BBCVietnamese.com

Trong bài viết lần này, tôi muốn làm rõ thêm một số vấn đề mà tôi đã đề cập đến ở bài trước (link bên tay phải), nhưng chưa được mọi người hiểu rõ.

Trước tiên tôi xin được khẳng định lại, mục tiêu của chúng ta đều là hướng đến một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Ở đây tôi muốn bàn đến những điều kiện chủ yếu để có được dân chủ. Liệu có phải tất cả các quốc gia, tất cả các xã hội đều có thể áp dụng thể chế dân chủ đa đảng vào hay không? Tôi muốn nhấn mạnh đến những tiền đề quan trọng của một nền dân chủ: tầm hiểu biết của người dân (thể hiện qua trình độ học vấn, tầm nhìn, tâm lí quần chúng…), sự phát triển của nền kinh tế, văn hoá, yếu tố lịch sử và yếu tố địa chính trị - trong đó tôi đánh giá rất cao yếu tố tầm hiểu biết của đại đa số người dân và yếu tố địa chính trị.

Tầm hiểu biết của đại đa số người dân là điều kiện cần của nền dân chủ. Ở đây thiếu sót cơ bản của Trung là nhận thức chưa đầy đủ về tâm lí và tính cách đặc trưng của người dân Việt Nam. Người Việt rất đoàn kết trong chiến tranh, nhưng dường như không đoàn kết lắm trong thời bình. Cá tính chung là mạnh ai người đó làm, thích phô trương, thanh thế.

Ở đây, điều thiếu sót của Trung là không nghiên cứu kĩ lưỡng vấn đề tâm lí dân tộc, tuyên truyền và áp dụng một cách máy móc những nguyên lí của nền dân chủ đa đảng phương Tây...

Ngoài ra còn phải kể đến tính khôn vặt (có thể được hun đúc do nghèo đói và qua nhiều lần bị ngoại bang đô hộ) – nhưng lại vốn có truyền thống rụt rè. Thực chất cho thấy rằng, trong những lần khiếu kiện, cái mà người dân đòi hỏi không phải là công bằng, dân chủ - đó chỉ là khẩu hiện thôi! – mà cái họ cần là vấn đề cá nhân của họ được giải quyết.

Thực sự bản chất đích thực của dân chủ là cái gì họ cũng không hiểu rõ hẳn! Nhiều người thực sự lẫn lộn giữa Đảng, Nhà nước hoặc Uỷ ban nhân dân. Đơn giản với những người đó, dân chủ là cái họ đang muốn, họ giành được… Những điều đó hoàn toàn bất lợi cho những tiến trình cải cách dân chủ.

Dân chủ phải dựa trên ý thức và tầm hiểu biết. Không có thứ dân chủ mà ngày hôm nay tôi dân chủ, nhưng không đủ ăn ngày mai tôi lại muốn quay trở lại độc đảng. Bạn nghĩ gì về các hiện tượng bột phát trong xã hội hiện nay và nguồn gốc sâu xa của nó: vụ thiếu uý Phương Minh; vụ công nhân nhà máy Dung Quất, hiện tượng xây nhà trái phép, giao thông đô thị…

Ở đây, điều thiếu sót của Trung là không nghiên cứu kĩ lưỡng vấn đề tâm lí dân tộc, tuyên truyền và áp dụng một cách máy móc những nguyên lí của nền dân chủ đa đảng phương Tây cho những người nông dân Việt Nam, với tâm tính vốn chẳng hề thay đổi suốt mấy ngàn năm nay…

Bên cạnh yếu tố con người, yếu tố địa chính trị cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét khi nhìn nhận về dân chủ. Xét về mặt địa lí, Việt Nam có vị trí cửa ngõ, thuận lợi cho giao lưu quốc tế, lại có rừng núi thuận lợi cho chiến tranh du kích.

Nhưng chính điều đó cũng gây ra nhiều bất lợi trong công tác quản lí. Đất nước dài và hẹp. Nhiều địa bàn rừng núi tách biệt với bên ngoài. Trong lịch sử, các cuộc nổi loạn xảy ra chủ yếu ở khu vực rừng núi. Trên thực tế, chưa bao giờ chính quyền phong kiến trung ương thực sự thiết lập được hệ thống cai trị của mình trên địa bàn rừng núi bạt ngàn này, mà chủ yếu thông qua sự quy phục của các tù trưởng địa phương.

Quản lí một đất nước dài và hẹp là vấn đề quá khó đối với bất cứ một nhà chính trị nào. Thời Bắc thuộc, Trung Quốc đã chiếm được cả miền Bắc và miền Nam Việt Nam ngày nay, nhưng nhanh chóng đánh mất các quận phía Nam (Nhật Nam và Tượng quận), thay vào đó là sự ra đời nước Chăm-pa. Thời nhà Đường, phong kiến Trung Quốc cũng chỉ cắt đặt các châu Kimi, ràng buộc lỏng lẻo với miền núi. Vua Lê Thánh Tông sau khi đánh Chiêm Thành cũng không thiết lập chính quyền phong kiến đô hộ, mà chỉ chia nước họ làm ba nước nhỏ để làm họ suy yếu, không đánh phá mặt phía Nam của Đại Việt nữa.

Nguyễn Huệ thì phải mấy lần hành quân ra Bắc để giúp vua Lê trừng trị kẻ lộng quyền, lại vào Nam đánh giặc Xiêm, đánh Nguyễn Ánh xâm chiếm, lại ra Bắc phá quân Thanh. Khi Gia Long lên ngôi, hẳn ông ta cũng đã nghĩ đến vấn đề này và chọn đô ở Phú Xuân, giữa của đất nước.

Nhưng những nỗ lực của Gia Long và các vị vua Nguyễn cũng không thể cứu vãn được sự sụp đổ ngay sau đó nửa thế kỉ của họ. Những ví dụ đó minh chứng cho chúng ta thấy rằng, địa thế dài, hẹp, rừng núi của chúng ta rất khó khăn cho vấn đề quản lí vĩ mô. Thêm vào đó, nó còn tạo ra nhiều luồng tư tưởng văn hoá khác nhau và tiềm ẩn nguy cơ loạn lạc và mất thống nhất, như các chiến cuộc Nam Bắc triều, chiến tranh Trịnh Nguyễn, chiến tranh Việt Nam…

Điều đó đặt ra vấn đề quan trọng nhất cho chúng ta: trước tiên phải làm sao thống nhất được lòng dân và thống nhất được sự lãnh đạo quản lí từ Trung ương xuống địa phương. Đây là một nhiệm vụ khó khăn mà thời đại đã giao cho chúng ta, bởi cho tới nay, chưa bao giờ mảnh đất chữ S này lại được trọn vẹn thống nhất như thế này.

Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây: Trung cần nghiên cứu nhiều hơn nữa về địa chính trị!

Nhiệm vụ trước mắt chưa phải là tạo ra một nhà nước đa đảng

Theo quan điểm của cá nhân tôi, trong giai đoạn này Việt Nam không nên tạo thêm những mâu thuẫn mới trong tiến trình phát triển kinh tế. Tôi hi vọng, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chúng ta sẽ từng bước khắc phục những khó khăn, giảm dần tỉ lệ tham nhũng, củng cố và kiện toàn sự lãnh đạo bộ máy chính quyền.

Về lý thuyết toán học bạn có thể áp dụng công thức máy móc một cách đệ quy, nhưng về phương diện con người, chúng ta không có quyền thử làm rồi nói rằng mình sai lầm.

Yêu cầu của chính phủ trung ương, các địa phương phải thực hiện. Trên bảo dưới phải nghe! Điều đó chúng ta còn rất khó khăn bởi nhiều nguyên nhân – do ảnh hưởng của thời bao cấp, chưa quy được trách nhiệm cá nhân, trình độ quản lí còn kém, và các yếu tố địa chính trị như tôi đã trình bày.

Hiện tại, nếu chúng ta cho đa đảng thì sao? Phân tách đất nước, li khai như Nga thì sao? Sẽ lại thêm nhiều vụ việc như Năm Cam, thiếu uý Phương Minh, phép vua lại thua lệ làng, mà chính phủ Trung ương lại quá xa và yếu để giải quyết. Việt Nam cũng như nhiều nước khác đều có những điểm nóng. Mỹ có vấn đề người da đỏ, Nga có Chechnya, Trung Quốc có Tây Tạng và Đài Loan, Việt Nam cũng có vùng Tây Nguyên và Tây Bắc, nơi đói nghèo và hủ tục tạo nguy cơ rất cao cho sự tạo thành một mắt xích yếu. Nếu đa đảng mà li khai, phân tách đất nước, người dân thêm mất đoàn kết thì chúng ta mất bao nhiêu xương máu ngày xưa để làm gì?

Tôi không chống đối dân chủ. Ngược lại, tôi còn mong Việt Nam chúng ta ngày càng dân chủ hơn. Về lý thuyết toán học bạn có thể áp dụng công thức máy móc một cách đệ quy, nhưng về phương diện con người, chúng ta không có quyền thử làm rồi nói rằng mình sai lầm. Đã có những sai lầm trong lịch sử và rất khó khắc phục.

Tôi muốn chúng ta phải nhìn nhận vấn đề dân chủ trong một phạm vi rộng lớn hơn, phải tính được những nước cờ xa hơn và sâu sắc hơn. Phải tính được những biến đổi sâu sắc trong thái độ và tâm lí của người dân, tính trước được những hiện tượng sẽ xảy đến trong tương lai một khi xuất hiện một nền dân chủ đa đảng. Khi đổi mới, rất nhiều vấn đề phát sinh.Tất nhiên, tôi không nói đổi mới là xấu, nhưng phải ý thức được rằng, chúng ta sẽ phải đối mặt với những hiện tượng xã hội đa dạng, phong phú và đừng nên bị bất ngờ và bị động khi những vấn đề đó xảy ra.

Trung đã nghĩ đến những vấn đề phát sinh ngoài mong đợi khi áp thể chế đa đảng ở Việt Nam chưa?

Muốn nên được sự nghiệp lớn cho cả dân tộc, phải hiểu thời cơ. Quan trọng nhất trong mỗi thời kì, ngoài việc nắm được thời cơ, phải có một tư tưởng, một tinh thần cốt lõi để đoàn kết và thống nhất người dân.

Giáo dục phải thay đổi lại hình dáng của nó, không thể mãi mãi là chùa Một Cột, mà phải thay bằng những kim tự tháp.

''Thời“ bây giờ là gì? Là hội nhập, là WTO, là ra biển lớn. Lần đầu tiên chúng ta ra biển lớn – trước đây thời phong kiến, ngoại thương chỉ đóng vai trò thứ yếu mà thôi! Vậy tư tưởng phải là gì? Là lòng yêu nước, là tư tưởng dân tộc, là ý chí toàn dân trong thời đại mới, là chinh phục thiên nhiên và chinh phục lòng người.

Bạn nghĩ rằng những nhà lãnh đạo yêu nước họ không muốn đưa đất nước đi lên sao? Đứng trước các quyết định khó khăn, họ phải nghĩ nhiều hơn mình và Trung chứ. Đôi khi mình chỉ mong muốn, phê phán mà rất khó tìm lời giải. Mà nếu có lời giải đụng chạm đến nhân dân thì ai chịu cho họ. Thật bất công nếu để cho những người dân vô tội phải chịu thêm những cảnh như Irak, như Đông Timo.

Yêu nước trong thời gian này để dành thời gian, tâm sức làm kinh tế, là nghiên cứu khoa học, là chinh phục tự nhiên và xây dựng nên những kì quan vĩ đại cho dân tộc. Đó là tư tưởng yêu nước thật sự, tư tưởng dân tộc thật sự! Tư tưởng thay đổi lại cách nghĩ, cách làm và khắc phục những điểm yếu của chúng ta.

Bạn nghĩ gì khi truyền thống của chúng ta còn rất nhiều những trạng Quỳnh, trạng Lợn, và những chùa Một Cột. Giáo dục phải thay đổi lại hình dáng của nó, không thể mãi mãi là chùa Một Cột, mà phải thay bằng những kim tự tháp. Những hình tượng trạng Quỳnh, trạng Lợn tinh ranh vặt vãnh cũng cần phải xem lại và thay thế.

