VN: Quốc tế kêu gọi trả tự do Phạm Đoan Trang trước lo ngại 'tình trạng sức khỏe nghiêm trọng'

Chụp lại video, Phạm Đoan Trang: 'Tôi chưa bao giờ ân hận vì đã về Việt Nam'

Trước phiên phúc thẩm, nhiều tổ chức quốc tế đã kêu gọi phóng thích nhà báo, nhà hoạt động Phạm Đoan Trang ngay lập tức, đồng thời bày tỏ lo ngại về tình trạng sức khỏe của bà trong tù.

Trả lời BBC News Tiếng Việt, luật sư Đặng Đình Mạnh - một trong những người tham gia bào chữa cho bà Trang - nhận định rằng phiên phúc thẩm tới đây của bà Trang khả năng cao sẽ y án. Phiên tòa sẽ có chung một kết cục như phiên xử của các nhà hoạt động như Lê Dũng Vova, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm chỉ trước đó một tuần.

Tại phiên sơ thẩm hồi 14/12/2021, tòa tuyên nhà báo Phạm Đoan Trang chín năm tù về tội "tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", quy định tại điều 88 Bộ luật Hình sự 1999.

Tổ chức quốc tế kêu gọi trả tự do cho bà Trang

Tổ chức Văn bút (PEN)Mỹ hôm 22/8 đã kêu gọi Việt Nam ngay lập tức hủy bỏ bản án chín năm tù đối với nhà báo, nhà hoạt động nhân quyền Phạm Đoan Trang và trả tự do cho bà vô điều kiện.

Bà Liesl Gerntholtz, giám đốc của Trung tâm Tự do Viết PEN/Barbey nói trong thông cáo:

"Việc bỏ tù oan bà Phạm Đoan Trang với tội danh tuyên truyền chống nhà nước, thật không may, lại là một ví dụ nữa về việc chính phủ Việt Nam đàn áp các nhà báo và những người bảo vệ nhân quyền nhằm loại bỏ bất đồng chính kiến và dập tắt tiếng nói của các cuộc tranh luận chính trị,"

"Chín năm tù đối với bà Trang là sự vi phạm nghiêm trọng quyền biểu đạt cơ bản, chiếu theo luật pháp quốc tế. Bà Trang phải được trả tự do vô điều kiện và ngay lập tức do tình trạng sức khỏe nghiêm trọng của bà ấy - hệ quả của việc bị bỏ bê chăm sóc y tế trong thời gian bị giam giữ," đại diện PEN nhấn mạnh.

Nguồn hình ảnh, VnExpress

Chụp lại hình ảnh, Bà Phạm Đoan Trang tại phiên tòa 14/12/2021 (ảnh chụp qua màn hình)

Trước đó, ngày 16/8, Uỷ ban Bảo vệ Ký giả (CPJ) cũng kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà báo Phạm Đoan Trang, trong bối cảnh phiên toà phúc thẩm xét xử nữ nhà báo sắp sửa diễn ra.

Shawn Crispin, đại diện cấp cao Đông Nam Á của CPJ cho biết trong thông cáo: "Các nhà chức trách Việt Nam không nên bác bỏ kháng cáo của nhà báo Phạm Đoan Trang đối với bản án chín năm tù được tuyên vào tháng 12 năm ngoái và hãy trả tự do cho bà mà không có các điều khoản hoặc điều kiện ảnh hưởng đến khả năng làm việc của một nhà báo".

"Việt Nam càng sớm thả tất cả các nhà báo mà họ giam giữ một cách bất công sau song sắt, thì nước này càng sớm được coi trọng với tư cách là một nhân tố toàn cầu có trách nhiệm".

Ngoài ra, CPJ còn cho biết rằng bà Trang nằm trong số ít nhất 23 nhà báo Việt Nam bị giam bỏ tù vì làm công việc của nhà báo, vào thời điểm điều tra dân số năm 2021 của CPJ.

