Huệ Đăng Gửi cho BBC từ Sài Gòn

	Một lễ kỷ niệm ngày 2.9 trước Hội trường Ba Đình và Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh

Dường như người ta lại phải tin vào truyền thống “vẫn như cũ“. Hàng loạt các biện pháp “kỹ thuật“ được ba vòng Hội nghị hiệp thương áp dụng khéo léo để cuối cùng phần lớn người tự ứng cử đã bị loại khỏi danh sách ứng cử viên chính thức.

Ðiều đó âu cũng là chuyện thường tình. Nhưng chính là nhờ như vậy, người ta mới hiểu phần nào muôn vàn khó khăn, thử thách đối với họ.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận một sự thật lần đầu tiên số người tự ứng cử vào quốc hội cao đến thế và quan trọng hơn: lần đầu tiên đảng Cộng Sản công khai tỏ thái độ ủng hộ thực thi quyền tự ứng cử của người dân.

Thực sự, chúng ta đã tiến được một bước quan trọng nữa trên con đường dân chủ hóa thể chế và dân sự hóa xã hội Việt nam.

Việc ủng hộ thực thi quyền tự ứng cử vào quốc hội của công dân theo điều 54 Hiến pháp, cũng chứng tỏ đảng cộng sản Việt nam đã ý thức rõ hơn, đúng hơn nữa trách nhiệm và nghĩa vụ của người được Hiến pháp trao quyền lãnh đạo Nhà nước và Xã hội ( Ðiều 4 Hiến pháp nước CHXHCN Việt nam).

Ðối với các lực lượng đối lập, điều 4 HP luôn luôn là đối tượng phê phán và phải bị hủy bỏ, như thể Việt nam không thể dân chủ hóa nếu nó vẫn tồn tại.

Tính chính danh

Quyền lãnh đạo nhà nước ở các nhà nước pháp quyền dân chủ phương Tây được chính danh bởi lá phiếu   Huệ Đăng

Tính chính danh của quyền lãnh đạo không phải là vấn đề gì mới và nó luôn luôn là cần thiết để thu phục lòng dân, để có sức mạnh cưỡng bức đối với xã hội. Quyền lãnh đạo tối thượng của vua chúa được chính danh bởi nhân danh trời đất và vì vậy vua đứng trên các đạo luật của mình, đứng ngoài xã hội thần dân. Vua bị lật đổ khi không còn thuận mệnh trời nữa.

Quyền lãnh đạo nhà nước ở các nhà nước pháp quyền dân chủ phương Tây được chính danh bởi lá phiếu của người dân và vì vậy người nắm quyền lãnh đạo đứng trong xã hội công dân, trong khuôn khổ pháp luật chung cho xã hội. Tuy nhiên, từ quân chủ đến quân chủ lập hiến rồi dân chủ là một chặng đường dài phát triển ý thức công dân.

Ðều sẽ là điên rồ nếu ai đó đòi quyền bỏ phiếu bầu vua vào thời nền quân chủ cực thịnh hay ngày nay mà tổng thống Bush đòi cho mình quyền chỉ định người thừa kế chức tổng thống.

Việc Hiến pháp trao quyền lãnh đạo cho đảng CSVN, vì vậy không thể là bất hợp pháp trong hoàn cảnh lịch sử hình thành Hiến pháp đó. Cũng không thể nói việc trao quyền như thế là sai do nó không giống với cách thức ở các nhà nước dân chủ pháp quyền khác. Vấn đề cốt tử nằm ở chỗ: vị trí, nghĩa vụ và trách nhiệm của đảng CSVN theo Hiến pháp là gì?

Ðược Hiến pháp trao quyền lãnh đạo Nhà nước và xã hội, đương nhiên đảng CSVN không thể đứng trên hay đứng ngoài hiến pháp. Do đó cũng không được phép đứng trên, đứng ngoài pháp luật và xã hội. Trong một nhà nước pháp quyền như thế, quyền lực được trao là để hoàn thành những nhiệm vụ xác định.

	Hội trường Ba Đình tại thủ đô Hà Nội hiện là nơi họp Quốc hội

Chắc chắn việc bảo đảm thực thi các quyền con người, quyền công dân ở Việt nam còn rất nhiều điều cần nói. Nhưng với việc tạo điều kiện và ủng hộ người dân tự ứng cử như hiện nay, có thể nói đảng CSVN đã ghi một điểm son, chứng tỏ sự thay đổi-một cách cơ bản- nhận thức về quyền lực và trách nhiệm hiến định của mình.

Nó cũng chứng tỏ sự thay đổi nhận thức về tính chính danh sự lãnh đạo của đảng Cộng Sản trên con đường xây dựng Nhà nước pháp quyền. Ngày nay, trong quá trình hội nhập quốc tế, phải tuân thủ công pháp quốc tế và tôn trọng những giá trị nền tảng chung của một Nhà nước pháp quyền, thì tính chính danh cần và đủ cho sự lãnh đạo nhà nước không còn có thể nhân danh sứ mệnh lịch sử của ai nữa, mà phải là ý chí của người dân thông qua lá phiếu của họ.

Những tín hiệu thay đổi nhận thức như vậy chắc chắn là một tín hiệu hấp dẫn đầu tư có giá trị. Bởi không thể nói xây dựng nhà nước pháp quyền để hội nhập khi người nắm quyền lực hiến định lại không biết (không muốn) thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ hiến định của mình, không cần được chính danh.