Bạn và tôi dù ở bất cứ đâu, đang nghĩ gì và đang làm gì cũng hướng đến một nước Việt Nam phát triển, một Việt Nam mạnh mẽ để không dễ dàng bị kẻ khác coi thường, một Việt Nam với thế hệ trẻ tích cực và sáng tạo, đuợc hưởng nền giáo dục tốt nhất từ chính đất nước của chúng ta. Một Việt Nam tạo ra những nhà khoa học lớn, những nhà kinh tế nổi tiếng, những chính trị gia cải cách và chúng ta tự hào về điều đó. Những người con của dân tộc Việt luôn hướng đến một đất nước Việt Nam giàu mạnh trong khu vực. Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa, rằng tinh thần yêu nước và tinh thần dân tộc nên được phát huy mạnh mẽ và là niềm tự hào cho bất cứ ai đặc biệt là thế hệ trẻ. Nó sẽ tạo ra những trào lưu nội lực mạnh mẽ đưa đất nước đi lên và cùng với đó chúng ta sẽ chiến thắng những tư tưởng bảo thủ và lạc hậu.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã mạnh dạn tuyên bố ''Chúng ta phải vượt lên chính mình!“ thì thiết nghĩ đất nước Việt Nam sẽ không cần đa đảng. Chỉ cần các nhà lãnh đạo vượt lên chính bản thân, cùng đoàn kết để đưa đất nước đi lên (đọc thêm về Trần Thủ Độ, Trần Hưng Đạo). Câu hỏi ''Mâu thuẫn là động lực cho sự phát triển“? nên được thay thế bằng lời khẳng định ''Ý chí lãnh đạo và sự vươn lên không ngừng vì dân tộc chính là động lực của sự phát triển!“

Tôi tôn trọng nền kinh tế vật chất. Nó mang lại cho người dân sự no ấm nhiều hơn là những triết lý dẫn đến xung đột và đói nghèo. Bạn hiểu dân chủ không khó lắm, nhưng người nông dân hiện nay với tầm hiểu biết chưa cao cần có sự dẫn dắt.

Có bao nhiêu ngưòi tài, họ suy nghĩ rất nhiều đến những mâu thuẫn, có thể họ không có bằng cấp nước ngoài, ko tiếp xúc trực tiếp với TT Bush như Trung. Nhưng đối với họ, hơn ai hết họ hiểu rằng họ đứng về phía người dân, họ rất hiểu những bất cập như bây giờ và tôi xin lặp lại cụm từ là ''chúng ta luôn hướng đến một xã hội dân chủ mang bản sắc Việt Nam“.

Tôi tin, tất cả chúng ai cũng mang trong mình tình yêu dành cho dân tộc. Tôi chỉ muốn Trung và các bạn hãy nghĩ đến Việt Nam, hãy làm những gì cho Việt Nam chúng ta đi lên bằng con đường ôn hoà. Mình mong bạn hãy đóng góp nhiều hơn nữa và hãy đến với những vùng có tầm hiểu biết thấp của người nông dân hơn là chỉ có những bạn trẻ sử dụng máy tính, điện thư và Internet thành thạo.

Bạn sợ các nước nói chúng ta không dân chủ? Tôi không sợ vì tôi tin vào sự dân chủ trong tương lai khi chữ ''Thời“ đến, đó là mong ước của toàn bộ người dân với tầm hiểu biết cao hơn bây giờ.

Còn hiện tại hãy đừng làm xáo trộn cuộc sống của họ, của con cái họ. Hơn ai hết những người dân vô tội sẽ chịu thiệt thòi! Những bức tường thì quá mỏng so với vũ khí ngày càng hiện đại. Việt Nam có con đường đi riêng, chúng ta muốn là dân tộc hoà bình và là bạn của tất cả các nước. Chúng ta ở một vài điểm còn yếu kém. Du lịch thua Thái Lan, Trung Quốc, nhưng chúng ta tự hào là đã chiến thắng nhiều kẻ thù xâm lược. Chúng ta chỉ cần vượt qua một lần nữa, một lần nữa thôi là chiến thắng chính chúng ta, câu này nó đúng cho cả Trung, các bạn và tôi nữa!

Một vài vấn đề đã tham khảo: Tư tưởng Hồ Chí Minh; Hệ thống ràng buộc và ra quyết định; Địa chính trị và bàn cờ chính trị (trong nước và thế giới); Văn hoá, lịch sử và con người. Chúng ta là ai và chúng ta đi đến đâu? Nghèo đói, tầm hiểu biết và nhu cầu (mô hình Maslow); Tư tưởng triết học của hạnh phúc; Viêt Nam con đường phía trước;

Một ý kiến
Tư bản chủ nghĩa ngày nay đã khác xa so với 100 trước đây. Sở dĩ Tư bản ngày nay được như thế này là nhờ có Cộng sản làm đối trọng. Trong cuộc đấu tranh một mất một còn thì Cộng sản đã thua. Tuy nhiên, Cộng sản ngày nay khác xa so với những năm 70-80 của thế kỷ trước. Cũng là nhờ có Chủ nghĩa Tư bản thì Cộng sản mới tiến hóa như ngày hôm nay. Đó là qui luật biện chứng, vạn vật không đứng yên tại một chỗ. Tôi không hiểu một số bạn tham gia diễn đàn này học rộng tài cao đến đâu mà cứ nghe hai chữ Cộng sản là lập tức cho nó là xấu xa. Các bạn làm thế thì cũng không khác gì những người Cộng sản những năm 70-80, họ bao giờ cũng dị ứng khi nói đến Chủ nghĩa Tư bản. Hỏi nhỏ các bạn dị ứng với Cộng sản: Ai nhồi sọ các bạn giỏi thế? Các bạn không lý luận như những người Cộng sản từng lý luận chứ? Đại loại là "Bản chất Cộng sản là thế, là sắp diệt vong...". Các bạn dị ứng như vậy thì còn tranh luận làm gì?

Greenpeace
"Tất cả mọi người trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền đó có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc...".

Những lời trích bất hủ đó của chủ tịch Hồ Chí Minh lấy từ Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ, được dùng để mở đầu cho Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam DCCH năm 1945. Không thể phủ nhận rằng những nguyên lý về quyền con người đó là những nguyên lý căn bản có tác dụng lôi cuốn hàng triệu người dân Việt Nam đi theo ông làm cách mạng. Xin hỏi bạn Lê Hoàn, khi trích dẫn những dòng này, liệu chủ tịch HCM có phân biệt những quyền tự do đó "theo kiểu tư bản" và "theo kiểu xã hội chủ nghĩa" là khác nhau hay sao? Câu trả lời cho điều này là nếu chủ tịch HCM cho rằng đó là những khái niệm khác nhau thì theo tôi, việc trích dẫn trong một văn bản quan trọng như thế sẽ trở nên vô nghĩa! Thế mà sau đó ông và các học trò của ông đã phấn đấu thực hiện được đến đâu?

Thật tiếc là điều đó hiện nay không đúng ở Việt Nam khi có Đảng CSVN lãnh đạo: "Tất cả mọi công dân Việt Nam đều sinh ra đã chịu sự lãnh đạo của Đảng CSVN(!), kể cả khi họ không biết Đảng CS là ai! Một điều đáng buồn là tất cả các diễn đàn trên internet, từ diễn đàn giáo dục cho đến các diễn đàn phụ nữ, sinh viên và các vấn đề kỹ thuật đều nêu ngay trong nội quy rằng "không bàn đến các vấn đề chính trị và vai trò lãnh đạo của Đảng CSVN!".

