Việt Nam: Thầy Đỗ Việt Khoa nói nên 'giảm tải học tập' sau các vụ học sinh tự tử

Áp lực học tập được một số nhà quan sát cho rằng đã góp phần dẫn đến tình trạng khủng hoảng tâm lý, và gián tiếp làm một số học sinh Việt Nam tự vẫn.

Tình trạng học ngày, học đêm, học thêm, rồi bị thúc ép liên tục khiến cho nhiều học sinh Việt Nam không còn thời gian giải trí, được xem là kiệt sức và cảm giác cô đơn đã được đề cập nhiều trên truyền thông.

Theo báo chí nước này, chỉ từ tháng 2/2022 đến nay, cả nước có ít nhất bốn học sinh tự tử.

Liên tiếp trong mấy ngày 30/3, 1/4 và 6/4 vừa qua đã có ba học sinh tự vẫn ở Bắc Ninh, Hà Nội và Thanh Hóa.

Học để làm gì, học những gì và học như thế nào là chủ đề gây tranh cãi. Có ý kiến trên mạng xã hội cho rằng Việt Nam nên bỏ khẩu hiệu "Học, học nữa, học mãi".

Trả lời BBC News Tiếng Việt, thầy Đỗ Việt Khoa, giáo viên Trường THPT Thường Tín, Hà Nội nói đến các áp lực khác nhau mà học sinh ở Việt Nam đang phải đón nhận.

Thầy Đỗ Việt Khoa: Áp lực lên học sinh có thể đến từ nhiều phía. Học sinh phải học ngày học đêm thường là học các môn như toán, lý, hóa, sinh, ngoại ngữ… Đặc biệt môn toán có chương trình rất nặng mà thời lượng lại ít, không đủ để rèn luyện bài tập.

Học sinh học trường chuyên thường chịu áp lực rất lớn do cách dạy và học ở đó. Các em phải học gấp nhiều lần học sinh các trường khác. Có em cho tôi biết là phải học xong quyển sách giáo khoa toán trong 3 - 4 tuần.

Lại có những giáo viên gây áp lực rất lớn bằng cách giao rất nhiều bài tập về nhà, chiếm hết cả thời gian nghỉ ngơi của học sinh. Họ coi môn của họ là nhất mà quên đi rằng học sinh phải học 13 môn.

Bộ Giáo dục Đào tạo cấm giao bài tập về nhà đối với bậc tiểu học, nhưng có nhiều giáo viên tiểu học cứ giao nhiều bài tập. Nhất là môn toán, giáo viên thường đưa những bài toán rất khó bắt trẻ phải học, thay vì chỉ cần rèn cho nhuần nhuyễn những bài tập cơ bản.

Điều ấy làm cho trẻ sợ học những môn đó. Cả hai đứa con của tôi khi học tiểu học đều phải làm nhiều bài toán rất khó không có trong sách giáo khoa.

Có những trường đại học thi tuyển sinh phải có điểm ba môn trên 9 điểm mới đỗ như Đại học Y Hà Nội chẳng hạn. Không biết phương Tây tuyển sinh viên ngành y có giống Việt Nam - Cứ phải thi ba môn toán, hóa, sinh đạt 9 - 10 điểm may ra mới đỗ.

Tự sự về ý định tự sát của một cựu học sinh trường Amsterdam ở Hà Nội

Bé lớp 6 nhảy lầu ở Hà Nội: Áp lực học tập và trách nhiệm người lớn?

Con cái định hình cuộc sống cha mẹ như thế nào

Vì sao nam chết vì tự tử nhiều hơn nữ

BBC: Thầy có nói áp lực với học sinh đến từ nhiều phía. Phải chăng ngoài áp lực từ trường học, thày muốn đề cập tới những áp lựctừ phía khác?

Thầy Đỗ Việt Khoa: Rất nhiều gia đình ép uổng con cái phải học theo ý muốn của cha mẹ: Bằng mọi giá, thậm chí chạy chọt để ép con phải học trường chuyên này, lớp chọn kia, phải đạt học sinh giỏi, phải được tuyển thẳng đại học… để cha mẹ tự hào có cái mà khoe với mọi người.

