Đời sống công sở sau đại dịch Covid-19

Chúng ta đang bước vào năm thứ ba của đại dịch toàn cầu vốn đã đem đến những thay đổi chưa từng có cho công việc.

Bất chấp hy vọng của nhiều công ty cần người, việc trở lại công sở toàn thời gian có vẻ rất không thực tế khi biến thể Omicron một lần nữa đẩy lùi kế hoạch trở lại cơ quan đối với hàng triệu người đi làm.

Và, với cách thị trường lao động hiện tại chuyển quyền lực sang nhân viên, cấu trúc công việc trước đại dịch có thể sẽ trở thành quá khứ.

Cách thoát khỏi tâm lý lo lắng, tiêu cực

Khi nhân viên dám nổi cơn thịnh nộ, mắng sếp và bỏ đi

Đau đầu với những 'đồng đội' vừa là bạn vừa là thù

Bất chấp tất cả những điều có vẻ chắc chắn, vẫn còn rất nhiều điều chúng ta không biết về môi trường làm việc của chúng ta sẽ phát triển như thế nào vào năm 2022.

Thời điểm này năm ngoái, nhiều người kỳ vọng năm 2021 sẽ mang lại một mức độ ổn định, thậm chí có thể là triển khai suôn sẻ kiểu làm việc kết hợp. Sự xuất hiện các biến thể mới đã ngưng lại điều này - và cũng có thể tiếp tục như vậy trong những tháng tới.

Trong bối cảnh thay đổi liên tục, khó để xác định chúng ta sẽ như thế nào trong 12 tháng tới. Nhưng các chuyên gia việc làm và công sở đã xác định vài xu hướng hình thành cách chúng ta sẽ làm việc trong năm tới và có thể chỉ là một cửa sổ nhìn vào tương lai cuộc sống văn phòng.

Tuần làm việc ngắn hơn

Lời kêu gọi tuần làm việc ngắn hơn và giờ làm việc rút gọn đã có được xung lực trên toàn cầu, với các công ty và toàn bộ các chính phủ đang tìm hiểu lựa chọn này.

Cần phải thay đổi cấu trúc khi chúng ta làm việc, Abigail Marks, giáo sư về tương lai công việc tại Trường Kinh doanh Đại học Newcastle, Anh, cho biết.

Tuần làm việc từ 9 đến 5h mỗi ngày, 40 giờ một tuần ra đời trong Cách mạng Công nghiệp - lần cuối công việc thay đổi đáng kể - không còn bền vững, bà nói, do "tốc độ làm việc ngày càng tăng nhờ vào phần mềm hội nghị truyền hình và sự có mặt trên mạng liên tục".

Marks nói thêm: "Các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp nóng lòng tìm hiểu các biện pháp 'giảm thiểu' tình trạng nhân viên bị gánh nặng quá mức, trong khi hy vọng vẫn giữ cho năng suất gia tăng. Giải pháp liên tục được đề cập là tuần làm việc 4 ngày." Và giờ làm việc cô đọng có thể là sức khỏe tinh thần và cân bằng cuộc sống công việc tốt hơn cho nhiều người.

Mặc dù có vẻ như có hy vọng tuần làm việc bốn ngày sẽ có được sự hồ hởi vào năm 2022, Marks nói, các biện pháp như thế này không phải là liều thuốc tiên cho tất cả nhân viên.

Thay vào đó, bà lưu ý chuyển sang tuần làm việc ngắn hơn có thể chỉ làm lợi một số nhân viên nào đó.

"Tuần 4 ngày có thể ưu ái một nhóm nhỏ nhân viên cổ cồn trắng, nhưng không có lợi cho nhiều công nhân lương thấp, trình độ thấp, những người không có đảm bảo hợp đồng cũng như hỗ trợ tài chính để làm việc tuần 4 ngày," Marks nói. Chẳng hạn như nhân viên IT hay những người làm theo giờ, vốn không thể giảm giờ làm.

Biết lấy lòng người khác là chìa khóa để thăng tiến?

Đại dịch là cơ hội tốt để dứt bỏ một số bạn bè?

Vì sao thiên hạ dễ ngờ vực 'người tử tế'?

Marks là một trong các chuyên gia nói cân bằng khoảng cách giữa những ai tận dụng được sự linh hoạt và những ai không thể - nhất là khi các lời kêu gọi tăng linh hoạt và tuần làm việc ngắn ngày càng trở nên mạnh mẽ - sẽ là thách thức vào năm 2022.