Tại sao Đảng CS lại không cho bàn đến đề tài quan trọng này nếu lý lẽ lập luận của họ có đủ thuyết phục? Tại sao họ lại bỏ tù Phạm Hồng Sơn chỉ vì anh ta dịch bản "Thế nào là dân chủ" ra tiếng Việt? Trong khi nếu để bản tiếng Anh trên trang của ĐSQ Mỹ tại Hà Nội thì ai cũng có thể vào được? Hay bạn Lê Hoàn cho rằng đa số người Việt nam dân trí thấp nên không cần và không được phép hiểu thế nào là dân chủ? Hãy nhớ lại khi các bản tuyên ngôn của Mỹ được viết năm 1776 và tuyên ngôn của Pháp viết năm 1789, thì dân trí của 2 nước này thời đó ra sao? Có so được với dân Việt Nam ngày nay hay không?

Tôi thấy cuộc cách mạng của Việt Nam do CSVN thực hiện có kịch bản giống như những cuộc đảo chính. Xuất phát từ sự mục nát suy tàn của chế độ cũ, dùng bạo lực để giành chính quyền góp phần đưa xã hội vượt qua giai đoạn khó khăn và phát triển, nhưng sau đó cũng không duy trì và thực hiện dân chủ nhằm bảo vệ quyền thống trị của mình. Một khi đã có trong tay súng và gậy (quân đội và cảnh sát) thì họ có thể viết lại được 10 cái bản hiến pháp như cái đang hiện hành ở Việt Nam. Rồi sau đó vẫn có thể nói rằng mọi người phải sống theo hiến pháp và pháp luật!!! Rằng luật pháp ở Việt Nam có luật pháp của mình.

Bạn Lê Hoàn không nên cho rằng vì dân trí thấp nên không cần dân chủ. Vậy dân trí cao bao nhiêu thì có thể đáp ứng được yêu cầu? Tất cả chỉ là ngụy biện! Tất cả chỉ nhằm mục đích duy nhất là duy trì quyền lợi không giới hạn của một số lãnh đạo cao cấp mà thôi! Thiết nghĩ nhiều người đã nhận ra điều đó. Đúng, dân chủ không nên có và không thể có khi ông thủ tướng làm trưởng ban chống tham nhũng quốc gia, ông chủ tịch tỉnh làm trưởng ban chống tham nhũng cấp tỉnh. (Bởi vì những chức vụ này luôn "trong sáng như pha lê" nên có thể tìm và diệt những tên tham nhũng dưới quyền!!! Mặt khác cũng vì Đảng CS luôn trong sáng trong mọi điều kiện nên không cần nguyên tắc tam quyền phân lập. Mà nguyên tắc này vốn là nền tảng của tuyệt đại đa số các quốc gia trên thế giới (kể cả các nước cộng sản cũ!).

Chính trong học thuyết của Mác cũng nêu rằng các chính quyền độc tài luôn là nguyên nhân kéo chậm bánh xe lịch sử. Do vậy, theo tôi, ta không nên đặt câu hỏi ở Việt Nam có cần dân chủ không, mà nên hỏi rằng nếu ở Việt Nam mà có dân chủ thì đất nước này có thể tiến lên nhanh gấp bao nhiêu lần hiện nay.

Phản hồi của Nguyễn Tiến Trung
Đọc bài viết thứ hai của bạn Lê Hoàn, tôi thấy bạn không phản bác những luận điểm tôi đã đưa ra ở bài viết thứ nhất. Cho nên tôi giả thiết rằng bạn đã đồng ý với những luận điểm đó.

Phương, Berlin
Đọc và phân tích kỹ bài của Lê Hoàn viết thật thú vị. Mình thấy một điều là ở đây dùng một từ thống nhất quyền lực. Chỉ có làm được vậy, thì các quyết định mới không bị ảnh hưởng. Bạn Lê Hoàn dẫn rằng hệ thống ràng buộc và ra quyết định. Tôi nghĩ rằng có thể là phần chìm của tảng băng mà bạn muốn ám chỉ. Tôi mong rằng tất cả thanh niên hãy xây dựng tư tưởng yêu nước và tư tưởng chinh phục như Lê Hoàn đề cập. Đúng là chúng ta nên học theo hình dáng của Kim tự tháp. Việt Nam không cần bay mà chỉ cần đi chắc chắn. Việt Nam không cần dẫn đầu mà chỉ cần sánh ngang. Mong các vị lãnh đạo Đảng hãy nâng cao năng lực lãnh đạo để đưa đất nước đi lên.

Granite
Từ xưa đến giờ G chưa thấy một đất nước nước nào phát triển thịnh vượng trong khi giai cấp thống trị trệ và yếu kém. Do đó chỉ lo phát triển kinh tế, khoa học mà không quan tâm đến chính trị là lổ hổng lớn. Hơn 30 năm thống nhất đất nước ĐCS làm được gì cho đất Việt? Ngoài giáo dục yếu kém, y tế thì nhếch nhác, cơ sở hạ tầng yếu kém… G cứ thấy Đảng loay hoay mãi mà chưa giải quyết vấn đề gì ra trò. Nếu bạn Hoàn tin rằng chế độ chính trị như bây giờ là đủ điều kiện phát triển thì bạn nên hiến kế gì đó cụ thể đừng có kiểu nói chung chung không được gì mà cũng chẳng chết ai.

Riêng G thấy ĐCS không là người cầm quyền nhiều ưu điểm được. Một mình một chợ không có động lực để hoàn thiện chính mình được hay giống ! như cậu học trò không có những kỳ thi, tự cậu tích luỹ kiến thức mình e rằng như vậy không khả thi. Bạn Hoàn e ngại đa đảng sẽ xáo trộn gây ra nhiều bất ổn? Điều đó hiển nhiên sẽ xẩy ra giống như bạn đang ở căn nhà cấp 4 sụp sệ, bạn phá ngôi nhà cũ xây căn nhà mới dĩ nhiên trong giai đoạn giao thời sẽ không tốt như “đang yên đang lành” trong căn nhà cũ được. Tóm lại phải tạo ra nền dân chủ để giám sát đảng cầm quyền, đảng cầm quyền phục vụ lại nhân dân.

Không nêu tên
Tôi không thể hiểu nổi tại sao ở một thế giới loài người hiện đại ngày nay vẫn tồn tại những cơ chế xã hội kiểu VN trong đó tồn tại những con người có đầu óc lý luận kiểu Lê Hoàn!

