Từ Mỹ, Cựu Đại sứ Ted Osius nói về 'hòa giải Mỹ-Việt'

Trong bài giảng mới đây tại The Elliott School of International Affairs, Cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius đã nhìn lại lịch sử quan hệ Mỹ-Việt và ảnh hưởng của nó đối với các nhà ngoại giao Mỹ.

Đây là một sự kiện thường niên quy tụ những chuyên gia chính sách đối ngoại 'nổi bật', theo GWHatchet.

Trong bài phát biểu, ông Osius bàn về cuốn sách mới xuất bản của ông về Việt Nam có tựa đề 'Nothing is Impossible'.

Ông Osius giải thích cách Hoa Kỳ hòa giải với Việt Nam sau chiến tranh, điều đã hình thành kinh nghiệm của ông trong lĩnh vực ngoại giao - một lĩnh vực mà sự hợp tác giúp xây dựng lòng tin cần thiết cho các mối quan hệ bền chặt.

Tiết lộ thú vị về Việt Nam trong hồi ký Đại sứ Mỹ Ted Osius

Phán quyết từ LHQ về trường hợp nhà hoạt động Phạm Đoan Trang

Quá khứ gia đình thuyền nhân từ Sài Gòn giúp gì vợ ông chủ Facebook?

Ông cho biết kinh nghiệm của ông ở Việt Nam với tư cách là một nhân viên ngoại giao và sau đó là đại sứ Hoa Kỳ sau chiến tranh cho thấy sự hợp tác và lòng tin đã đặt nền tảng cho sự hòa giải của Mỹ với Việt Nam như thế nào.

Theo ông thì "trong khi mọi người nghĩ rằng ngoại giao là tiền bạc và quyền lực, thì sự tin tưởng và hợp tác cũng phải kết hợp với nhau để tạo ra mối quan hệ đối tác giữa các quốc gia".

"Hòa giải là về con người, vì vậy cuốn sách là những câu chuyện về những người mà tôi nghĩ đã rất dũng cảm ở phía Mỹ và phía Việt Nam trong việc mang lại hòa giải".

Cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam nói đêm khi cựu chiến binh chiến tranh Việt Nam và sau này là Thượng nghị sỹ Mỹ John Kerry và John McCain gặp nhau trên chuyến bay đến Kuwait năm 1991 có ý nghĩa quan trọng đối với việc hòa giải sau chiến tranh vì nó khởi đầu cuộc trò chuyện về mối quan hệ chiến lược của Mỹ với Việt Nam.

"Ông Kerry và ông McCain đã trở thành bạn bè trong suốt chuyến bay mặc dù họ là đối thủ chính trị và có quan điểm trái ngược nhau về Chiến tranh Việt Nam", ông Osius nói.

Theo Ted Osius, mối quan hệ hợp tác đã khiến Kerry và McCain thành lập Ủy ban Tù nhân Chiến tranh và Người mất tích để thông báo cho công chúng Mỹ rằng người Việt Nam không giam giữ lính Mỹ làm tù nhân - một vấn đề trước đây đã khiến Mỹ đình trệ hòa giải với Việt Nam.

"Những gì họ phát hiện ra khi làm việc với người Việt Nam trong thời gian này là người Việt Nam sẽ hoàn toàn hợp tác. Họ muốn có một mối quan hệ bình thường với Hoa Kỳ".

Ông Osius cho biết Nhà Trắng không có đủ cố vấn chuyên môn trong Chiến tranh Việt Nam vì Chủ nghĩa McCarthy (McCarthysim) đã thanh trừng các chuyên gia Bộ Ngoại giao Mỹ ở Đông Á.

Ông nói rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh thực sự đã được truyền cảm hứng từ những lý tưởng của cách mạng Mỹ khi tuyên bố Việt Nam độc lập, và Việt Nam có thể là đồng minh với Mỹ để chống lại Trung Quốc.

"Thách thức tồn tại số một đối với người Việt Nam trong suốt lịch sử của họ là Trung Quốc. Không phải Pháp. Không phải Hoa Kỳ", theo Ted Osius.

Osius cho biết ông ủng hộ việc Tổng Bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến thăm Mỹ vào năm 2015 - một trong những thành tựu quan trọng nhất của ông với tư cách là một nhà ngoại giao.

Theo cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam thì chuyến thăm đã khuyến khích Việt Nam thông qua các quyền của người lao động, thành lập Đại học Fulbright, và tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương - một hiệp định thương mại giữa Hoa Kỳ, Việt Nam và 10 quốc gia khác dọc theo Vành đai Thái Bình Dương mà cựu Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi năm 2017.

Osius nói nhiều quan chức Nhà Trắng phản đối chuyến thăm, nhưng nếu nó không diễn ra, Việt Nam sẽ không hợp tác với Hoa Kỳ về các vấn đề thương mại, an ninh, môi trường hoặc y tế.

"Trong DNA của một nhà ngoại giao không nhất thiết phải luôn chấp nhận rủi ro. Bài học của tôi đôi khi rất đáng giá khi mạo hiểm", ông Osius nói thêm.

Ông Osius kể lại người dân Việt Nam gọi ông là "đại sứ của nhân dân" khi ông ở Việt Nam vì ông luôn cống hiến cho hoạt động ngoại giao công chúng.

Một câu chuyện được ông chia sẻ. Khi đạp xe ở Việt Nam, ông gặp một người phụ nữ mất gia đình và bạn bè trong chiến tranh. Bà ấy đã đối xử với ông như người trong gia đình, thay thù hận vì ông là người Mỹ, là ví dụ điển hình cho sự tiến bộ của mối quan hệ hai nước.

"Đó là sự sẵn sàng hướng về phía trước, nhìn về phía trước và bỏ lại quá khứ sau lưng. Chúng tôi gặp khó khăn hơn nhiều so với người Việt Nam để có thể bỏ lại quá khứ phía sau", Ted Osius chia sẻ.

Những tiết lộ thú vị khác về Việt Nam

Trong cuốn hồi ký Nothing is Impossible. cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius cũng có những tiết lộ thú vị khác về Việt Nam.

Theo Osius, việc trở thành đại sứ khi là một nhân viên ngoại giao công khai đồng tính 'là một điều khó tưởng tượng'.

Ông kể về việc Thượng nghị sỹ McCain đề nghị 'làm sạch' bức phù điêu dựng ở hồ Trúc Bạch, Hà Nội, cạnh nơi mà McCain đã rơi xuống tháng 10/1967, vì nó 'khá bẩn'.

Trong cuốn hồi ký, Ted Osius cũng kể về việc ông Nguyễn Phú Trọng, sau khi tiếp tục tái đắc cử tại Đại hội 12/2016, "bắt đầu loại khỏi đảng bất kỳ ai mà ông xem là quá trung thành với ông Dũng."

Nhận xét về hồi ký của Ted Osius, cựu ngoại trưởng Mỹ Madeleine K. Albright nói đây là "một cuốn hồi ký hấp dẫn của một trong những nhà ngoại giao giỏi nhất của Hoa Kỳ".