Trả lời phỏng vấn của BBC News Tiếng Việt, người phụ trách vận động của tổ chức Dự án 88, bà Jessica Nguyễn nói: Phạm Đoan Trang, Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm đều là những nhà hoạt động có nhiều đóng góp quan trọng cho phong trào nhân quyền tại Việt Nam.

"Ngoài những gương mặt nổi bật này, trong những năm gần đây, các nhà hoạt động, nhà bất đồng chính kiến ​​và lãnh đạo của các tổ chức phi chính phủ có giấy phép đã bị bịt miệng bằng việc đe dọa, bỏ tù hoặc tống khỏi đất nước," bà Jessica nhận định.

Tính đến ngày 16/8/2022, tổ chức này ghi nhận được 204 tù nhân chính trị được biết đến hiện đang ngồi ngồi tù ở Việt Nam, con số cao nhất so với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Dự án 88 còn ghi nhận việc mở rộng đàn áp đến các nhân tố và vấn đề mới.

"Ví dụ như Ngụy Thị Khanh, Đặng Đình Bách, Mai Phan Lợi và Bạch Hưng Dương đều là những tù nhân chính trị đang bị đàn áp vì hoạt động và vận động chính sách về biến đổi khí hậu và vì vậy, cần được thả tự do," theo bà Jesssica.

Lo ngại sức khỏe của bà Trang

Theo ghi nhận của BBC, hầu hết các nhà hoạt động khi bị giam cầm đều không được gặp thân nhân cho tới lúc bị đưa ra xét xử. Gia đình của bà Phạm Đoan Trang, ông Trịnh Bá Phương, bà Nguyễn Thị Tâm đều xác nhận với BBC họ chưa một lần được gặp mặt thân nhân của mình và cũng bị làm khó không cho tham dự phiên xử.

Tổ chức phi lợi nhuận Dự án 88 (The 88 Project) nói với BBC News Tiếng Việt 16/8 rằng kinh nghiệm trong quá khứ cho thấy gia đình của các tù nhân chính trị sẽ bị từ chối tham dự các phiên tòa này dù xét xử công khai.

Trên Facebook cá nhân, luật sư Nguyễn Văn Miếng - người bào chữa cho bà Phạm Đoan Trang viết:

"Trong trại tạm giam số 1 Hà Nội, bà Đoan Trang khó khăn trong việc đi lại do thương tật ở chân, bệnh phụ nữ không được chữa trị và gia đình không được thăm gặp do Trại tạm giam buộc bà mặc áo tù mới cho gặp thân nhân."

Đồng thời, ông cũng chỉ ra phiên tòa phúc thẩm đã vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử hơn tám tháng, thay vì chỉ trong thời hạn 90 ngày theo luật định.

Nguồn hình ảnh, Luật khoa Tạp chí

Chụp lại hình ảnh, Phái đoàn Việt Nam vận động cho bà Phạm Đoan Trang tại Geneva hồi tháng 6 nêu lo ngại về sức khỏe của bà Trang

Trước đó, luật sư Luân Lê, một trong các luật sư được tiếp xúc với bà Phạm Đoan Trang kể lại về sức khỏe của bà. Ông nói hai chân bà Trang vẫn bị đau vì thời tiết lạnh làm cho xương khớp đau nhức hơn, do vài năm trước đó bà bị tấn công đến cả gãy xương ống chân.

"Bà nói, từ khi bị bắt giam, và đến lúc này, bà bị chảy máu (phụ nữ) nhiều, liên tục tới 15 ngày mỗi tháng, cộng thêm với tình trạng huyết áp thấp nên khá mệt và rõ ràng bà cho biết là có dấu hiệu của khối u (trước đó bà khám đã được bác sỹ nói có u nang) mà không được thăm khám và điều trị gì, và với tình trạng này kéo dài bà đã sụt 10 cân, từ 58kg xuống còn 48kg)." ông Luân Lê viết.

Còn luật sư Ngô Anh Tuấn thì nói:

"Bà Trang đã từng bị biệt giam nhưng sau đó được giam chung với những thường phạm khác. Cuộc sống trong phòng giam rất khắc nghiệt, bà đã phải đánh nhau 07 lần nhưng bà vui vẻ kể rằng mình đều là người giành chiến thắng, dù là người yếu thế hơn."