Không nêu tên
Thật đáng chê trách những ai cho rằng dân trí Việt Nam quá thấp để bênh vực cho sự độc tài, độc đảng... Nó giống như lập luận của một gã đàn ông tham ăn nhậu, vô trách nhiệm trong tác phẩm TRẺ CON THÌ KHÔNG ĐƯỢC ĂN THỊT CHÓ của nhà văn Nam Cao. Vâng có lẽ bạn Lê Hoàn cũng nghĩ vậy. Dân trí thấp thì không đáng và không cần được hưởng dân chủ; Trẻ con thì không được ăn thịt chó.

Tr Q Huy, Huế
Đúng là bạn Lê Hoàn chưa tuy đã đi Tây mà đầu óc vẫn còn tư tưởng nhồi nhét của nền học vấn ở VN luôn ngự trị trong bạn! Đúng là bạn cũng như tôi vậy ,tôi cũng học tập dưới mái trương XHCN mà ra đôi lúc trong tôi có 2 luồng tư tưởng đối nghịch nhau! Và không chỉ bạn mà tất cả hầu hết các Sinh Viên hay học sinh VN đều bị "ảnh hưởng" kiểu giáo dục của VN như toán học 1+1=2! Hi vọng một ngày tất cả thế hệ trẻ VN chúng ta sẽ làm cho VN dân chủ hơn người dân hưởng được lợi ích thực tế hơn hiện giờ của một nền dân chủ thực tế và hữu ích cho mọi người!

Không nêu tên
Tư bản chủ nghĩa ngày nay đã khác xa so với 100 trước đây. Sở dĩ Tư bản ngày nay được như thế này là nhờ có Cộng sản làm đối trọng. Trong cuộc đấu tranh một mất một còn thì Cộng sản đã thua. Tuy nhiên, Cộng sản ngày nay khác xa so với những năm 70-80 của thế kỷ trước. Cũng là nhờ có Chủ nghĩa Tư bản thì Cộng sản mới tiến hóa như ngày hôm nay. Đó là qui luật biện chứng, vạn vật không đứng yên tại một chỗ. Tôi không hiểu một số bạn tham gia diễn đàn này học rộng tài cao đến đâu mà cứ nghe hai chữ Cộng sản là lập tức cho nó là xấu xa. Các bạn làm thế thì cũng không khác gì những người Cộng sản những năm 70-80, họ bao giờ cũng dị ứng khi nói đến Chủ nghĩa Tư bản. Hỏi nhỏ các bạn dị ứng với CỘng sản: Ai nhồi sọ các bạn ! giỏi thế? Các bạn không lý luận như những người Cộng sản từng lý luận chứ? Đại loại là "Bản chất Cộng sản là thế, là sắp diệt vong..." Các bạn dị ứng như vậy thì còn tranh luận làm gì?

HaNguyen, Vietnam
Hoàn toàn đồng ý với Lê Hoàn, bài viết của bạn thể hiện cách nhìn có chiều sâu vào toàn cục xã hội Việt Nam. Liệu xã hội VN có cần thiết phải có một sự thay đổi toàn diện khi mà tình hình đất nước đang có những tiến triển tốt đẹp trên cả bình diện quốc tế hay không? Xã hội VN hiện nay đang tồn tại quá nhiếu những mâu thuẫn do lịch sử, địa lý do quá khứ tạo nên, cần phải có 1 khoảng thời gian để trung hoà những mâu thuẫn đó. Còn về Tiến Trung, mình chẳng thấy điểm gì nổi bật đặc sắc, có chăng chỉ là vài bài dân chủ đa đảng mà bất cứ ai search google có thể ra hàng trăm nghìn bài như vậy. Hơn thế cái nhìn của Tiến Trung mới nằm ở bề nổi của vấn đề, tầm nhìn còn quá hạn hẹp, quanh quẩn tập trung ở chủ đề chính trị chứ chưa thể hiện được tài năng gì.

Nhân quyền, TP HCM
Tôi rất đồng ý với ý kiến cuả bạn Phan Dự, nó cũng giống như câu tục ngữ:"Cây mỗi cây mỗi hoa, nhà mỗi nhà mỗi cảnh". Cái cây không tươi tốt trồng trên nơi đất khô cằn thì làm sao cho hoa đẹp? và mỗi loại cây thì chỉ một loại hoa, làm sao mà giống nhau? Quan trọng chúng ta phải biết làm gì để cho cây này có hoa đẹp và tươi tốt để cùng ngửi mùi hương. Giống như con người, mỗi gia đình mỗi hoàn cảnh, chúng ta không thể nào áp đặt cho nhau là anh phải như tôi và anh phải làm được như tôi làm?

Một ý kiến
Thật đáng chê trách những ai cho rằng dân trí Việt Nam quá thấp để bênh vực cho sự độc tài, độc đảng... Nó giống như lập luận của một gã đàn ông tham ăn nhậu, vô trách nhiệm trong tác phẩm TRẺ CON THÌ KHÔNG ĐƯỢC ĂN THỊT CHÓ của nhà văn Nam Cao. Vâng có lẽ bạn Lê Hoàn cũng nghĩ vậy. Dân trí thấp thì không đáng và không cần được hưởng dân chủ; Trẻ con thì không được ăn thịt chó.

U26
Giọng điệu Lê Hoàn nói chung hơi nóng. Tôi nghĩ bạn Hoàn chắc mới sang Đức, chưa quan sát được nhiều, chưa thoát ra được kiểu nhồi nhét dưới mái trường XHCN thân yêu. Nước Đức là một trường hợp tốt cho những ai muốn quan sát và đánh giá về chủ nghĩa cộng sản và về dân chủ. Tôi nghĩ là nhận thức của người ta sẽ thay đổi theo thời gian, theo sự quan sát của họ - thành ra nếu vài năm nữa mà Lê Hoàn sẽ viết trên BBC với giọng điệu khác thì cũng không là chuyện lạ.

Nguoi Dan Viet
Thưa Bạn Quang, vấn đề ở chỗ bạn tin vào lý tưởng CS, còn tôi và những người Việt Nam khác nhận thấy rằng con đường CS là con không tưởng thiếu thực tế, thay vì giải quyết vấn nạn về kinh tế cho tầng lớp vô sản thì chính nó đã làm cho tầng lớp vô sản không còn cơ hội phát triển và càng làm cho cuộc sống của tầng lớp này chật vật hơn lúc nào hệt. Đã vậy nó lại sáng tạo ra một giai cấp lãnh đạo mới chẵng những Tư Bản mà còn có đầy đủ quyền lực trong tay để bóc lột sức lao động của giới Vô Sản. Hãy nhìn vào sự thật mà nói vì logic chỉ nằm trên lý thuyết mà thôi. Nếu Đảng CS tuyên bố từ bỏ con đường CS và lấy Dân Tộc cùng sự no ấm Nhân Dân làm chủ trương thì tôi sẽ ủng hộ hai tay hai chân, ngược lại tại sao tôi không có quyền lựa chọn những khuynh hướng chính trị có lợi cho Đất Nước VN? Một khi quyền lựa chọn chính đáng bị khước từ thì còn gì để nói về Tự Do hay Nhân Quyền?

