 | | | | | | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ông Hồ Chí Minh và thời kì ở Anh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Thời gian ông Hồ Chí Minh có mặt ở Anh, khoảng 1913-1914, là một trong những giai đoạn ít được biết đến và ghi chép nhất trong cuộc đời ông. Trong số vài chi tiết đã được xác quyết, người ta biết rằng ông từng làm việc cho hai khách sạn ở Luân Đôn. Trên tường ngày trước là khách sạn Carlton, khách du lịch bây giờ có thể thấy một tấm biển nhỏ màu xanh ghi nhận thời gian ông làm phụ bếp. Nơi còn lại, ít tư liệu và cũng không có biển ghi lại là Drayton Court Hotel – tuy rằng đây là nơi đầu tiên mà ông Hồ Chí Minh tìm thấy công việc ổn định khi đến Luân Đôn. Đó là năm 1914. Và 90 năm sau, chúng tôi quay lại nơi này để xem cảnh vật giờ đây ra sao và nói chuyện với ông chủ quán Theofilos Hatzigiannidis. Tuy vẫn giữ tên, nhưng Drayton Court Hotel ngày nay thực ra là một quán bia (pub). Một số thứ như quầy rượu, lò sưởi trông vẫn còn dáng dấp 90 năm trước, nhưng các thứ khác đều là đồ mới. Nguyễn Tất Thành ở Luân Đôn Rất ít tài liệu ghi lại thời gian này. Dù vậy, có ít nhất hai tấm bưu thiếp ông Hồ Chí Minh gửi cho cụ Phan Chu Trinh ở Paris, gửi đi từ địa chỉ ở London để xác nhận ông quả thật đã có ở London năm 1913-1914. Những năm ở Anh là thời kì ít được ghi chép nhất trong đời ông Hồ. Những thông tin về hoạt động của ông tại đây được trích theo tự thuật của ông – qua tập sách ký tên Trần Dân Tiên xuất bản nhiều năm về sau ở Việt Nam. Theo nhà nghiên cứu lịch sử Lê Mạnh Hùng, hiện ở London, một số chi tiết trong quyển của Trần Dân Tiên có lẽ không thật chính xác.
Ông Hùng nói một chi tiết mà theo ông không chính xác là "việc ông Hồ Chí Minh làm ở khách sạn Carlton, dưới quyền điều khiển của đầu bếp danh tiếng Auguste Escoffier." Một số sử gia khác cũng nói không có đủ tư liệu quanh chi tiết này. Trả lời phỏng vấn của đài BBC, tác giả của quyển sách "Hồ Chí Minh: A Life" (2000), William Duiker, nói: “Liên quan chi tiết Escoffier, tôi đã gửi nhiều câu hỏi cho các khách sạn, và hoặc không nhận hồi âm hoặc được bảo là giấy tờ thời kì đó không còn nữa. Bản thân Escoffier không thấy nhắc đến ông Hồ Chí Minh trong tự thuật của ông ta. Nên tôi không thể xác nhận chi tiết này.” Ông Lê Mạnh Hùng cho biết thêm: “Trong những điều ông Hồ mô tả khi làm ở London, cho thấy tuy rằng sống ở London, nhưng có lẽ ông cũng không thông thuộc nơi này lắm.” “Chẳng hạn, ông nói mình ở chỗ làm thì hay đi bộ đến Hyde Park để ăn trưa. Nhưng khoảng cách từ khách sạn Carlton đến Hyde Park khá xa, khó có thể trong thời gian nghỉ ăn trưa lại đi bộ đến đó được.” Sứ mệnh ở Anh? Trong một thư gửi cụ Phan Chu Trinh, ông Hồ Chí Minh cho biết mình ở London học tiếng Anh và nghiên cứu tình hình quốc tế. Với vị thế quan trọng của đế quốc Anh thời ấy, có thể đó là lý do khiến ông Hồ Chí Minh đến Anh để tìm hiểu?
Ngoài ra, cần lưu ý những lá thư trao đổi giữa Nguyễn Tất Thành và Phan Chu Trinh đã rơi vào tay nhà chức trách ở Pháp. Cuối hè 1914, Phan Chu Trinh và luật sư Phan Văn Trường bị chính quyền Pháp bắt giữ vì nghi liên lạc với điệp viên Đức. Mặc dù sau đó họ được thả vì thiếu bằng chứng, nhưng khi lục soát căn hộ của họ ở Paris, người Pháp phát hiện những thư từ của một người Việt tên N. Tat Thanh sống ở 8 Stephen Street, Tottenham Court Road, London. Trong quyển sách về Hồ Chí Minh xuất bản năm 2000, William Duiker ghi như sau: “Trong tiến trình điều tra, cảnh sát cũng phát hiện là trong một lá thư gửi Phan Chu Trinh (nguyên bản lá thư này hiện không còn), Tất Thành than phiền về điều kiện sống ở Đông Dương và hứa trong tương lai, anh sẽ thực hiện công việc của Phan Chu Trinh.” “Theo yêu cầu của sứ quán Pháp ở London, cảnh sát Anh tiến hành theo dõi, nhưng không tìm được ai với cái tên đó tại địa chỉ trên. Họ có tìm ra hai anh em, tên Tất Thành và Joseph Thành, ở một địa chỉ khác. Nhưng đó là những sinh viên ngành kĩ sư mới vừa ra đi để theo học tại Bedford, và có vẻ không liên quan hoạt động chính trị.” Nhân vật ‘Tất Thành’ trong câu chuyện này có phải là ông Hồ Chí Minh hay không thì hiện vẫn nhận các kết luận khác nhau từ nhiều sử gia. Các quyển sách xuất bản ở Việt Nam cho biết thời kì ở Anh, ông Hồ Chí Minh có tham gia công đoàn lao động hải ngoại, và cùng công nhân Anh biểu tình bên bờ sông Thames. Sử gia William Duiker nói thời kì ở Anh là đoạn đời ít được ghi chép về ông Hồ Chí Minh: “Đây là thời kì ít rõ ràng trong cuộc đời ông Hồ Chí Minh và một số người nói ông ấy không thật sự sống ở Anh lúc đó mà chỉ viếng thăm trong thời gian ngắn ngủi." "Tôi thì có khuynh hướng tin là quả thật ông đã sống ở Anh trong vài năm và đến Pháp khoảng tháng 12-1917. Nhưng hiện tại thì tôi chưa có đủ bằng chứng xác quyết.” Như vậy, chưa rõ thời gian ông Hồ Chí Minh ở Anh có tác động thế nào đến tư tưởng chính trị của ông về sau. Nhưng điều chắc chắn là ông đã có dịp trải nghiệm cảnh làm thuê của nhiều người nhập cư khi đó. Cuộc sống như vậy thậm chí đến giờ vẫn còn khá phổ biến với nhiều người châu Á ở Luân Đôn. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gửi trang này cho bè bạn
Bản để in ra
Bản thân Escoffier không thấy nhắc đến ông Hồ Chí Minh trong tự thuật của ông ta. Nên tôi không thể xác nhận chi tiết này.