Gia đình của các tù nhân lương tâm (TNLT) đã gửi thư ngỏ xin quyền khám chữa bệnh cho người thân của họ khi bị cầm tù và cho đây là "quyền con người". Theo đó, 33 người đã ký tên đòi quyền này sau khi tù nhân lương tâm Đỗ Công Đương qua đời 2/8/2022 tại Trại giam số 6 tỉnh Nghệ An, được cho là do đau yếu, bệnh tật nhiều năm mà không được chữa trị đầy đủ.

"Đây không phải lần đầu tiên một tù nhân lương tâm qua đời trong khi bị giam cầm. Chẳng hạn như Thầy giáo Đinh Đăng Định, thầy giáo Đào Quang Thực là những người yêu nước đầy lòng thương người cũng bị đày đọa đến chết trong nhà tù, không cho chữa bệnh. Và còn bao nhiêu trường hợp tương tự mà gia đình các tù nhân lương tâm không dám tiết lộ," thông cáo ghi.

Nhà báo có nhiều giải thưởng lớn

Phạm Đoan Trang là nhà báo, blogger bất đồng chính kiến nổi tiếng. Bà viết nhiều sách gây tiếng vang như Chính trị bình dân, Cẩm nang nuôi tù, Phản kháng phi bạo lực.

Bà Trang là người đồng sáng lập blog Luật Khoa Tạp Chí, nơi cung cấp thông tin về các vấn đề pháp lý để giúp người dân Việt Nam bảo vệ quyền của mình.

Tổ chức CPJ cho biết, bà Trang được vinh danh tại lễ trao giải thưởng Tự do Báo chí Quốc tế của CPJ tại Thành phố New York, Mỹ vào ngày 17/11/2022, để ghi nhận lòng dũng cảm của bà trong việc đưa tin khi phải đối mặt với sự ngược đãi.

Trong thời gian bị cầm tù, ngoài CPJ, bà Phạm Đoan Trang còn được trao Giải thưởng nhân quyền Martin Ennals hồi tháng 19/1/2022. Tới ngày 2/6 vừa qua, tại Geneva, Thụy Sỹ, bà Bùi Thị Thiện Căn - mẹ của nhà báo Phạm Đoan Trang - đã thay con nhận giải thưởng này.

Nguồn hình ảnh, Phái đoàn VN

Chụp lại hình ảnh, Thân mẫu của nhà báo, nhà hoạt động Phạm Đoan Trang (ở giữa) cùng phái đoàn VN chụp ảnh cùng nhân viên của Tổ chức Martin Ennals

Giải thưởng Martin Ennals nói Phạm Đoan Trang là "một nhà báo, biên tập viên và là nhà hoạt động dân chủ hàng đầu ở Việt Nam, nơi mà Đảng Cộng sản hầu như không chừa không gian nào cho các tiếng nói đối lập phát triển".

Tháng 3/2022, bà Phạm Đoan Trang nằm trong số 12 người được Hoa kỳ trao giải thưởng 'Phụ nữ Quốc tế Dũng cảm'.

Ngoài ra, vào tháng 2/2022, bà Phạm Đoan Trang được Canada và Anh trao giải Tự do Truyền thông (Media Freedom 2022) của hai nước khi bà đang bị cầm tù.

Trước khi bị bắt vào ngày 6/10/2020, nhà báo Phạm Đoan Trang cũng được Tổ chức Phóng viên Không biên giới trao cho Giải thưởng Tự do Báo chí, hạng mục "Ảnh hưởng" vào tháng 9/2019,

Hồi năm 2018, bà Trang cũng từng được nhận Giải thưởng Homo Homini 2018 từ tổ chức nhân quyền People In Need có trụ sở tại Séc.

Nguồn hình ảnh, RSF

Chụp lại hình ảnh, Bà Phạm Đoan Trang từng đoạt giải thưởng Tự do Báo chí, hạng mục Ảnh hưởng, của Tổ chức Phóng viên Không Biên giới, năm 2019