Có học sinh học trường chuyên, có ông bà cha mẹ đều là bác sĩ thì gia đình bắt em phải học rất nhiều, thi học sinh giỏi Quốc gia đạt giải để được tuyển thẳng Đại học y.

Đây là áp lực chính khiến cho trẻ tự tử như vừa xảy ra. Thay vì vừa động viên con cố gắng, vừa dỗ dành tâm sự, không ít cha mẹ chửi bới nhục mạ con ép con học, hoặc khi thấy con thất bại. Họ quên đi quyền được nghỉ ngơi vui chơi của trẻ.

BBC: Thưa thày, nhà trường và giáo viên nên làm những gì để giảm áp lực học tập cho học sinh?

Thầy Đỗ Việt Khoa: Nhà trường và giáo viên nên quan tâm đến áp lực học của trẻ. Phải luôn nhớ rằng các em học sinh phổ thông đang phải học 13 môn trong khi mỗi thầy cô chỉ dạy một môn. Đừng ra bài quá khó không cần thiết. Đặc biệt ở bậc tiểu học cần kiên quyết cấm giao bài tập về nhà, cấm dạy những bài toán khó ngoài sách giáo khoa.

Hãy luôn yêu thương, động viên trẻ. Cấm buông lời mạt sát trẻ. Khi trẻ đang bị áp lực cần tìm hiểu, tư vấn và giúp các em thoát khỏi tâm trạng u buồn. Mỗi ngày đến trường là 1 niềm vui. Hãy để cho trẻ được vui. Học để sống chứ không phải học nhồi nhét để khổ sở.

BBC: Thưa thầy, những môn học nào cần phải giảm tải trước tiên, giảm những nội dung gì và vì sao?

Thầy Đỗ Việt Khoa: Giảm tải chương trình nên thực hiện ở tất cả các môn, và phải giảm tải hơn nữa. Những chương bài không cần thiết nên bỏ.

Trước mắt môn toán nên giảm tải thật mạnh. Có người muốn bỏ hẳn nguyên hàm, tích phân khỏi chương trình phổ thông vì nó quá nặng và ít ứng dụng ở phổ thông. Ba đường Conic chỉ cần giới thiệu chứ đừng đi sâu như hiện nay.

BBC: Có ý kiến cho rằng khi xảy ra những vấn đề ảnh hưởng đến thành tích, một số trường thường tìm cách lảng tránh không muốn đề cập, chịu trách nhiệm với học sinh. Nhận định của thày về việc này như thế nào?

Thầy Đỗ Việt Khoa:Chuyện che giấu những việc làm sai, những sự cố là rất phổ biến. Đặc biệt trước kia là tình trạng gian lận quay cóp, cấy điểm giả trong các kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia. Tôi từng phanh phui nhiều vụ nhưng mãi vẫn không xử lý hết căn bệnh này.

Khi có sự cố xảy ra như đánh nhau, chết người... nhà trường và lãnh đạo cấp trên thường che giấu, thậm chí có nơi còn phủi trách nhiệm cho là không biết, là do xảy ra ngoài nhà trường… Căn bệnh tốt khoe xấu che đó thôi.

Sáu ngày kể từ sau những cái chết thương tâm nêu trên, sử dụng công cụ tìm kiếm của Google, của trang Giáo dục và Thời đại và trang giaoduc.net chúng tôi không thấy bài nào liên quan đến cái chết của hai học sinh ở Bắc Ninh, Hà Nội.

Việc tìm đến sự giải thoát bằng cách tự vẫn của học sinh đã gây xúc động sâu sắc, chắc sẽ còn có nhiều người bàn cãi. Nhưng có lẽ giảm khối lượng bài vở, cũng như lắng nghe và che chở cho tất cả học sinh cần được thực hiện càng sớm càng tốt.