Quang
Tôi đánh giá cao bài viết này của Lê Hoàn, sự phân tích rất hợp lý và và chiều sâu. Cái chính của Việt Nam hiện giờ là trẻ hóa đội ngũ của Đảng để có những giải pháp, sáng tạo, quản lý tốt hơn đẩy mạnh nền kinh tế, sau đó mới là những vấn đề khác. Tùy điều kiện địa hình, địa thế và đặc điểm nhân dân của một nước mà nền dân chủ có 1 sự tiến hóa khác nhau. Bạn Trung có quyền lập Đảng, có quyền kêu gọi nhưng động thái của bạn hiện giờ thì không thuyết phục. Có bao giờ đã tự hỏi tại sao Việt Nam thống nhất được, còn Nam Bắc Triều Tiên lại không, có bao giờ tự hỏi Việt Nam hôm nay từ trên xuống dưới trải dài mà không bị chia cắt hay li khai như Indonesia hay Nam Tư cũ.

Chính mỗi người dân cần phải hi sinh một phần dân chủ của mình trước mắt để dựng nghiệp lớn, cùng phối hợp với Đảng chống tham nhũng, giải quyết các vấn đề của xã hội. Vì Đảng là ai, Đảng cũng là những người dân Việt Nam chứ Đảng chẳng là Mỹ hay người nước ngoài nào cả. Tre già thì măng mọc, ảnh hưởng nào cũng không cản được sức trẻ các bạn à. Đừng thành kiến với hai chữ Cộng Sản rồi quy kết tất cả những người trong Đảng Cộng Sản là khủng bố đàn áp. Điều họ làm được hay nhất từ trước đến giờ là thống nhất đất, hòa bình đất nước, điều mà một số nước hiện nay chưa hoặc không thể làm được !!!

Bùi Hải
Không biết chủ kiến bạn Phan Dự đưa ra là của vị học giả nào mà xem ra có vẻ ngây ngô quá, không có dân chủ bị kềm kẹp mọi mặt từ tư tưởng cho đến giao tiếp, sinh hoạt thì làm sao có thể văn minh tiến bộ. Nếu dân chủ phát sinh từ văn minh thì là văn minh tinh thần, chứ không phải từ văn minh vật chất. Đối với nhân loại ý thức dân chủ đã nẩy mầm từ nhiều thế kỷ, và bộc phát thành các phong trào của trí thức, của nông dân lật đổ các triều đại quân chủ phong kiến, nổi bật nhất là từ cuộc cách mạng dân chủ ở Pháp. Nếu đấu tranh dân chủ là "đấu tranh vì một cái chưa rõ ràng" thì làm sao nhiều dân tộc có được cuộc sống tự do như hiện nay. Danh từ dân chủ chỉ huyền ảo không rõ ràng trên tuyên truyền của những nước CS, chính ! vì thế khi người dân Đông Berlin nhìn ra được dân chủ thực ở bên Tây Berlin thế nào, thì bức tường ngăn Berlin đã xụp đổ, cùng thời với toàn khối CS Đông Âu.

Dân trí Việt Nam bị ảnh hưởng chiến tranh lâu dài và tuyên truyền thâm độc giữa các phe phái, cho nên luôn ước vọng về dân chủ, nhưng không biết, không thấy dân chủ có quyền hạn đến mức độ nào, cho nên trên diễn đàn BBC ta thấy người Việt phải giải thích về dân chủ với người Việt, nhưng nhiều người Việt không chịu tin, không dám tin, và có nhiều người tưởng rằng dân chủ là vấn đề còn phải tranh cãi, không nên thí nghiệm như nhiều dân tộc đã một lần đớn đau thí nghiệm về CS. Thật vất vả cho những người đấu tranh dân chủ như Nguyễn Tiến Trung, và bảo vệ uy tín CS như Lê Hoàn.

Quoc, Sài Gòn
Tôi thấy lý luận của Lê Hoàn đã bị "cùng" ngay lần đầu tiên tham đàn tranh luận. Lập luận lòng vòng và luẫn quẩn, chẳng khác vì bài diễn văn tuyên truyền của ĐCSVN và chính quyền đương thời. Trọng tâm vẫn là xoáy vào tâm lý, tính cách dân tộc nhưng lời bao biện này hết sức vu vơ. Việc trích dân hai câu thơ của ông Hồ "Muốn nên sự nghiệp lớn - tinh thần phải càng cao" cho thấy sự bế tắc trong việc đưa ra những lập luận khoa học. Nếu ĐCSVN thực sự là "trí tuệ, đạo đức, văn minh" (tiêu đề phóng sự mà báo Quân đội Việt nam thực hiện để được ĐCSVN và Nhà nước VN trao giao cho báo chí) thì sợ gì sự cạnh tranh lành mạnh của người khác. Hãy thôi đừng ngụy biện (và ngụy quân tử nữa).

Tommy, Sài Gòn, Việt Nam
Những lập luận như bạn Lê Hoàn chúng ta đã nghe khá nhiều trong những lần Đảng CS đi kêu gọi người Việt không phân biệt người Quốc Gia hay Cộng sản hãy đoàn kết xây dựng đất nước. Nói thật với bạn, ai cho quyền đảng CS độc quyền lãnh đạo cả nước Việt Nam có đến 84 triệu dân, 54 dân tộc??? Nếu như bây giờ, chúng ta chấp nhận điều đó, chúng ta đoàn kết với nhau dùng trí tuệ Việt, dùng sức mạnh Việt để đưa đất nước đi lên, thì “đảng ta” lại tuyên truyền rằng đó là “sự lãnh đạo tài tình của Đảng” (!?)

Thực tế lịch sử đã cho ta thấy trong quá khứ không ít lần “đảng ta” đã mắc phải nhiều sai lầm nghiêm trọng. Nhưng suốt hơn 12 năm mài ghế nhà trường, tôi chưa bao giờ được thấy nhắc đến trong sách vở. Chuyện xư! a cũng giấu, chuyện nay cũng giấu. May cho chúng ta là thời buổi hiện nay nhờ Internet chúng ta đã tiếp cận được thông tin từ nhiều chiều. Nếu không thì chúng ta bị giấu giếm đến bao giờ? Theo ý tôi thì trước tiên ta phải thiết lập một thể chế dân chủ đa đảng để xã hội này không còn những tên ỷ có “đảng tịch” mà múa kiếm ngoài sân bay, những tên bạt tai dân chúng giữa đường, những tên đánh gục nữ sinh ngoài phố… và nhất là những quan chức tham ô cá độ bạc tỷ! Khi đó, tam quyền phân lập, chứ không rơi hết vào tay một đảng chính trị như hiện nay.

