.

Nhưng ông nghĩ rằng mọi thứ đã "đi quá xa" và rằng: "Những gì các công ty muốn và những gì họ chuẩn bị để trả tiền là hai điều rất khác nhau.

Người đàn ông 45 tuổi này đã làm 6 công việc kể từ khi ông chuyển đến Dubai 10 năm trước. Hiện ông vẫn kiếm được nhiều tiền hơn khi ông ở Anh, nhưng là ít hơn so với khi đến. Ông phải mất 14 tháng thất nghiệp trước khi có được việc làm hiện tại.

"Khi đó cực kỳ khó khăn và tiền tiết kiệm của tôi bị lẹm đi một khoản lớn," ông nói. Vợ ông cũng bị thôi việc sau khi nghỉ sinh, làm tăng thêm áp lực.

Trở về nước mình không phải lúc nào cũng là một lựa chọn với những người định ở hẳn Dubai- họ có thể không có nhà, không tiền di chuyển hoặc không nơi học cho con cái.

"Nếu bạn đã ở đây một thời gian, bạn cần có một chiến lược rút lui," ông nói. "Nó làm bạn suy kiệt về tình cảm."

Nhân công rẻ hơn?

Filipina Hannah Zarah Bhatti đến Dubai 3 năm trước để thăm mẹ làm việc tại UAE gần 30 năm, và tìm được một công việc truyền thông xã hội cho một hãng thời trang bán lẻ.

Cô gái 28 tuổi có bằng đại học này hiện làm tiếp thị cho một thương hiệu khách sạn lớn.

Cô kiếm được 10.000 AED mỗi tháng (khoảng 2.720 đô la), nhiều gấp 3 lần số tiền nếu cô làm ở Philippines.

Một số người nước ngoài phương Tây coi những người lao động như Bhatti là mối đe dọa vì họ sẵn sàng chấp nhận mức lương thấp hơn. Bản thân Bhatti nói cô nghĩ rằng cô kiếm được ít tiền hơn các đồng nghiệp quốc tịch khác.

Gill nói rằng bà gặp những người Ấn Độ có bằng MBA sẵn sàng làm trợ lý tài chính với 7.000 AED mỗi tháng (1.900 đô la), là những công việc trước đây người châu Âu làm, đôi khi không có bằng cấp, với tiền gấp đôi.

Bhatti tin rằng quốc tịch của cô khiến cô được tìm kiếm hơn bởi những những chủ hãng muốn giảm chi phí nhưng cảm thấy sự bất công khi bị lương thấp chỉ vì màu của hộ chiếu.

"Tôi rất vui khi có một công việc nhưng cuộc sống ở đây đắt đỏ và tôi không thể gửi được nhiều tiền về cho gia đình," cô nói. "Trở về nhà cũng không phải là một lựa chọn," vì lương thấp và những khó khăn về kinh tế và xã hội khác.

Greaves nói rằng mặc dù tiền lương đang giảm, ông tin rằng nó vẫn cao hơn ở các thị trường ở nhà, như ở Anh, Châu Âu, Úc và Mỹ, và đặc biệt nó là lương miễn thuế.

"UAE vẫn là một nơi hấp dẫn để làm việc, ngay cả khi các công ty không trả cho các gói hợp đồng tăng cao," ông nói. "Chúng tôi vẫn đang nhận được hàng ngàn đơn, vì vậy sự hấp dẫn chắc chắn là vẫn còn."

Đây không phải là lần đầu tiên nền kinh tế UAE chao đảo. Năm 2009, Dubai là một trong những nạn nhân lớn nhất của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Thị trường trước đây bùng nổ đột nhiên bị phá sản, trước khi xây dựng lại và sửa chữa những điều thái quá bằng luật pháp chặt chẽ hơn.

Để đối phó với sự suy giảm kinh tế mới nhất này, chính phủ đã tiết lộ một số biện pháp kích thích với trị giá vượt quá 13 tỷ USD. Các chính sách mới bao gồm: mở ra một số ngành kinh doanh nhất định với 100% sở hữu nước ngoài; chế độ thị thực linh hoạt hơn; và cắt bỏ phí đăng ký kinh doanh và các chi phí hành chính khác.

Những bước này sẽ làm cho nó thành nơi hấp dẫn hơn để kinh doanh và giúp các công ty duy trì - hoặc thậm chí mở rộng - số lượng nhân viên. Tuy nhiên, thị trường việc làm dự kiến vẫn có khả năng cạnh tranh ghê gớm.

"Bạn cần phải làm việc ở nước mình trước khi có một công việc ở đây," ông nói. "Đây là nơi rất đắt đỏ và chúng tôi đã biết có những người đến đây để dành dụm được tiền nhưng lại ăn vào tiền tiết kiệm của mình chỉ vì phải trang trải những chi tiêu ở đây."

Trở lại nước Anh, Simmonds rất biết ơn về thời gian ở UAE, nhưng nhanh chóng cảnh báo những người khác không nên mạo hiểm quá nhiều cho một việc làm ở đó. "Tôi sẽ không khuyên một ai ra nước ngoài tìm việc mà không có một khoản tài chính đáng kể dự phòng vì bạn sẽ nhanh chóng mắc nợ ngay."

"Những ngày mà những con đường ở Dubai được lát vàng đã qua khi tôi đến vào năm 2016, nhưng bây giờ tôi có thể nói rằng vàng đã thực sự mất hút sau chân trời, không thấy đâu nữa.

Bài tiếng Anh trên BBC Capital