"Năm nay, chia rẽ trong xã hội có thể sâu sắc hơn nữa," bà nói thêm. "Các nhân viên được săn đón, chẳng hạn chuyên gia dữ liệu và những người được chính phủ hỗ trợ, bao gồm viên chức cấp cao, có thể giảm giờ làm - những người còn lại trong chúng ta vẫn bị quá tải."

Quyền lợi đặc thù có thể là sức hút chính

"Quý vị còn nhớ sự thiếu hụt lao động và khó khăn tuyển dụng của năm 2021 không? Chúng sẽ còn tiếp diễn đến năm 2022," Alison Sullivan, quản lý cấp cao về truyền thông doanh nghiệp của trang web tuyển dụng Glassdoor, cho biết. "Đó là vì các nhân tố gây ra sự thiếu hụt này vẫn còn đó - đại dịch, những người về hưu, các phụ huynh phải ở nhà và nhu cầu khách hàng ngày càng tăng mà các công ty phải theo kịp."

Điều này có nghĩa là các nhà tuyển dụng có thể cần có một chiến thuật khác để tuyển người - và giữ họ ở lại - so với trước.

Anthony Klotz, phó giáo sư quản lý tại Đại học Texas A&M, Mỹ, người đã đặt ra thuật ngữ 'great resignation' (nghĩa là 'đại khủng hoảng lao động do tình trạng bỏ việc ồ ạt'), cho biết cá nhân hóa công việc có thể là chìa khóa giúp cho người lao động hài lòng và giữ chân họ - trong năm nay.

"Vào năm 2022, chúng ta sẽ thấy các công ty đáp ứng nhiều hơn nhu cầu và mong muốn của nhân viên để gắn bó hơn với nhân viên hiện tại và thu hút những người có thành tích tốt nhất từ các công ty khác," Klotz nói.

Đó không chỉ là cảm giác kinh doanh tốt - tính linh hoạt và việc được đáp ứng nhu cầu đang trở thành quyền lợi mà người lao động mong đợi từ công ty.

"Sự mất cân bằng giữa cung và cầu trong lĩnh vực lao động có nghĩa là nhân viên và người tìm việc có thế hơn trong việc đòi hỏi nhiều hơn," Sullivan từ Glassdoor nói.

Do đó, các công ty sẽ tung ra nhiều "chiến thuật cá nhân hóa hơn để quản lý nhân viên", Klotz nói.

"Thay vì các chương trình phát triển đại trà, các công ty bắt đầu đầu tư thời gian và nguồn lực để cùng vẽ ra con đường sự nghiệp với mỗi nhân viên."

Sullivan cũng dẫn ra việc tăng lương, hỗ trợ khoản vay sinh viên và cho hưởng chế độ nghỉ đẻ dài hơn là những quyền lợi tiềm năng các công ty có thể đưa ra để thu hút nhân tài hàng đầu vào năm 2022.

Một việc cá nhân hóa quan trọng khác có thể là ưu tiên sức khỏe tâm thần của cá nhân nhân viên. Suy cho cùng, trong bối cảnh kiệt sức và chán nản, nhiều nhân viên nói thế là đủ, và bỏ việc (hoặc ít nhất là tính bỏ việc). "Ngay cả pháo đài văn hóa hối hả như Phố Wall cũng tham gia và cho nhân viên nghỉ phép," Klotz nói.

Nhân viên sẽ không trở lại chốn cũ

Khi một số nhân viên cuối cùng cũng trở lại công sở - cho dù vào năm 2022 hay thời gian muộn hơn thế - họ sẽ thấy cách bố trí và chức năng nơi công sở hoàn toàn khác trước.

Nicholas Bloom, giáo sư kinh tế tại Đại học Stanford, Mỹ, cho biết các công ty sẽ sắp xếp lại không gian trong năm nay để đáp ứng nhu cầu của cách làm việc hỗn hợp và tính đến cách mọi người thực sự muốn làm việc thế nào khi trở lại làm việc tập trung cùng nhau: hợp tác.

Bloom, vốn đã nghiên cứu tương lai công sở trong nhiều năm, cho biết việc chuyển đổi trở lại thời làm việc trong công sở đến nay vẫn còn nhiều lúng túng.

Ông cho biết ông đã nghe 'những chuyện kinh hoàng' từ các nhân viên mà công ty gọi họ trở lại làm việc - chẳng hạn ngồi trong văn phòng trống một nửa, tham dự cuộc gọi Zoom hệt như khi họ làm việc ở nhà.