VienTam, TP HCM
Gửi đôi dòng góp ý Lê Hoàn. Đọc hai bài phân tích của bạn, tôi thấy có một sự liên hệ khá thú vị giữa những ý kiến của bạn và câu nói "nổi tiếng" của CT Triết gần đây "bỏ điều 4 là tự sát". Nếu như CT Triết vừa cảnh cáo vừa răn đe nội bộ, rằng một khi Đảng CSVN mất quyền lãnh đạo thì sẽ dẫn đến thảm họa cho Đảng, thì hai bài viết của bạn phát triển rộng hơn, rằng khi Đảng CS không còn lãnh đạo thì cả dân tộc này "tự sát".

Thực chất của những ý kiến của bạn, chính là sự tuyên truyền và biện hộ cho câu nói "phản cảm" của CT Triết mà thôi. Nhưng những gì bạn lập luận chỉ là ngụy biện mà thôi. Không nên đem tương lai dân tộc để mà thí nghiệm nữa, bởi mấy chục năm dưới sự lãnh đạo của Đảng CS đã chứng minh quá! đủ cho sự yếu kém về khả năng lãnh đạo và tầm nhìn hạn hẹp. Với một quốc gia một Đảng nắm quyền, xin hỏi bạn bằng cách nào xây dựng được một nhà nước pháp quyền, bằng cách nào xây dựng được một xã hội trong sạch?

Và nếu thiếu những điều ấy thì làm sao một quốc gia phát triển vượt bậc? Tại sao chúng ta đòi hỏi cần phải phát triển vược bậc? Vì thực sự bao nhiêu năm nay VN đã thua kém rất nhiều các nước chung quanh, nếu không phát triển thật nhanh thì làm sao bắt kịp họ được. Bạn dùng hình ảnh dân tộc, đất nước nghe rất là to lớn, nhưng xin đừng tiếp tục dùng những hình ảnh ấy để duy trì lợi ích giai cấp, bao che cho những xấu xa tội lỗi mà Đảng đã gieo rắc xuống cho dân tộc Việt. Hãy biết đặt quyền lợi quốc gia trên những quyền lợi giai cấp!

Tony, California, Hoa Kỳ
Gửi Ban Lê Hoàn, tôi xin nói với bạn rằng: Toàn dân VN (86 Triệu, trừ vài triệu ĐCSVN), trong và ngoài nước, còn biết là bao nhiêu người tài giỏi hơn Bộ Chính Trị ĐCSVN bây giờ. Còn Nông Dân VN ngày nay biết dùng Internet truy cập thông tin để trồng lúa. Nông Dân ngày xưa ...không bằng thời nay, mà con đánh được giặc ngoại xâm hùng mạnh, Nông Dân ngày nay khôn ngoan gấp bội phần ngày xưa, xin bạn đừng đánh giá thấp Nông Dân ngày nay!

Ngày mai, 25-09-2007, bạn cho viết cái biểu ngữ giăng ngay trước cửa Chợ Bến Thành, và cho toàn dân cả nước làm cái "Hội Nghị Diên Hồng" để bầu chọn "Độc Đảng" hay "Đa Đảng" (có Quốc Tế giám sát nhé), rồi bạn sẽ biết kết quả, bạn đừng suy diễn dài dòng cho mất công. Làm đi, rồi sẽ biết! Vận mệnh cũa toàn dân, phải để cho toàn dân quyết định, 1, 2 , 3 ---1.000 người không có quyền quyết định đâu.

Dang, Hải Phòng
Hoan nghênh bạn Lê Hoàn đã đối thoại dù là bài viết này có rất nhiều điểm lý luận áp đặt theo môtýp của CS và nhiều lý luận sai (các bạn có thể xem ở bài viết phản hồi của bạn Trung thì sẽ thấy). Chúng ta hãy đối thoại, khôn không qua "lẽ", khỏe không qua "lời", xin đừng dùng công an, quân đội, nhà tù,... hay bất kỳ hình thức quyền lực nào trên bàn đối thoại. Đảng cộng sản có dám không?

hanquangtu, Hà Nội
Tốt thôi, vì các bạn trẻ đã tham gia tranh luận. Tôi xin góp một ý kiến nhỏ. Vấn đề Đa Đảng hay một Đảng đối với tôi thật không quan trọng và tôi tin rằng đối với nhiều người Việt cũng cùng ý nghĩ như tôi . Cái chúng ta không đồng tình, cái chúng ta chống là chống dân chủ cuội, chống độc đảng cuội. Có nghĩa rằng hôm nay tuyên bố thế này ngày mai lại làm thế khác. Chúng ta không thích bị lừa dối. Chúng ta không thích bị trở thành vật thí hay vật hy sinh cho một mục đích bí hiểm nào đó, chúng ta không thích trở thành những người khờ dại bởi đã lầm tin...

Tôi nghĩ rằng tôi không cần phải chứng minh điều vừa nói ở trên vì nó quá hiển nhiên, ai cũng có thể thấy được nhưng vấn đề của dân tộc vấn đề bức xúc của chúng ta những người nói tiếng Việt là ở chỗ ai cũng hiểu điều này điều kia là tốt đẹp, và ai nói cũng hay nhưng khi đựơc giao phó thì ai cũng giống ai nghĩa là cùng một kết quả.Tất cả chúng ta đều là cuội cả. Lịch sử Việt Nam là như thế đó. Các bạn thử lý giải tại sao, còn tôi thì cũng đã có chủ thuyết của mình rồi.

Trần Văn Sơn
Bạn Lê Hoàn: Bạn phân tích những vấn đề xã hội VN hôm nay có nhiều điểm rất đúng, nhưng công kích ý kiến của bạn Tiến Trung và THDC là không đúng. Để xây dựng chung, chúng ta có lẽ nên ngồi lại và thảo luận với nhau trong một Đại Hội Nghị Diên Hồng, nhưng điều kiện Chính Trị của VN hôm nay, Độc Đảng CSVN trong Hiến Pháp đã xây một cái nền quá nặng, cho nên, ngoài TĐLĐ ĐCSVN phản tỉnh thì chúng ta khó mà thực hiện được một Công Trình Dân Chủ Chân Chính như chúng ta đều mơ ước cho Non Sông.

Ở đây Thế Hệ Trẻ nên phác họa cho văn hoá VN, trước khúc quanh lịch sử VN, một mô hình xã hội thật cấp tiến nhất phù hợp với Tình Tự Dân Tộc, và Nhân Bản, đối nội được hoà giải tốt đẹp mọi tầng lớp, đối ngoại thích ứng hoá uyển chuyển mang lại sự tiến hoá văn hoá trưởng thành và phát triển, lạc phúc và thái hoà. Có lẽ đó là nhiệm vụ của TH Trẻ hôm nay, từ trong nước ra hải ngoại, và cũng! nên tham khảo TH Già để biết những ưu và khuyết điểm cà hai bên Quốc Cộng hay thành phần Trung Lập nữa. Hi vọng rằng chúng ta nên bắt đầu bằng một ý chí, một hoài bão điều chỉnh lại những khuyết điểm mà chúng ta đã kinh nghiệm.

Chúc cả hai bạn Lê Hoàn và Tiến Trung nên hợp tác và đúc kết nguyện vọng chung của Tuổi Trẻ trong nước và hải ngoại. Tôi là một giáo chức hảii ngoại đã về hưu rồi. Tôi lo cho Tuổi Trẻ như các bạn và các con tôi, chúng đang lạc lõng Dòng Văn Hoá Lạc Hồng kiêu hùng và tốt đẹp. Thân chúc thành công trên Con Đường Xây Dụng Tổ Quốc VN.

Một ý kiến
Đúng thế, làm gì mà không tính toán hậu quả phát sinh thì nhất quyết không nên làm. Dân chủ là gì thì ngay cả những người trên diễn đàn này còn phải tranh cãi thì có thể nói khái niệm này chưa rõ ràng. Vậy đấu tranh vì một cái chưa rõ ràng như thế thì thật khó đoán được mức độ thành công đến đâu. Tôi rất đồng tình với quan điểm là: Đừng lấy nhân dân ra làm thí nghiệm. Cứ cho là 99 lần thành công mà một lần thất bại thì hậu quả cũng sẽ là không thể tưởng tượng nổi. Như tôi đã nói, Trung đang đấu tranh vì một cái chưa thực sự rõ ràng thì theo tôi, khả năng thành công là thấp (kể cả là cứ cho như Trung thành công đi thì khi đó mỗi người sẽ thực hiện quyền dân chủ theo cách riêng của mình - thế thì đại loạn). Vậy Trung nên có các bước đi thận trọng và biện chứng hơn. Hiểu mình, hiểu người đã.

Phuong, Berlin
Bài viết rất hay. Tôi ủng hộ bạn Lê Hoàn. Tôi mong Việt Nam phát triển trong hoà bình và tìm cho mình con đường đi riêng. Hy vọng BBC sẽ đưa các bài như vậy để sinh viên có thể biết thêm về Việt Nam.

Một ý kiến
Tôi không đồng ý với bạn Lê Hoàn vì những lý do như sao: bạn cho rằng dân trí Việt nam còn thấp nên tư tưỡng dân chủ sẽ không mang đến kết quả tốt. Thế nhưng bạn không nêu ra thời điểm nào thì bạn cho rằng dân trí đủ cao để có thể tiếp nhận dân chủ ? và ai sẽ là người quyết định khi nào dân trí đủ cao? Đảng cộng sản chăng?

Ntp26077, Hà Nội
Bạn góp ý là rất tốt. Nhưng bạn có nghĩ rằng ngày xua Bác ra đi tìm đường cứu nước như thế nào? Bác đã vận dụng CN Mác để đấu tranh dân tộc giành độc lập. Lịch sử cũng đến lúc sẽ lập lại, hoặc lặp lại theo cách khác nhẹ nhàng hơn. Cho nên bạn đang muốn cản những ý tưởng tốt đẹp của bạn Trung, bạn đang muốn bạn Trung bỏ đi những ý tưởng đó đã là thanh niên thì chúng ta phải có ý tưởng, mà bạn Trung đang có những ý tưởng tốt đẹp, muốn dân giàu nước mạnh "Để Việt Nam được sánh vai các cường quốc năm châu" như Anh, Pháp, Nhật...

AD, Seoul, Hà Quốc
Tôi nghĩ bài viết này, về phần dân trí của người dân có những nét hợp lý. Tuy nhiên tôi rất dị ứng với các từ như: - Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Đảng không phải là một con người, và trong cái thực thể phức tạp gọi là Đảng thì cũng có nhiều thế lực nhiều xu hướng: thủ cựu, cấp tiến, thân Mỹ, thân Trung... Nhiều quyết định của Đảng chẳng hề sáng suốt. Nếu không công khai những vấn đề đó, không có sức ép từ số đông (quốc tế, nhân dân) thì Đảng sẽ phóng tay muốn làm gì thì làm, và điều này càng làm cho cái không sáng suốt trở nên tệ hại hơn.

Yêu nước là cái tốt, nhưng làm ơn đừng lôi những "chiến thắng vẻ vang kẻ thù" trong quá khứ ra. Yêu bằng lý trí và phê phán thì tốt hơn, vì nước ta, dân tộc tính của người VN có rất nhiều vấn đề. Cho dù mục tiêu trước tiên là kinh tế, dân chủ để sau, nhưng vẫn phải có người như Tiến Trung vận động dần dần để quốc dân làm quen. Thực tế nhiều người dân ở nông thôn đã nhận thức được vấn đề và phê phán độc đảng rồi. Mỗi ngày thêm một vài người thì sau một thời gian tích lũy nhận thức quốc dân sẽ thay đổi. Lê Hoàn là người thế nào? Tôi có cảm giác Lê Hoàn muốn PR bản thân với Đảng để đạt một mục đích gì đó. Tuy nhiên cần có người như Lê Hoàn để Tiến Trung nhìn vấn đề ở nhiều góc độ khác nhau. Hoan nghênh cả hai bạn.

Phan Dự
Cách lập luận của Nguyễn Tiến Trung theo tôi là đúng, nhưng phải biết một học giả đã đưa ra chủ kiến rằng "Dân chủ là sản phẩm của một xã hội văn minh chứ không phải là thứ làm ra xã hội văn minh". Vậy thì Nguyễn Tiến Trung và tập đoàn nên hoà hợp với nhóm Lê Hoàn để cùng chính quyền xây dựng VN thành một xã hội văn minh trước đã. Việt Nam chưa văn minh thì làm gì có dân chủ mà đòi, đấu tranh mà không phục vụ cho đảng và nhà nước thì các bạn đi vào ngõ cụt hết.