Nói cách khác, công sở trước đại dịch không hoạt động như cách nhân viên muốn vào năm 2022.

Do một số công ty đã đưa ra các mô hình hỗn hợp để cho một số nhân viên vào sở cùng một ngày mỗi tuần, Bloom nói phối hợp sẽ chủ đề chính trong năm nay và nhiều công sở sẽ có những thay đổi bố cục vĩnh viễn cho việc này.

"Các văn phòng điều hành theo phong cách cũ sẽ biến mất," Bloom nói. "Phòng họp, những khoang cách âm dùng để gọi video, và cách sắp xếp chỗ ngồi làm việc trong không gian mở sẽ thay thế."

Học cách tái hòa nhập sau nhiều ngày cách ly, phong tỏa

Thời dịch Covid: Vì sao chúng ta sợ mà vẫn tìm đọc tin xấu?

Nhân viên "không thích ngồi kín đặc", ông nói thêm, và muốn thang máy, văn phòng, nhà vệ sinh không bị chật chội.

"Các công ty đang định hình lại văn phòng để tạo không gian xã hội cho nhân viên sáng tạo. Họ muốn tạo điều kiện cho các cuộc họp, tương tác ngẫu nhiên và các cuộc gọi Zoom thi thoảng."

Tuy nhiên, một điều có thể không thay đổi như trông đợi, đó là độ rộng rãi thực tế của văn phòng.

Mặc dù nhiều người dự đoán đầu đại dịch các văn phòng sẽ lược bỏ những cơ sở ở trung tâm đắt tiền, nhưng Bloom nói rằng "không gian văn phòng không bị thu hẹp, mà được thay đổi".

Mặc dù ông dự đoán làm việc từ xa nghĩa là ngày làm việc ít hơn 30% so với trước đại dịch, "các công ty chỉ cắt giảm trung bình 5% không gian", ông nói.

Bởi tiền thuê vẫn cao ngất ngưởng ở các trung tâm thành phố vắng vẻ, nên các công ty vẫn muốn nhân viên tận dụng các tòa nhà đó, nhất là khi công việc hỗn hợp có thể sẽ thống trị năm 2022. "Không thể thu hẹp văn phòng," Bloom nói, ngay cả sau tất cả những bất ổn mà công việc chúng ta trải qua trong 2 năm qua.

Tiếp tục khám phá những điều chưa biết

Bất chấp tất cả dự đoán tốt nhất của mình, chúng ta vẫn không biết những gì chúng ta không biết.

Nhiều nhà phân tích đã dự đoán phong trào trở lại văn phòng trước hè năm 2021, khi vaccine trở nên phổ biến rộng rãi - nhưng mục tiêu đó tiếp tục lui lại.

Các biến thể như Delta kéo dài quan tâm về sức khỏe cộng đồng và làm việc từ xa không kết thúc. Họp qua Zoom vẫn là chuyện hàng ngày cho hàng triệu nhân viên toàn cầu.

"Chúng ta nên học được một điều quan trọng trong 2 năm qua: ngừng tìm kiếm quả cầu đoán trước tương lai," Kanina Blanchard, phó giáo sư quản lý tại Đại học Western ở Ontario, Canada, cho biết.

Trong khi một số bước tiến dường như đang đưa chúng ta trở lại trạng thái bình thường trước đại dịch - chẳng hạn vaccine, thuốc trị Covid-19 mới và thời gian cách ly bắt buộc ngắn hơn khiến nhân viên trở lại làm việc nhanh hơn - chúng ta đều hiểu rõ mọi thứ hơn thay vì chỉ mường tượng ra xem tương lai sẽ như thế nào.

Đó là lý do các chuyên gia nói rằng tốt nhất là giữ kỳ vọng thấp cho năm 2022 - ngay cả khi chúng ta tiếp tục tiến tới bất cứ điều gì chúng ta cho là 'bình thường'.

"Chúng ta phải làm điều này mặc dù thiếu nhất quán và thiếu sự dự đoán," Blanchard nói. "Chúng ta biết rằng chúng ta sẽ bắt đầu, tạm dừng và khởi động lại."

Những gì chúng ta biết, bà nói, sẽ là y tế công cộng sẽ tiếp tục chi phối các mối quan tâm vào năm 2022. Và có một điều khác nữa: "Chúng ta biết cuộc sống sẽ đảo lộn và điên rồ."

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Worklife.